Ο καφές είναι πολλά περισσότερα από ένα ζεστό ρόφημα. Είναι καθημερινή ανάγκη, αλλά και καθημερινή απόλαυση για εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ αποτελεί σύμβολο παράδοσης για πολλούς λαούς. Από τη Βραζιλία έως την Ακτή Ελεφαντοστού και από την Ευρώπη μέχρι την Ασία, κάθε τόπος έχει τον δικό του «ιερό» τρόπο να τον απολαμβάνει. Και κάπου εκεί, ανάμεσα σε αρώματα, μυστικά παρασκευής και μικρές παραδόσεις, γεννιέται μια παγκόσμια γλώσσα που μιλιέται χωρίς λέξεις: η γλώσσα του καφέ.
Στην Ανατολή, ο καφές είναι υπόθεση υπομονής: η χόβολη και το μπρίκι δίνουν χρόνο στους κόκκους να αναδείξουν τα αρώματά τους. Στην Ιταλία, αντίθετα, όπου η ζωή τρέχει με ιλιγγιώδη ρυθμό, το εσπρέσο προσφέρει μια γρήγορη, αλλά δυνατή δόση ενέργειας. Στην Ελλάδα, ο ελληνικός καφές -με το χαρακτηριστικό καϊμάκι- αποτελεί σημείο αναφοράς, αν και μοιράζεται την «πατρότητα» με τον τούρκικο.
Ένα είναι βέβαιο: καλός καφές σημαίνει καλής ποιότητας χαρμάνι. Το έδαφος, το κλίμα, το νερό και ο αέρας καθορίζουν το χαρακτήρα κάθε κόκκου. Οι δύο βασικές ποικιλίες, arabica και robusta, χωρίζονται σε άπειρες αποχρώσεις, με τη Βραζιλία, την Τζαμάικα, το Βιετνάμ και την Τανζανία να αποτελούν κορυφαίες πηγές. Στο τέλος, όμως, ο «τέλειος καφές» είναι πάντα εκείνος που ταιριάζει περισσότερο στις δικές μας συνήθειες.
Τα είδη του καφέ
Espresso Romano
Στην Ιταλία, η κουλτούρα του καφέ έχει αυστηρούς κανόνες. Ο ristretto είναι η απόλυτη εμμονή, ενώ ο καπουτσίνο μετά το γεύμα θεωρείται σχεδόν ιεροσυλία. Στον Βορρά προτιμούν τον δυνατό καφέ, στον Νότο πιο ελαφρύ, με τη Νάπολη να καυχιέται για τα καλύτερα espresso bar. Ανάμεσα στις πιο περίεργες παραλλαγές, το Espresso Romano συνδυάζει καφέ με φλούδα λεμονιού -αν και η σχέση του με τη Ρώμη είναι αμφιλεγόμενη.
Americano
Παρά το όνομα, ο καφές «Americano» γεννήθηκε στην Ιταλία, όταν Αμερικανοί στρατιώτες στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αραίωναν τον εσπρέσσο με νερό. Στις ΗΠΑ, πάντως, οι επιλογές είναι άλλες: ο Gibraltar -κάτι σαν macchiato- και ο Red Eye, που παντρεύει εσπρέσο με καφέ φίλτρου, θεωρούνται αγαπημένα. Ο μέσος Αμερικανός πίνει 3,5 φλιτζάνια τη μέρα, ενώ το Σιάτλ παραμένει η «πρωτεύουσα» των καφέ της χώρας.
Μεσογειακές και εξωτικές γεύσεις
Στην Ισπανία, ο «mezcla» ξεχωρίζει για την καραμελωμένη του γεύση, αφού οι κόκκοι ψήνονται με ζάχαρη. Στην Πορτογαλία, ο mazagran σερβίρεται κρύος με λεμόνι και πάγο, ενώ στη Γερμανία ο pharisaer συνδυάζει καφέ με ρούμι και σαντιγί. Στο Βιετνάμ, ο καφές φτιάχνεται με συμπυκνωμένο γάλα και πάγο, ενώ στην Ελλάδα, ο φραπέ έχει καθιερωθεί ως το απόλυτο καλοκαιρινό ρόφημα.
Το μπρίκι που έγινε πολιτισμός
Ο καφές στο μπρίκι –ή cezve– ταξίδεψε από την Υεμένη και το Κάιρο μέχρι την Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα. Για τους Τούρκους είναι στοιχείο πολιτιστικής κληρονομιάς, ενώ για τους Έλληνες καθημερινή ιεροτελεστία. Η παράδοση θέλει τον καφέ να σιγοβράζει στη χόβολη, ώστε να σχηματίσει το σωστό καϊμάκι. Άλλοι τον προτιμούν «μερακλίδικο», άλλοι πιο ελαφρύ, όλοι όμως αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για ένα έθιμο με βαθιές ρίζες.
Τrivia του καφέ
– Στην Κολομβία βρίσκεται το Εje Cafetero, γνωστό και ως «τρίγωνο του καφέ», με μερικές από τις καλύτερες ποικιλίες παγκοσμίως.
– Το 1677, ο Φρειδερίκος της Γερμανίας απαγόρευσε τον καφέ επειδή αποσπούσε τους πολίτες από τη δουλειά.
– Το Βιετνάμ είναι σήμερα η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός χώρα καφέ μετά τη Βραζιλία.
– Στη Βιέννη, η τουρκική πολιορκία του 1683 άφησε πίσω τσουβάλια καφέ. Το παλαιότερο καφέ της πόλης παραμένει το Café Frauenhuber όπου σύχναζε ο Μότσαρτ.
– Ο γνωστός irish coffee επινοήθηκε το 1942 για να ζεστάνει τους επιβάτες μιας αεροπορικής πτήσης, που λόγω κακοκαιρίας αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ιρλανδία.
– Στη Σενεγάλη βάζουν μαύρο πιπέρι στον καφέ, στο Μεξικό ξύλο κανέλας, ενώ στην Τουρκία χρησιμοποιούν κάρδαμο.
Διαβάστε επίσης:
Κόβεται ο καφές; 7 επιδόρπια για να τον αντικαταστήσετε
Ξέρει κανένας μας τη διαφορά μεταξύ Arabica και Robusta ή διαλέγουμε στην τύχη;
18 σπιτικά συνοδευτικά του καφέ που απογειώνουν την εμπειρία μας
