Γεννήθηκε από τον πόθο των παλαιοτέρων να συνδέονται με τη μητέρα πατρίδα και συνεχίζει να υφίσταται επειδή κάποιοι εξακολουθούν να φυλάττουν όχι Θερμοπύλες, αλλά την ίδια την Αλεξάνδρεια, δίχως εισαγωγικά και υπολογισμούς.
Το Ελληνικό Τετράγωνο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου φαντάζει στα μάτια του επισκέπτη, και δικαίως, σαν μια μικρή πολιτεία που εμπεριέχει όλα τα απαραίτητα για την προστασία εκείνων που ζουν «εντός των τειχών της».
Εδώ εδρεύει το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας, με τη διπλωματική αρχή να δηλώνει παρούσα στην καθημερινή ζωή της παροικίας, ενώ το ιερό παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης καλύπτει τις ανάγκες των πιστών για εκκλησιασμό και λυτρωτική κατάνυξη.
Τα σχολεία όλων των βαθμίδων, όπως το Τοσιτσαίο-Πρατσίκειο Δημοτικό και το Αβερώφειο Γυμνάσιο-Λύκειο, όχι μόνο ουσιαστικά, αλλά και συμβολικά και σημειολογικά παραπέμπουν στη μόρφωση, στην καλλιέργεια και την εκπαιδευτική προοπτική της μικρής πολιτείας του Τετραγώνου των Αιγυπτιωτών Ελλήνων, ακόμα κι όταν το ελληνικό κράτος ξεχνά πως οι απανταχού ομογένειες επιζητούν στήριξη και όχι κολακείες. Εργαστήρια Χημείας, Φυσικής και ένα σύγχρονο γυμναστήριο, όλα με κάθε προσοχή στη λεπτομέρεια και την ποιότητα της κατασκευής και του εξοπλισμού, ικανοποιούν τις εκπαιδευτικές ανάγκες των σύγχρονων μαθητών.
Η αίθουσα της φιλαρμονικής παραμένει ένας μαγευτικός χώρος όπου τα πανέμορφα μουσικά όργανα και τα ιερά κειμήλια των Αλεξανδρινών προγόνων κοσμούν τους τοίχους, υποδαυλίζοντας συναισθήματα για μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί.
Και βέβαια, μην ξεχάσουμε να προσθέσουμε τα αθλητικά μας στάδια: του ποδοσφαίρου, του μπάσκετ, του βόλεϊ, του τένις, του πινγκ πονγκ με την κλειστή αίθουσα, όλα μα όλα να σηματοδοτούν, ακόμα και με ελάχιστους αθλητές, πως σημασία δεν έχει πόσοι μείναμε, αλλά ποιοι μείναμε.
Ο Οίκος Ευγηρίας «Μάννα» αντιπροσωπεύει τον σεβασμό των νεότερων γενεών προς τις παλαιότερες, εκείνες που κάποτε μεγαλούργησαν και δημιούργησαν την πάλαι ποτέ ένδοξη παροικία του Ελληνισμού στην πόλη του Αλεξάνδρου, της Υπατίας, του Καβάφη και των διακεκριμένων ανθρώπων των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών ‒ ευεργετών στην πόλη τους και την πατρίδα, την Ελλάδα.
Παραδίπλα στέκεται ένα θέατρο που δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από τις λυρικές σκηνές οιασδήποτε ευρωπαϊκής πρωτεύουσας, ευεργεσία της αείμνηστης οικογένειας Σαλβάγου, όπου στην ιταλική σκηνή του έχουν πατήσει το πόδι τους καλλιτεχνικά μεγαθήρια τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Αίγυπτο.
Σε διπλανό χώρο λειτουργούν οι κοινοτικοί ξενώνες, τους οποίους με μεράκι και αγάπη περίσσια φροντίζει η διευθύντρια κυρία Ελένη πάντα με το χαμόγελο στα χείλη.
Όλα αυτά είναι το Ελληνικό Τετράγωνο, με προεξάρχουσα θεσμική παρουσία την ελληνική κοινότητα στην οποία ανήκουν τα προαναφερθέντα. Αυτή παρέχει το οξυγόνο για να διατηρείται το κτιριακό και έμψυχο υλικό μιας σπουδαίας κληρονομιάς, με δότη τον ευεργετισμό των προγόνων μας και παραλήπτη τις σημερινές και επόμενες γενιές.
Όλα μα όλα συνθέτουν έναν καμβά επάνω στον οποίο αποτυπώνεται πλήρως το μεγαλείο του παρελθόντος σε συνδυασμό με τη λαβωμένη τρέχουσα εποχή. Μια εποχή της οποίας τα πληθυσμιακά νούμερα παίρνουν την κατιούσα, αλλά το πείσμα των εναπομεινάντων Αιγυπτιωτών ενδυναμώνει την προοπτική της διατήρησης του Ελληνισμού και της πνευματικής ταυτότητας των Αλεξανδρινών παροίκων.
Αυτό το αισθάνεσαι σε κάθε βήμα σου μέσα στο Ελληνικό Τετράγωνο. Στο Εντευκτήριο με τα γευστικά πιάτα της Αντιγόνης και την ευγένεια των υπαλλήλων. Στο Προσκοπείο με την παράδοση δεκαετιών, καθώς τα παιδιά, εκτός από μαθητές, βιώνουν τον εθελοντισμό μέσω του προσκοπισμού.
Έτσι μεγαλώνουμε στο σπίτι μας, το ιστορικό Τετράγωνο της Ελληνικής Κοινότητας. Μιας κοινότητας που γεννήθηκε από τον πόθο των παλαιοτέρων να συνδέονται με τη μητέρα πατρίδα και συνεχίζει να υφίσταται επειδή κάποιοι μέχρι και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές εξακολουθούν να φυλάττουν όχι Θερμοπύλες, αλλά την ίδια την Αλεξάνδρεια, δίχως εισαγωγικά και υπολογισμούς.
Γιατί, όπως και να το κάνουμε, «είναι αλλιώς να είσαι Αλεξανδρινός»…
Κείμενο: Γρηγόρης Χαλιακόπουλος
Φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης
Διαβάστε επίσης:
Θεόδωρος Β΄, Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής
