Το 2024 καταγράφηκε ως το θερμότερο έτος στην ιστορία, ξεπερνώντας για πρώτη φορά το κρίσιμο όριο του 1,5°C άνω των προβιομηχανικών επιπέδων. Στη σημαντική εισήγησή της στο 1ο Cantina Academy, η Δρ. Δήμητρα Φουντά, Διευθύντρια Ερευνών στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης), αναλύει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωργία και τις αναγκαίες στρατηγικές προσαρμογής.
Όπως αναφέρει, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, το 2024 η μέση παγκόσμια θερμοκρασία αυξήθηκε κατά 1,55°C σε σχέση με την περίοδο 1850-1900. Ειδικότερα στην Αθήνα, η μέση θερμοκρασία ανήλθε στους 20,7°C, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τα 20°C σε ετήσια βάση, ενώ κάθε μήνας του 2024 ήταν θερμότερος από το μέσο όρο της περιόδου 1991-2020.
Η κλιματική αλλαγή, επισημάνει η κ. Φουντά, δεν είναι ένα μελλοντικό σενάριο, αλλά μια πραγματικότητα που ήδη διαμορφώνει νέες συνθήκες στον γεωργικό τομέα. Οι συνέπειες είναι ήδη ορατές: μείωση στις αποδόσεις των καλλιεργειών λόγω υψηλών θερμοκρασιών, αύξηση της συχνότητας και της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων, μεγαλύτερη ανάγκη για άρδευση, αλλά με ταυτόχρονη μείωση της διαθεσιμότητας νερού.
Η γεωργία της Μεσογείου, ιδιαίτερα ευάλωτη στις θερμικές και υδρολογικές μεταβολές, καλείται να προσαρμοστεί ταχύτατα. Μεταξύ των προτεινόμενων μέτρων περιλαμβάνονται η διαφοροποίηση και η εναλλαγή καλλιεργειών για βελτίωση της ανθεκτικότητας, η γεωργία ακριβείας για τη βέλτιστη χρήση των φυσικών πόρων, η βιολογική καλλιέργεια για την ενίσχυση της οργανικής ουσίας των εδαφών και η τροποποίηση των ημερομηνιών σποράς και συγκομιδής για καλύτερη εκμετάλλευση των περιβαλλοντικών συνθηκών.
Παράλληλα, η κ. Φουντά αναφέρεται στην ανάγκη επανεξέτασης των πολιτικών του αγροτικού τομέα σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική της Ε.Ε. και οι εθνικές στρατηγικές προσαρμογής θα πρέπει να δώσουν έμφαση σε καλλιέργειες με οικονομικό και κοινωνικό ενδιαφέρον, όπως η ελιά και το αμπέλι, διασφαλίζοντας την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητά τους.
Κλείνοντας την εισήγησή της, η Δρ. Φουντά υπογραμμίζει ότι η προστασία της γεωργικής παραγωγής από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν αποτελεί μόνο ζήτημα οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και διασφάλισης της επισιτιστικής ασφάλειας και του πολιτισμικού αποτυπώματος κάθε τόπου.
Ποια είναι η Δρ. Δήμητρα Φουντά
Η Δρ. Δήμητρα Φουντά είναι Διευθύντρια Ερευνών στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος & Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΙΕΠΒΑ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ). Είναι πτυχιούχος του Φυσικού Τμήματος της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), κάτοχος Μάστερ στη Φυσική Περιβάλλοντος και έχει Διδακτορικό Δίπλωμα στη μελέτη του Ατμοσφαιρικού Οριακού Στρώματος.
Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα τα τελευταία χρόνια εστιάζουν στη μελέτη της κλιματικής αλλαγής και των ακραίων καιρικών φαινομένων με έμφαση στην περιοχή της Μεσογείου, τη μελέτη του αστικού κλίματος, τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε διάφορους τομείς, την ανάλυση ιστορικών κλιματικών χρονοσειρών κ.ά. Έχει συμμετάσχει ως μέλος της κύριας ερευνητικής ομάδας σε πλήθος Ευρωπαϊκών και Εθνικών Ερευνητικών Προγραμμάτων καθώς και σε δράσεις Διάχυσης της επιστήμης.
Είναι συγγραφέας σε περισσότερα από 120 άρθρα σε Διεθνή επιστημονικά περιοδικά και Πρακτικά Συνεδρίων, καθώς και κριτής και μέλος της συντακτικής ομάδας σε πλήθος επιστημονικών περιοδικών μεγάλου κύρους.
