Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνθρωποι στρέφονται προς τη χορτοφαγία ή και τον βιγκανισμό. Για κάποιους είναι μια τάση της εποχής, για άλλους πάλι αποτελεί μια συνειδητή επιλογή με σεβασμό στο περιβάλλον και στις αρχές της βιωσιμότητας. Είναι η χορτοφαγία η λύση ενάντια στην κλιματική αλλαγή;
Αυτό που θα σας ξαφνιάσει είναι ότι υπάρχουν κατηγορίες φυτών που είναι λιγότερο ή περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον.
Ας δούμε μερικά στοιχεία πάνω σε αυτό το ζήτημα
Λαχανικά
Όταν ακούμε τη λέξη vegetarian ή vegan, στο νου μας έρχονται αμέσως τα λαχανικά. Σαλάτες, φυλλώδη λαχανικά αποτελούν τη βάση της διατροφής τους αλλά και υγιεινές λύσεις που συστήνονται από τους διατροφολόγους. Είναι ωστόσο περιβαλλοντικά σωστές;
Δυστυχώς ειδικά τα φυλλώδη λαχανικά είναι γνωστά παγκοσμίως ότι δέχονται μεγαλύτερες ποσότητες λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων. Παράλληλα, οι τρόποι συγκομιδής τους εμπλέκουν τη βιομηχανία, καθιστώντας τα ως λύση όχι και τόσο βιώσιμη. Παράλληλα, είναι τα πιο ευαίσθητα από τα φυτά, γεγονός που συντελεί στη σπατάλη τροφίμων, ειδικά αν τα αγοράζουμε σε μεγαλύτερες ποσότητες από ό,τι χρειαζόμαστε χωρίς προγραμματισμό.
Επίσης, τα πράσινα λαχανικά έχουν πολύ λίγες θερμίδες, κάτι που σημαίνει ότι η καλλιέργειά τους δεν αποδίδει σωστά καθώς δεν μας χορταίνει. Χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη χρήση γης για ποσότητες ικανές να χορτάσουν τον κόσμο, οπότε με τα ποσοστά της πείνας στον πλανήτη να είναι τόσο αυξημένα, η καλλιέργεια τέτοιων φυτών μπορεί και να θεωρηθεί πολυτέλεια.
Δεν είμαι κατά των λαχανικών! Τρώω πολλά από αυτά, και έχουν απολύτως, θετικά τη θέση τους σε μια δίαιτα με την οποία τόσο οι άνθρωποι όσο και ο πλανήτης μπορούν να ευημερήσουν. Αλλά αν τρώτε περισσότερες από λίγες μερίδες την ημέρα, η διατροφή σας θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στο κλίμα από ό,τι αν επικεντρωθείτε σε άλλα είδη φυτών.
Φρούτα και ξηροί καρποί
Τα φυτοφάρμακα και το πολύ νερό είναι τα δυο στοιχεία που πρωταγωνιστούν στην παραγωγή των παραπάνω φυτών. Ωστόσο, πρόκειται για τρόφιμα, όχι μόνο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά αλλά και σε θερμιδική πρόσληψη, γεγονός που τα καθιστά την πιο ισορροπημένη λύση για το περιβάλλον. Τα μήλα, τα πορτοκάλια και το αβοκάντο φτάνουν τα 5 έως 7 εκατομμύρια θερμίδες ανά στρέμμα, ενώ οι ξηροί καρποί τα καταφέρνουν ακόμη καλύτερα, με τα αμύγδαλα και τα καρύδια να φτάνουν τα 6 έως 7 εκατομμύρια θερμίδες ανά στρέμμα.
Φυτέψτε έναν οπωρώνα, και θα έχετε ένα διπλό κλιματικό πλεονέκτημα: τροφή, αλλά και τα πολυετή φυτά που αποθηκεύουν άνθρακα.
Ανά θερμίδα, τα μήλα έχουν λιγότερο από το ένα τρίτο των επιπτώσεων στο κλίμα από τα λαχανοκομικά (η ομάδα λαχανικών που περιλαμβάνει το κουνουπίδι, το μπρόκολο και το λάχανο). Ενώ τα μούρα και τα σταφύλια δεν είναι τόσο καλά όσο τα δενδρώδη φρούτα, με σχεδόν τριπλάσιο αντίκτυπο από τα μήλα, εξακολουθούν να αποτελούν μια καλή επιλογή. Οι ξηροί καρποί είναι επίσης φιλικοί προς τον άνθρακα, με μόλις το 2% του αποτυπώματος.
Δημητρικά, όσπρια και κάποια ακόμη λαχανικά
Πρόκειται για τις καλλιέργειες που φυτεύονται σε σειρές και η συγκομιδή τους πραγματοποιείται από μεγάλα μηχανήματα. Είναι το καλαμπόκι και η σόγια, αλλά και η βρώμη, το κριθάρι, το σιτάρι, τα ξηρά φασόλια, τα ρεβίθια, οι φακές και όλα τα άλλα δημητριακά και όσπρια που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά μιας διατροφής που είναι καλή τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τον πλανήτη.
Ας ξεκινήσουμε με το καλαμπόκι και τη σόγια, τα οποία είναι, αντίστοιχα, το πιο αποδοτικό δημητριακό λαχανικό και η πηγή φυτικής πρωτεΐνης που καλλιεργούμε. Το καλαμπόκι έχει περίπου 15 εκατομμύρια θερμίδες ανά στρέμμα και η σόγια περίπου 6 εκατομμύρια (η παραγωγή πρωτεϊνών χρησιμοποιεί πολλούς φυτικούς πόρους, οπότε οι καλλιέργειες υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες είναι γενικά λιγότερο αποδοτικές).
Η σόγια και το καλαμπόκι χρησιμεύουν για ζωοτροφές ενώ ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής καταλήγει στα επεξεργασμένα τρόφιμα. Ωστόσο, αν τα καταλώναμε ατόφια, ώς δημητριακά, πιο συχνά, θα κάναμε καλύτερο και στην υγεία μας και στο περιβάλλον.
Οι βασικές καλλιέργειες – δημητριακά ολικής αλέσεως και όσπρια, αλλά και οι πατάτες ( και γλυκοπατάτες), όπως και ορισμένα αμυλούχα δενδρώδη φρούτα (τζάκφρουτ και μπανάνες) είναι εκεί όπου η δράση για το κλίμα λαμβάνει χώρα. Είναι υγιεινές, θρεπτικές και πολύ λιγότερο ευπαθείς από τα φρούτα και λαχανικά του κήπου. Παρέχουν θερμίδες και θρεπτικά συστατικά, ενώ συχνά καλλιεργούνται χωρίς άρδευση, εξοικονομώντας νερό.
