Αρωματικό και αντιοξειδωτικό, το τσάι είναι πάντα μία καλή επιλογή, είτε για να συνοδεύσετε το πρωινό σας, είτε για να το καταναλώσετε το απόγευμα μετά το φαγητό. Μάλιστα, πλέον κυκλοφορούν ακόμη και στο supermarket πολλές διαφορετικές ποικιλίες και χρώματα (άσπρο τσάι, κίτρινο τσάι κ.ά.), που μπορούν να ικανοποιήσουν ακόμα και τον πιο απαιτητικό καταναλωτή.
Η σημασία του χρώματος
Το χρώμα του τσαγιού δίνει περισσότερες πληροφορίες απ’ όσες νομίζουμε, για την προέλευση, την ποικιλία, αλλά και τις μεθόδους επεξεργασίας του. Για παράδειγμα το λευκό τσάι είναι από τα λιγότερο επεξεργασμένα και γι’ αυτό διατηρεί μια γλυκιά και φρουτώδη επίγευση. Το ιαπωνικό Oolong ονομάζεται και μπλε, διότι τα φύλλα του έχουν μερικώς οξειδωθεί και έχουν αποκτήσει το χαρακτηριστικό αυτό μπλε-πράσινο χρώμα. Το Rooibos, που παρασκευάζεται από τα φύλλα του φυτού Aspalathus Linearis (ή αλλιώς κόκκινου θάμνου), αποκαλείται συχνά στην Ελλάδα «κόκκινο τσάι» και δεν περιέχει καθόλου καφεΐνη, ενώ το κίτρινο τσάι είναι αρκετά σπάνιο και για να παρασκευαστεί απαιτείται προσεκτικός χειρισμός των φύλλων. Το τσάι, λοιπόν, χωρίζεται σε αρκετά χρώματα, ωστόσο παρακάτω θα αναφερθούμε αποκλειστικά στις διαφορές ανάμεσα στο μαύρο και στο πράσινο τσάι, αφού είναι αυτά που επιλέγουν οι περισσότεροι καταναλωτές.
Μαύρο τσάι, ο βασιλιάς
Παρότι είναι ένα από τα πιο επεξεργασμένα τσάγια, διότι τα φύλλα του αφήνονται να οξειδωθούν πλήρως, είναι ένα από τα πιο δημοφιλή, που δεν υπάρχει σπίτι χωρίς αυτό. Έχει υψηλά επίπεδα καφεΐνης, αλλά μικρή ποσότητα κατεχινών και φωτοχημικών. Συμβάλει στη διαχείριση του βάρους, μάλιστα σύμφωνα με μία μελέτη του 2016, οι πολυφαινόλες του μαύρου τσαγιού ήταν πιο αποτελεσματικές από εκείνες του πράσινου. Φημίζεται για τις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές του, αφού έχει υψηλότερα επίπεδα θεαφλαβινών, ενώσεων που έχουν ισχυρή αντιοξειδωτική προστασία.
Το ευεργετικό πράσινο τσάι
Γνωστό από την αρχαιότητα έως σήμερα για τα αντιοξειδωτικά που περιέχει, είναι αδιαμφισβήτητα το πιο υγιεινό και ευεργετικό από όλα. Το πράσινο τσάι βοηθάει στην ενίσχυση του μεταβολισμού και του ανοσοποιητικού, έχει χαμηλά ποσοστά καφεΐνης και συμβάλλει στη ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου και χοληστερίνης στο αίμα. Επιπλέον, σύμφωνα με μελέτη του 2020 οι κατεχίνες του συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου, αφού εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες αζώτου και οξυγόνου στο σώμα μας και μειώνουν τις φλεγμονές.
Τι ισχύει για την καφεΐνη;
Αρκετοί θεωρούν ότι το τσάι δεν περιέχει καφεΐνη, ωστόσο πρόκειται για μύθο. Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ποσότητα της καφεΐνης είναι η θερμοκρασία του νερού στο οποίο ετοιμάζουμε το τσάι μας, αφού το κρύο νερό συμβάλλει στην απελευθέρωση λιγότερης καφεΐνης, καθώς επίσης και ο χρόνος που θα το αφήσουμε στο νερό. Παρόλ’ αυτά το μαύρο τσάι έχει τα υψηλότερα επίπεδα καφεΐνης γι’ αυτό και δεν αποτελεί μία καλή επιλογή, αν θέλετε να την περιορίσετε. Αν αναζητάτε κάποιο ρόφημα χωρίς καφεΐνη επιλέξτε το rooibos, το χαμομήλι ή το φασκόμηλο.
Και τελικά σε τι διαφέρουν;
Διαφορετικές ποικιλίες: Παρότι και τα δύο προέρχονται από το ίδιο φυτό το Camellia sinensis, συχνά χρησιμοποιούνται διαφορετικές ποικιλίες. Για παράδειγμα το πράσινο τσάι παράγεται σχεδόν αποκλειστικά από το Camellia sinensis var. sinensis, που καλλιεργείται στην Κίνα και σε άλλες ασιατικές χώρες. Το μαύρο τσάι, όμως, παράγεται και από το Camellia sinensis var. assamica, που καλλιεργείται στην Ινδία. Εκτός από αυτές τις δύο κύριες ποικιλίες του φυτού, υπάρχουν και αυτές που έχουν καλλιεργηθεί τοπικά εδώ και δεκαετίες προκειμένου να είναι κατάλληλες για την παραγωγή ενός συγκεκριμένου τύπου τσαγιού.
Περιοχή προέλευσης: Σε αρκετές περιπτώσεις το μαύρο ή το πράσινο τσάι έχουν συνδεθεί με συγκεκριμένες περιοχές. Για παράδειγμα, το πράσινο τσάι καλλιεργείται πιο συχνά στην Κίνα και την Ιαπωνία, ενώ το μαύρο καλλιεργείται κυρίως στην Κίνα και την Ινδία, με κάποιες αρκετά γνωστές ποικιλίες να είναι το Assam και το Darjeeling. Παράλληλα, μαύρο τσάι παράγεται και σε άλλες ασιατικές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Νεπάλ και του Βιετνάμ.
Διαφορετικές μέθοδοι επεξεργασίας: Το επίπεδο οξείδωσης των φύλλων του πράσινου και του μαύρου τσαγιού είναι διαφορετικό, αφού μετά τη συγκομιδή τα φρέσκα φύλλα δέχονται διαφορετικό χειρισμό. Η διαδικασία που προσδίδει αυτά τα χαρακτηριστικά είναι η οξείδωση, κατά τη διάρκεια της οποία γίνεται η ζύμωση. Σε ό,τι αφορά το μαύρο τσάι, τα φύλλα του οξειδώνονται πλήρως, ενώ στο πράσινο για να αποφευχθεί η οξείδωση των φύλλων, αυτά είτε ψήνονται ελαφρώς είτε περνάνε από ατμό.
