«Η τροφή ως στρατηγικό κεφάλαιο» ήταν το θέμα του πρώτου πάνελ, στο πλαίσιο του 2oυ Cantina Academy με θέμα «Διασφαλίζοντας το μέλλον της τροφής». Σε μια συγκυρία όπου η επισιτιστική επάρκεια, η ποιότητα των τροφίμων και η εθνική παραγωγική αυτάρκεια αποκτούν διαρκώς αυξανόμενη σημασία, πραγματοποιήθηκε μια ουσιαστική συζήτηση με θέμα την αγροτική παραγωγή και τη διατροφή στην Ελλάδα. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Αντώνης Σρόιτερ, ενώ συμμετείχαν ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, και ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΒ, Σπύρος Θεοδωρόπουλος.

Ο Αντώνης Σρόιτερ άνοιξε τη συζήτηση διερωτώμενος γιατί συζητάμε τόσο λίγο για το κομμάτι της αγροτικής παραγωγής και της τροφής στη χώρα μας, απευθύνοντας την πρώτη ερώτηση στον κ. Χατζηδάκη για το αν τελικά η αγροτική παραγωγή αποτελεί στρατηγικό κεφάλαιο. «Συζητάμε τόσο λίγο για το κομμάτι της αγροτικής παραγωγής και της τροφής στη χώρα μας, ενώ έχει το 11% της απασχόλησης — πολύ μεγαλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 3%» ανέφερε αρχικά ο Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.

Ο ίδιος επισήμανε πως, παρά την αυξανόμενη σημασία του τι τρώμε και από πού προέρχεται, το θέμα της τροφής και της αγροτικής παραγωγής παραμένει περιθωριακό στον δημόσιο λόγο, τόσο σε πολιτικό όσο και σε δημοσιογραφικό επίπεδο. Ο Κωστής Χατζηδάκης τοποθετήθηκε με έναν συγκρατημένα αισιόδοξο τόνο αναφέροντας ότι, παρά τις χρόνιες παθογένειες, υπάρχουν θετικές εξελίξεις που συχνά αγνοούνται: «Η ελληνική παραγωγή στο χώρο των τροφίμων καλύπτει από το 80 έως το 90% τις ανάγκες των νοικοκυριών, της βιομηχανίας και του τουρισμού. Το λέω γιατί υπάρχει η πεποίθηση ότι όλα τα εισάγουμε. Βεβαίως εισάγουμε, αλλά τα ποσοστά είναι αυτά».

Τόνισε επίσης την πρόοδο στο εμπορικό ισοζύγιο: «Έχουμε πια θετικό ισοζύγιο στη γεωργία τα τελευταία 4-5 χρόνια, με εξαίρεση το 2022, και αύξηση 73% των εξαγωγών στο συγκεκριμένο χώρο από το 2019 και μετά.» Ωστόσο, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στα διαρθρωτικά προβλήματα: «Έχουμε από τις μικρότερες αγροτικές εκμεταλλεύσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περνάμε μόνο τη Ρουμανία και τη Μάλτα. Αυτό δημιουργεί θέμα ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας».

Στρατηγική Ανάπτυξης της Αγροδιατροφής: Προκλήσεις, Νέοι και Ρόλος της Βιομηχανίας Τροφίμων
Ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης περιέγραψε και τη στρατηγική της κυβέρνησης, η οποία βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: ανάπτυξη, περιβαλλοντική προστασία, ασφάλεια τροφίμων και κοινωνική ενίσχυση — με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους: «Έχουμε μεγάλο κομμάτι νέων ανθρώπων που φεύγουν από την αγροτική παραγωγή. Μεγάλη πρόκληση και μεγάλο πρόβλημα προς το παρόν. Έχουμε ένα γηράσκοντα πληθυσμό και ταυτόχρονα έλλειψη εργατικών χεριών».

Στη συνέχεια το λόγο πήρε, ο Σπύρος Θεοδωρόπουλος, Πρόεδρος Δ.Σ ΣΕΒ κάνοντας σαφή διάκριση ανάμεσα στην πρωτογενή παραγωγή και τη μεταποίηση και θέτοντας τον προβολέα στη βιομηχανία τροφίμων: «Η τροφή πρέπει να χωριστεί σε δύο μέρη: την αγροτική παραγωγή και τη βιομηχανική αξιοποίηση. Ένα πρωτογενές αγροτικό προϊόν δεν έρχεται εύκολα στο πιάτο μας».
Ο ίδιος υπογράμμισε τον κρίσιμο ρόλο της μεταποίησης, παρουσιάζοντας τη βιομηχανία τροφίμων ως έναν από τους πιο υγιείς και σταθερούς πυλώνες της ελληνικής οικονομίας: «Η βιομηχανία τροφίμων αντιπροσωπεύει το 25% της συνολικής βιομηχανίας της χώρας και είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στην Ελλάδα από πλευράς αριθμού εργαζομένων».

Ένα άλλο ζήτημα που έθιξε ο κ. Θεοδωρόπουλος ήταν το θέμα της αγροτικής παραγωγής της Ελλάδος, «Να σας πω μόνο ένα στοιχείο, δεν υπάρχουν κάπου καταγεγραμμένα ποιες είναι οι εισαγωγές των αγροτικών προϊόντων που γίνονται στην Ελλάδα. Ξέρουμε το ισοζύγιο σε λεφτά, δεν ξέρουμε όμως το ισοζύγιο σε ποσότητες. Πρέπει να καταγράψουμε τι εισάγεται. Αυτά που έρχονται από τρίτες χώρες καταγράφονται, γιατί περνάνε από τελωνεία. Αυτά τα οποία όμως έρχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ποσότητες δεν καταγράφονται κάπου» είπε χαρακτηριστικά.

Τρόφιμα, Κλιματική Αλλαγή και Οι Προκλήσεις της Ελληνικής Γεωργίας: Μέτρα και Καινοτομίες για το Μέλλον
Ο κ. Θεοδωρόπουλος, ανέδειξε ένα ακόμα κρίσιμο ζήτημα που τείνει να καθορίσει τις παγκόσμιες οικονομικές και κοινωνικές ισορροπίες τις επόμενες δεκαετίες: τη σχέση μεταξύ τροφής και κλιματικής αλλαγής. «Εγώ είμαι ιδιαίτερα ανήσυχος με το θέμα της τροφής. Μιλάμε όλοι για την κλιματική αλλαγή, αλλά η κλιματική αλλαγή θα μας έρθει, όχι επειδή θα ανέβει δύο βαθμούς μέσω όρου η θερμοκρασία. Η κλιματική αλλαγή θα μας έρθει κυρίως από την γεωργία».

Ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, ανέδειξε τις δομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική γεωργία, δίνοντας έμφαση σε δύο κρίσιμους τομείς: τη γήρανση του αγροτικού πληθυσμού και την αδυναμία ανασύστασης ενός ισχυρού συνεταιριστικού κινήματος. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «στις αμέσως επόμενα χρόνια θα χρειαστούμε 200.000 χέρια στη γεωργία», αναφερόμενος σε σχετική μελέτη.
Παρά τις δυσκολίες, υπογράμμισε ότι δεν υπάρχει αδράνεια από πλευράς κυβέρνησης. Αναφέρθηκε σε μια σειρά από μέτρα στήριξης, όπως η «απαλλαγή από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης για τα καύσιμα», η «μείωση του ΦΠΑ για τα αγροτικά εφόδια» και η «παροχή μειωμένου ρεύματος με πρόσθετα μέτρα». Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο νέο πλαίσιο για την προστασία των προϊόντων ΠΟΠ και την αντιμετώπιση των ελληνοποιήσεων.
Ο κ. Χατζηδάκης στάθηκε επίσης σε επενδυτικές πρωτοβουλίες με επίκεντρο τη σύγχρονη τεχνολογία, σημειώνοντας: «Ο Πρωθυπουργός έχει ανακοινώσει πρόγραμμα χρηματοδότησης για θερμοκήπια με 50-60% κρατική ενίσχυση και δανειοδότηση από τον τραπεζικό τομέα». Εξέφρασε την ελπίδα ότι οι πιο καινοτόμοι αγρότες θα αγκαλιάσουν αυτή την πρωτοβουλία, την οποία χαρακτήρισε ως παράγοντα που «μπορεί να αλλάξει σε σημαντικό βαθμό την εικόνα της γεωργίας».

Χατζηδάκης για ΟΠΕΚΕΠΕ: Δεν υπερηφανευόμαστε – Πλήρης απορρόφησή του από την ΑΑΔΕ
Ο Κωστής Χατζηδάκης, μιλώντας για τη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ και τις παθογένειες στη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων, παραδέχθηκε ότι «δεν είναι μια ιστορία για την οποία πρέπει να υπερηφανευόμαστε». Αναγνώρισε πως τα προηγούμενα χρόνια έγιναν κάποια βήματα προόδου — «υπήρχαν ρυθμίσεις για να επιδοτούνται βοσκοτόπια χωρίς πρόβατα ή το ανάποδο. Αυτό καταργήθηκε», είπε χαρακτηριστικά — όμως σημείωσε ότι τα προβλήματα παραμένουν.

Παρά την πρόοδο σε τεχνικά ζητήματα όπως η αναβάθμιση του πληροφοριακού συστήματος του ΟΠΕΚΕΠΕ, δεν έκρυψε ότι «υπάρχει ένα ζήτημα, χωρίς καμία αμφιβολία», τονίζοντας ότι οι ευθύνες είναι υπαρκτές και δεν παραγράφονται. Υπενθύμισε ότι τέτοια φαινόμενα δεν αποτελούν αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, φέρνοντας ως παράδειγμα τις «δημοσιονομικές διορθώσεις για την Ιταλία» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο κ. Χατζηδάκης ανακοίνωσε ότι η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει σε ριζική λύση: «όχι απλά παραμετρικές βελτιώσεις, αλλά πλήρη απορρόφηση του ΟΠΕΚΕΠΕ από την ΑΑΔΕ», έναν οργανισμό τον οποίο χαρακτήρισε «εγνωσμένης αξιοπιστίας τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Βρυξέλλες». Με αυτό το βήμα, όπως κατέστησε σαφές, επιδιώκεται ουσιαστική αλλαγή στον έλεγχο και τη διαφάνεια στη διαχείριση των ευρωπαϊκών αγροτικών κονδυλίων.

Ανάπτυξη της Γεωργίας με Έμφαση στην Παραγωγικότητα, τη Νεολαία και τη Βιώσιμη Διαχείριση Υδάτων
Ο Κωστής Χατζηδάκης υπογράμμισε την ανάγκη στροφής της κυβερνητικής πολιτικής από τα μακροοικονομικά στα μικροοικονομικά ζητήματα, δηλώνοντας θα δοθεί προτεραιότητα σε θέματα ανταγωνισμού, παραγωγικότητας, επενδύσεων και ανθρωπίνων πόρων. Ειδικά για τη γεωργία, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης του ανθρώπινου δυναμικού, παραδεχόμενος ότι «έχουμε ένα ζήτημα γηράσκοντος ανθρώπινου κεφαλαίου». Στο πλαίσιο αυτό, εξήγησε πως γίνεται προσπάθεια να καλυφθούν τα κενά με εργάτες γης από τρίτες χώρες. Ένα βασικό πρόβλημα, όπως είπε, είναι η γραφειοκρατία: «Χρειάζονται 39 ακριβώς διαδικασίες για να έρθει ένας άνθρωπος στη χώρα», τονίζοντας ότι στόχος είναι να επιταχυνθούν οι διαδικασίες «χωρίς να κάνουμε την Ελλάδα ξέφραγο αμπέλι». Παράλληλα, έθεσε και το ζήτημα της κατάρτισης των νέων αγροτών: «χρειαζόμαστε πολλές τέτοιες αμερικάνικες ή μη γεωργικές σχολές στην Ελλάδα», αναφερόμενος θετικά στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή Θεσσαλονίκης. Επισήμανε ότι η γεωργία είναι μορφή επιχειρηματικότητας και «χρειάζεται το κατάλληλα εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό».

Ο κ. Χατζηδάκης τόνισε την ανάγκη για μεγαλύτερους κλήρους και νεότερες ηλικίες στη γεωργία, καθώς και για σύγχρονους και δυναμικούς συνεταιρισμούς ή ομάδες παραγωγών, δηλώνοντας: «Χρειαζόμαστε μεγαλύτερους κλήρους, χρειαζόμαστε μικρότερες ηλικίες και ομάδες παραγωγών ή συνεταιρισμούς που να λειτουργούν σύγχρονα και δυναμικά».

Επισήμανε ιδιαίτερα το κρίσιμο ζήτημα της λειψυδρίας στην Ελλάδα, λέγοντας: «Η Ελλάδα είναι η 19η χώρα παγκοσμίως από πλευράς επικινδυνότητας για τη λειψυδρία». Τόνισε πως το 80% των υδάτων πηγαίνει στην άρδευση και για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη η σωστή διαχείριση των υδάτων. Ανέφερε ότι ετοιμάζεται ένα εθνικό σχέδιο που θα περιλαμβάνει «κατασκευή φραγμάτων, σωστή διαχείριση των δικτύων, γιατί έχουμε μεγάλες απώλειες νερού». Συμπέρανε πως δεν έχει νόημα να μιλάμε για γεωργία αν δεν υπάρχει νερό για άρδευση: «Δεν υπάρχει λόγος να κάνουμε όλη αυτή τη συζήτηση αν ξεμείνουμε από νερό». Τέλος, εξέφρασε την προσδοκία ότι με αυτή τη σφαιρική αντιμετώπιση θα υπάρξουν ουσιαστικά αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον.