«Η αξία της αγροτικής παραγωγής στην εθνική οικονομία» ήταν το θέμα του πάνελ που συντόνισε ο κ. Μπάμπης Κούτρας, Διευθυντής στο Πρώτο Θέμα, με καλεσμένους τον Κυριάκο Πιερρακάκη, Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών και τον Γιώργο Χαντζηνικολάου, Πρόεδρο του Δ.Σ της Πειραιώς, στο 2ο Cantina Academy με θέμα «Διασφαλίζοντας το μέλλον της τροφής». Κατά τη διάρκεια της συζήτησης αναδείχτηκε η ιδιαίτερη σημασία του πρωτογενούς τομέα για την ελληνική οικονομία, οι προοπτικές του και οι ενέργειες που προωθούνται τόσο από την πολιτεία όσο και από τον τραπεζικό τομέα για την ενίσχυσή του.

Ο κ. Πιερρακάκης επεσήμανε ότι, παρά τη σχετικά μικρή συμβολή του πρωτογενούς τομέα στο ΑΕΠ —«τρέχουσα συνεισφορά της τάξης του 3,5%,»—, υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης. Ειδική αναφορά έκανε στο ελληνικό τρόφιμο, λέγοντας ότι «ενώ έχει τρομακτικά υψηλή ποιότητα, δεν έχει βρει ακόμη τη θέση που του αξίζει διεθνώς, στο ράφι δηλαδή, όπως έχει γίνει με τρόφιμα από χώρες όπως η Ιταλία ή η Γαλλία».
Η ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη πολιτική που, σύμφωνα με τον υπουργό, εστιάζει στη στήριξη των συνεταιρισμών, την παροχή κινήτρων για συγχωνεύσεις, αλλά και στην αντιμετώπιση του «θέματος κλίμακας» που χαρακτηρίζει την ελληνική παραγωγή, ιδιαίτερα στις εξαγωγές.

Παράλληλα, ο κ. Πιερρακάκης τόνισε τη σημασία της μείωσης κόστους παραγωγής: «Ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στο πετρέλαιο είναι μηδενικός – είναι κάτι πάρα πολύ θετικό. Το ότι υπάρχει σταθερό και ανταγωνιστικό τιμολόγιο στο ρεύμα είναι επίσης πάρα πολύ θετικό για τους αγρότες».
Σημαντική έμφαση δόθηκε και στον ψηφιακό μετασχηματισμό του πρωτογενούς τομέα. Ο ίδιος, αξιοποιώντας την εμπειρία του από τη θητεία του στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, δήλωσε: «Υπάρχουν τομείς που ήταν περισσότερο ψηφιοποιημένοι από άλλους όταν ξεκινούσαμε το 2019… ο αγροτικός τομέας είχε και έχει διαδρομή να καλύψει». Αναφέρθηκε επίσης στο έργο της ευφυούς γεωργίας με χρήση sensors, drones και τεχνητής νοημοσύνης, που αποσκοπεί στην παροχή στοχευμένων συμβουλών στους αγρότες.

Η Τράπεζα Πειραιώς και ο εκσυγχρονισμός του αγροτικού τομέα
Ο κ. Χαντζηνικολάου, παίρνοντας τον λόγο, αναγνώρισε τη «βαριά κληρονομιά» που φέρει η Τράπεζα Πειραιώς ως συνέχεια της Αγροτικής Τράπεζας και αναφέρθηκε στον καθοριστικό ρόλο της στον αγροτικό τομέα. Ο αγροτικός τομέας συνδέεται βαθιά με την ιστορία και τη φύση της Ελλάδας, η οποία διαθέτει ιδανικές συνθήκες καλλιέργειας λόγω της γεωγραφικής της θέσης, του κλίματος και των μικροκλιμάτων της. Όπως τόνισε ο Γιώργος Χαντζηνικολάου, «η χώρα μας είναι προικισμένη από τη φύση», ωστόσο, λόγω της μικρής κλίμακας παραγωγής σε σύγκριση με χώρες όπως η Αργεντινή ή η Βραζιλία, απαιτείται διαφορετική προσέγγιση: «Δεν μπορούμε να κάνουμε παραγωγή σόγιας ή σιτηρών όπως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πρέπει να έχουμε πιο πολυτελές προϊόν εξειδικευμένο, που εκμεταλλεύεται τις φυσικές διαστάσεις που μας δώρισε η φύση».

Η Τράπεζα Πειραιώς, ως συνεχιστής της Αγροτικής Τράπεζας και έχοντας ισχυρή παρουσία στην ύπαιθρο, βρίσκεται σε άμεση επαφή με τον αγρότη και κατανοεί τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει. Όπως ανέφερε ο κ. Χαντζηνικολάου: «Είμαστε πολύ πιο ισχυροί στην ύπαιθρο παρά στα κέντρα. Αυτό μας φέρνει σε μεγαλύτερη επαφή με τον αγρότη, καταλαβαίνουμε τις προκλήσεις του και η δουλειά μας είναι να ανταποκρινόμαστε αποτελεσματικά σε αυτές».

Μια από τις σημαντικές απαντήσεις στις προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή είναι η ανάπτυξη θερμοκηπίων, τα οποία εξασφαλίζουν στον αγρότη σταθερό εισόδημα παρά τις καιρικές μεταβολές. «Τα θερμοκήπια είναι μια λύση που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του αγρότη, ανταποκρίνεται στις κοινωνικές ανάγκες και ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας», ανέφερε χαρακτηριστικά. Επιπλέον, η χρήση θερμοκηπίων επιτρέπει την εξοικονόμηση νερού και τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων, καθιστώντας την καλλιέργεια πιο αποτελεσματική και βιώσιμη.

Εξαγωγές, δασμοί και στρατηγική: Οι προκλήσεις και οι στόχοι της ελληνικής οικονομίας με έμφαση στον αγροτικό τομέα
Σύμφωνα με όσα επεσήμανε ο κ. Πιερρακάκης «όταν μιλάμε για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, η Ελλάδα στρέφεται από τους μη εμπορεύσιμους προς τους εμπορεύσιμους κλάδους της οικονομίας. Το 2009, οι εξαγωγές αντιπροσώπευαν περίπου το 19% του ΑΕΠ, ενώ σήμερα έχουν φτάσει πάνω από 40%, προσεγγίζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 51%. Στόχος για τη χώρα μας είναι να φτάσουμε στο 60%, κάτι που απαιτεί ακόμη σημαντική προσπάθεια. Ο ρόλος των αγροτικών προϊόντων είναι καθοριστικός, ενώ παράλληλα επιταχύνονται και οι άμεσες ξένες επενδύσεις».

Τις τελευταίες μέρες, σε συναντήσεις στο Παρίσι και με ευρωπαίους και Αμερικανούς αξιωματούχους, ο υπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα επιδιώκει μηδενικούς δασμούς στη διμερή σχέση Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ, αν και αυτό δεν έχει επιτευχθεί ακόμα. «Οφείλουμε να είμαστε έτοιμοι για όλα τα σενάρια», ανέφερε, επισημαίνοντας πως οι εξαγωγές μας προς τις ΗΠΑ αντιστοιχούν σε περίπου το 4,8% και αφορούν κυρίως αγροτικά προϊόντα όπως φέτα, ελιές και ελαιόλαδο. Σε περίπτωση επιβολής δασμών, η Ελλάδα θα διεκδικήσει εξαιρέσεις για τα ελληνικά προϊόντα.
Παράλληλα, η μεγαλύτερη πρόκληση δεν είναι το ύψος των δασμών, αλλά η αβεβαιότητα που δημιουργεί καθυστερήσεις στις επενδύσεις: «Όσο κουνιέται το γήπεδο, δεν διεξάγεται καλά ο αγώνας». Συνεπώς, χρειάζεται γρήγορη σαφήνεια ώστε να διαμορφωθεί η εθνική στρατηγική και να ωφεληθούν ειδικά οι αγροτικές εξαγωγές.

Αυστηρά κριτήρια και ευνοϊκές χρηματοδοτήσεις: Η προσέγγιση της Τράπεζας Πειραιώς στον αγροτικό τομέα
Ο κ. Χαντζηνικολάου τόνισε ότι η τράπεζα πρέπει να τηρεί αυστηρά τα κριτήρια δανειοδότησης για να εξασφαλίζει την επιστροφή των χρημάτων, χωρίς εκπτώσεις. Όπως είπε, «η τράπεζα, η οποία μαζεύει καταθέσεις και κατ’ ουσίαν δανείζει πολλά από αυτά τα χρήματα, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει μια τράπεζα είναι να εξασφαλίσει ότι θα πάρει το λεπτό πίσω. Άρα λοιπόν, εδώ δεν υπάρχει περιθώριο να κάνουμε έκπτωση στα κριτήρια τα οποία χρησιμοποιούμε για να δώσουμε δάνεια.» Παράλληλα, επιδιώκουν να συνδυάζουν αυτά τα κεφάλαια με ευρωπαϊκά προγράμματα και κυβερνητικά κίνητρα ώστε να στηρίξουν αποτελεσματικά τους αγρότες. Όπως εξήγησε, «εκεί που εστιάζει την προσοχή μας είναι πώς μπορούμε να συνδυάσουμε αυτά τα κεφάλαια με άλλα κεφάλαια, τα οποία έρχονται από την Ευρώπη ή με διάφορα προγράμματα και να δημιουργήσουμε μείγματα χρηματοδότησης τα οποία είναι ευνοϊκά».

ΟΠΕΚΕΠΕ: Μεταφορά αγροτικών επιδοτήσεων στην ΑΑΔΕ για πιο αξιόπιστη διαχείριση
Η επιλογή για τη μεταφορά των αγροτικών επιδοτήσεων στην Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή (ΑΔΕ) αποτελεί «μια φερέγγυα επιλογή, η οποία πιστεύουμε ότι θα λύσει τα προβλήματα του παρελθόντος». Όπως τόνισε ο Υπουργός, «υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα κομμάτια του ελληνικού δημοσίου, υπηρεσίες, δομές του ελληνικού δημοσίου, οι οποίες αποτιμώνται, αξιολογούνται πολύ θετικά από τους πολίτες και η αλήθεια είναι πως οι υπηρεσίες της ΑΑΔΕ… έχουν αυτή την αξιολόγηση και αυτή την αξιοπιστία». Επιπλέον, η ΑΑΔΕ «έχει κατακτήσει και μια ευρωπαϊκή αξιοπιστία» και η χώρα έχει σημειώσει πρόοδο στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, «που ήταν και ο τίτλος, ανάμεσα σε άλλα, της ελληνικής υστέρησης στα χρόνια της δυσκολίας».

Ο κ. Πιερρακάκης ανέφερε πως η νέα δομή «μας επιτρέπει και κυρίως τον Πρωθυπουργό να επιλέξει αυτή την αλλαγή» και σημείωσε ότι «η βασική δουλειά του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης είναι να κάνει στρατηγική για τον αγροτικό τομέα, να δημιουργήσει κίνητρα, χρηματοδότηση, συνεταιρισμοί, κλίμακα, σε ποια προϊόντα θα επενδύσουμε» και όχι απλά να ασχολείται με πληρωμές. Γι’ αυτό και η μεταφορά της αρμοδιότητας των επιδοτήσεων στην ΑΔΕ κρίνεται «πολύ σωστή», ενώ η απορρόφηση της αρμοδιότητας αυτής «θα ψηφίσουμε τις πρώτες διατάξεις τώρα μέσα στο καλοκαίρι για να αποκτήσει την ορατότητα που σήμερα δεν έχει».

Ο Υπουργός επεσήμανε ότι η μεταφορά θα γίνει «με οριζόντιο τρόπο», με μεταφορά στελεχών «που θα ασχοληθούν με τα ψηφιακά» και με στόχο να «έχουμε πλήρης λειτουργία του νέου συστήματος μέσω της ανεξάρτητης αρχής από 1η Ιανουαρίου». Επίσης, υπογράμμισε τη σημασία των ελέγχων: «Αυτονόητα θα έχουμε περισσότερους ελέγχους για να μπορέσει η ΑΔΑ να κατακτήσει… το αποτέλεσμα το οποίο είναι επιθυμητό».
Ο κ. Πιερρακάκης  ανέφερε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να χρηματοδοτήσει πρωτοβουλίες για την στήριξη του αγροτικού τομέα, με έμφαση στην ψηφιοποίηση, την καινοτομία και την πράσινη μετάβαση.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής, η τεχνολογική ανάπτυξη, το δημογραφικό πρόβλημα και η κλιματική αλλαγή δημιουργούν νέες προκλήσεις που απαιτούν ολοκληρωμένη κυβερνητική πολιτική.

Από το χωράφι στο ράφι
«Πρέπει να δούμε πώς συγκεκριμένα πράγματα τα οποία δεν βρίσκονται σήμερα στο ράφι και θα έπρεπε να βρίσκονται διεθνώς, να κάνουμε reverse engineering. Να δούμε τι θα χρειαζόταν να κάνουμε για να μπορέσουμε να φτάσουμε σε επίπεδο τυποποίησης, κλίμακας ώστε το ελληνικό προϊόν, το οποίο είναι εξαιρετικά ποιοτικό, να βρει τη θέση που το αξίζει στο διεθνές ράφι και όχι μόνο στο ελληνικό» ανέφερε τέλος ο κ. Πιερρακάκης. «Η δημιουργία ενός ισχυρού brand για τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα θα βοηθήσει στην προώθησή τους στις διεθνείς αγορές» κατέληξε.