Επιλέξαμε τη Θεσσαλία για το 1ο Cantina Academy γιατί από τα Φάρσαλα μέχρι τον Τύρναβο, από την Καρδίτσα έως την Αγιά και από τα Τρίκαλα μέχρι την Κάρλα, ο θεσσαλικός κάμπος παράγει πολύτιμη ποσότητα προϊόντων προσφέροντας τροφή και ζωή. Η Θεσσαλία είναι ένα πολύπλοκο μωσαϊκό, όπου η φύση, η γεωργία και ο ανθρώπινος κόπος συνθέτουν ένα εντυπωσιακό γεωργικό τοπίο.

Στη Θεσσαλία καλλιεργήθηκε το τεράστιο έπος της παραγωγής

Η Πίνδος με τα Άγραφα, η Όθρυς, το Πήλιο, η Όσσα (Κίσσαβος), ο Όλυμπος, το Ξεροβούνι οριοθετούν τον Θεσσαλικό Κάμπο και τη διάταξη των κλήρων. Περίπου στη μέση, μια σειρά χαμηλών λόφων χωρίζει κάθετα την πεδιάδα σε δύο μικρότερες. Στα δυτικά απλώνεται η πεδιάδα της Καρδίτσας με τους αμπελώνες και τα βιομηχανικά κηπευτικά, ενώ στα ανατολικά βρίσκεται η πεδιάδα της Λάρισας με τα καρποφόρα και τους μεγαλύτερους κλήρους μονοκαλλιέργειας. Προς τα βόρεια διακρίνονται η αμπελοοινική περιοχή του Τυρνάβου και τα βοσκοτόπια, ενώ στο κέντρο και προς τα νότια ευδοκιμούν οι καλλιέργειες των σιτηρών και των οσπρίων.

Το μικροκλίμα

Κάθε περιοχή έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η Καρδίτσα έχει το κατεξοχήν μεσογειακό κλίμα, με ζεστά, ξηρά καλοκαίρια, δροσερούς χειμώνες και σημαντικό ύψος σε βροχοπτώσεις. Ωστόσο, όταν τα δύο βουνά μαλώνουν, «ο Κίσσαβος ρίχνει βροχή» και οι περισσότερες βροχοπτώσεις σημειώνονται στην περιοχή της Αγιάς. Στην καρδιά του Κάμπου, όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη μονοκαλλιέργεια της χώρας, σημειώνεται η χαμηλότερη βροχόπτωση, με ασθενείς ανέμους και μεγάλη ηλιοφάνεια. Ζωτικής σημασίας ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος παίζει ο ρους του Πηνειού με τους παραποτάμους του, που δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για γεωργία μεγάλου εύρους καλλιεργειών, καθιστώντας τον έναν από τους πιο εύφορους τόπους της χώρας.

Το καλλίρροον ύδωρ

Ο Πηνειός είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδας με σημαντικό ρόλο στον Θεσσαλικό Κάμπο. Η ροή του ξεκινά δυτικά από την Πίνδο, στην περιοχή των Μετεώρων, και διασχίζει όλη τη Θεσσαλία προς τα ανατολικά περνώντας από την πόλη της Λάρισας και την πεδιάδα, πριν φτάσει στο στενό της κοιλάδας των Τεμπών. Οι παραπόταμοι Τιταρήσιος (Ξεριάς), Ενιπέας, Καλέντζης, Ληθαίος και Πάμισος ή Παλιούρης απλώνονται σε όλη τη Θεσσαλία, συμβάλλοντας καταλυτικά στη γεωργική ανάπτυξη της περιοχής.

Ο σιτοβολώνας της Ελλάδας

Η καλλιέργεια σιταριού και κριθαριού ξεκίνησε κατά τη Νεολιθική Εποχή και τεκμηριώνεται από σπόρους που βρέθηκαν στους πρώτους οικισμούς Άργισσα και Σέσκλο. Τα σιτηρά, εκτός από βασική τροφή, είχαν συναλλακτική αξία με υψηλή ζήτηση στις αγορές. Όσο οι αγρότες έσπερναν, θέριζαν και λίχνιζαν χωρίζοντας την ήρα από το σιτάρι, ο Κάμπος έσφυζε από ζωή.  Η σιτάρκεια καλύφθηκε μετά την προσάρτηση, όταν «οι εύποροι γαιοκτήμονες ακολούθησαν τη συμπεριφορά της Δύσης και προχώρησαν σε σημαντικές επενδύσεις επιφέροντας την τεχνική και παραγωγική αναβάθμιση. Το παράδειγμά τους ακολούθησαν και οι υπόλοιποι κτηματίες και αγρότες, μετατρέποντας τη Θεσσαλία σε σιτοβολώνα της Ελλάδας και επιλύοντας το χρόνιο έλλειμμα της χώρας σε δημητριακά», αναφέρει καθηγητής Ιστορίας του Αγροτικού Κόσμου, Δημήτρης Γ. Παναγιωτόπουλος.

Ο παραδοσιακός θερισμός, που για αιώνες γινόταν με δρεπάνια και απαιτούσε μεγάλη σωματική δύναμη και χρόνο, χάθηκε όταν η βιομηχανική επανάσταση έφερε τις πρώτες μηχανές θερισμού και αλωνισμού. Οι κομπίνες, νεότερης τεχνολογίας θεριζοαλωνιστικές μηχανές, αύξησαν σημαντικά την παραγωγικότητα μειώνοντας στο ελάχιστο την ανθρώπινη εργασία.

Συνολικά στην Ελλάδα το 2022 η καλλιέργεια σκληρού σιταριού σημείωσε αύξηση κατά 0,9% σε σχέση με το 2021. Μόνο στη Θεσσαλία καλλιεργήθηκαν 864.123 στρέμματα (296.664 τόνοι), ενώ στη Μακεδονία καλλιεργήθηκαν 1.066.054 (276.769 τόνοι) αντίστοιχα. Η συνολική κατανάλωση αλεύρων, ψωμιού και δημητριακών στα νοικοκυριά, ανά άτομο, φτάνει στα 12,9 κιλά/μήνα, με το 1 κιλό (957 γρ.) να καλύπτουν τα ζυμαρικά. Οι αριθμοί επιβεβαιώνουν την προτίμηση των Ελλήνων στις μακαρονάδες και αυτός είναι ο λόγος που έχει δημιουργήσει ισχυρή παράδοση.

Ο Κάμπος σε αριθμούς

Στη Θεσσαλία παράγονται αγροτικά προϊόντα αξίας 2,17 δισ. ευρώ. Πρόκειται για το 19% της συνολικής αξίας των αγροτικών προϊόντων που παράγονται στην Ελλάδα. Αναλυτικότερα, παράγονται το 34% των βιομηχανικών φυτών (που προορίζονται για βιομηχανοποιημένη επεξεργασία, όπως κομπόστες, σάλτσες κ.ά.), το 31% των λαχανικών, το 27% των φρούτων και το 18% των φυτών που προορίζονται για ζωοτροφή.

Η αγροτική παραγωγή της Θεσσαλίας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ελλάδα σε αξία και τρεις φορές μεγαλύτερη από τον εθνικό μέσο όρο σε επίπεδο περιφέρειας. Το στοιχείο αυτό γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακό αν συγκριθεί με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αφού εκεί είναι επτά φορές μεγαλύτερη. Η Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας παράγει το 63% της συνολικής αξίας αγροτικών προϊόντων της Θεσσαλίας και ακολουθούν η Μαγνησία με 15%, η Καρδίτσα με 13% και τα Τρίκαλα με 9%.

Το 53% της ελληνικής φάβας καλλιεργείται στα Φάρσαλα

Η μεγαλύτερη παραγωγή οσπρίων σημειώνεται στην ευρύτερη περιοχή των Φαρσάλων, όπου στο σύνολο της εγχώριας παραγωγής τα φασόλια καλλιεργούνται σε ποσοστό 12%, οι φακές σε 36%, τα ρεβίθια σε 35% και το μεγαλύτερο ποσοστό σημειώνει η φάβα (λαθούρι) Φαρσάλων σε ποσοστό που αγγίζει το 53%. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ανήσυχοι παραγωγοί των Φαρσάλων και της Καρδίτσας πειραματίζονται με αναβιώμενες και νέες καλλιέργειες όπως κεχρί και κινόα. Στον «Ενιπέα» 100 μέλη του Αγροτικού Συνεταιρισμού καλλιεργούν, μεταξύ άλλων, όσπρια όπως φακές, φασόλια και μεσόσπερμα ρεβίθια.

Στο 51% η καλλιέργεια βιομηχανικής ντομάτας

Παγκοσμίως η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στην παραγωγή βιομηχανικής ντομάτας και η μεταποίησή της είναι ένα από τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα. Στη Θεσσαλία η καλλιέργεια αγγίζει το 51% της συνολικής εγχώριας παραγωγής, που αντιστοιχεί σε 21.208 στρέμματα (146.172 τόνοι). Στον Νομό Λάρισας οι καλλιέργειες φτάνουν στα 21.208 στρέμματα και ακολουθούν η Καρδίτσα με 2.881 στρέμματα και η Μαγνησία με 2.197 στρέμματα.

Τι φρούτα παράγει ο Κάμπος;

Την πρώτη θέση των φρούτων κατέχουν τα αχλάδια Τυρνάβου, καλύπτοντας το εντυπωσιακό 56% της εθνικής παραγωγής. Οι καστανεώνες που καλλιεργούνται στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές συγκεντρώνουν συνολικά το 36%. Εξίσου έντονη παραγωγή με εξαγωγική δραστηριότητα σημειώνουν τα μήλα Αγιάς, σε ποσοστό 30% και ακολουθούν τα βερίκοκα 9%, ροδάκινα – νεκταρίνια 7% και κεράσια 6%.

Διαβάστε περισσότερα

1ο Cantina Academy: Διασφαλίζοντας το μέλλον της τροφής – Λάρισα, 30 Απριλίου 2025

Για τη συμμετοχή στο 1ο Cantina Academy
θα δοθεί σειρά προτεραιότητας σε 50 συμμετέχοντες από όλη την Ελλάδα.
Δηλώστε συμμετοχή στην Ανοιχτή Πρόσκληση