Σε ένα μικρό χωριό της Τοσκάνης, μια γιαγιά ρίχνει στη γάστρα τα τελευταία κομμάτια μπαγιάτικου ψωμιού, λίγα φασόλια, λαχανικά εποχής και ένα καλό εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Το αποτέλεσμα; Η διάσημη ribollita, ένα παραδοσιακό ιταλικό πιάτο που συνοψίζει όλη τη φιλοσοφία της Cucina Povera. Αυτή η «φτωχή κουζίνα» βασίζεται σε απλά, αγνά υλικά και δημιουργεί νόστιμες συνταγές που αντέχουν στον χρόνο και κοστίζουν λιγότερο από 8€.
Η βασική αρχή είναι απλή: τίποτα δεν πάει χαμένο. Από τα κόκαλα που γίνονται ζωμός, μέχρι το ξερό ψωμί που μεταμορφώνεται σε panzanella, κάθε υλικό αξιοποιείται στο έπακρο. Η έλλειψη πόρων δεν σήμαινε έλλειψη δημιουργικότητας. Αντιθέτως, γέννησε πιάτα που σήμερα θεωρούνται διαχρονικές κλασικές συνταγές και εξακολουθούν να εμπνέουν μάγειρες και μαγείρισσες σε ταβέρνες, γαστροκουτούκια και εστιατόρια υψηλής γαστρονομίας, ακόμα και Michelin-άτα.
Οι ρίζες της φτωχής κουζίνας
Η Cucina Povera αναπτύχθηκε μέσα σε δύσκολες περιόδους, από τη φεουδαρχία έως τον B’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι αγρότες της Τοσκάνης βασίζονταν σε λαχανικά και όσπρια, οι ψαράδες της Νάπολης αυτοσχεδίαζαν με τα πιο φθηνά ψάρια, ενώ στη Σικελία, τα τοπικά προϊόντα όπως τα ρεβίθια και οι μελιτζάνες γίνονταν πρωταγωνιστές.
Πολλά από αυτά τα πιάτα γεννήθηκαν από την πρακτική της «επαναχρησιμοποίησης». Η pappa al pomodoro, για παράδειγμα, είναι μια σούπα που δημιουργήθηκε για να αξιοποιήσει μπαγιάτικο ψωμί και ντομάτες. Η ribollita, που σημαίνει «ξαναβρασμένη», ήταν μια σούπα που έφτιαχναν με τα περισσεύματα της προηγούμενης ημέρας.
Παρά την ταπεινή τους καταγωγή, τα πιάτα της Cucina Povera παραμένουν ζωντανά μέχρι σήμερα και έχουν ξεπεράσει τα όρια της Ιταλίας. Όχι, βέβαια, πως στην ελληνική ύπαιθρο τα τρόφιμα σπαταλιόντουσαν ανεξέλεγκτα. Οι γιαγιάδες μαγείρευαν πάντοτε «με τα βρισκούμενα» και με αυτή τη φράση έκλειναν μέσα όλες τις σύγχρονες τάσεις βιωσιμότητας: εποχικότητα, εντοπιότητα, food waste, foodmiles, farm-to-table κτλ.
16 συνταγές Cucina povera ή αλλιώς «με τα βρισκούμενα» που δεν ξεπερνούν τα 8€
Panzanella
Σαλάτα με μπαγιάτικο ψωμί, ντομάτα, βασιλικό και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Τουλάχιστον έτσι το λένε οι Ιταλοί, γιατί εμείς στην Ελλάδα έχουμε τον αξεπέραστο ντάκο.
Pasta e ceci
Ζυμαρικά με ρεβίθια σε έναν βελούδινο ζωμό. Τη συνταγή Πάστα ε Τσέκι πολλοί την κατατάσσουν στις σούπες, ενώ άλλοι στα πιάτα με ζυμαρικά, ανάλογα με το πόσο δεμένη ή ζουμερή θα βγει η σάλτσα.
Cacciucco
Μια πικάντικη ψαρόσουπα, γεμάτη με ψάρια και θαλασσινά. Πειραματιστείτε με ό,τι ψάρια βρείτε. Όσο πιο πολλά διαφορετικά, τόσο πιο νόστιμη θα βγει.
Pasta alla Puttanesca
Διάσημη ναπολιτάνικη συνταγή με χαρακτηριστικό της την ένταση του γευστικού συνδυασμού των 6 βασικών συστατικών της. Με πρώτη την αντσούγια που χωρίς να είναι ορατή, δίνει umami και τον μοναδικά έντονο χαρακτήρα της σάλτσας μαζί με το σκόρδο που προσφέρει πικάντικες εντάσεις και γευστική αυθάδεια.
Τραχανάς με τσιγαρίδες
Ο παραδοσιακός τραχανάς σε μια πιο πλούσια εκδοχή, με τραγανές τσιγαρίδες και καπνιστή πάπρικα.
Σαλάτα με άγρια ρόκα και όσπρια
Μια κρύα σαλάτα που συνδυάζει τα όσπρια με τη ρόκα είναι ό,τι πρέπει για το μεσημεριανό σας αλλά και για το ταπεράκι του γραφείου.
Γιουβέτσι με ντομάτα, σαλάμι, ελιές και φέτα
Ένα χυλωμένο γιουβέτσι που συνδυάζει την πικάντικη γεύση του αλλαντικού, τη γλύκα της ντομάτας, και την αψάδα της ελιάς και της φέτας, με αποτέλεσμα, ένα πιάτο γεμάτο νοστιμιά.
Χόρτα τσιγαριαστά με αυγά
Λίγα χόρτα εποχής μαζί με αυγά συνθέτουν έναν από τους πιο λιτούς, αλλά ιδιαίτερα νόστιμους μεζέδες.
Πατάτες γιαχνί με φέτα
Η πατάτα δικαιωματικά κατέχει μία σταθερή θέση στο τραπέζι μας, είτε ως ορεκτικό, είτε ως κυρίως, κάθε εποχή και σε κάθε περίσταση.
Γιαχνερά χόρτα
Μια απλή συνταγή με χόρτα που βρίσκονται σε αφθονία στην αγορά αυτή την εποχή και τα μαγειρεύετε γιαχνί, δηλαδή με σάλτσα ντομάτας που τους πηγαίνει πολύ.
Σαλάτα με ντοματίνια και κουνουπίδι
Κι όμως μια σαλάτα με νηστίσιμα, πρωτότυπα υλικά, όπως το κουνουπίδι, μπορεί να γίνει ένα χορταστικό, εύκολο και γρήγορο στην παρασκευή του γεύμα.
Τρίχρωμη σαλάτα φακές, σιτάρι, αρακά και σος σαγκουίνι
Μια νόστιμη και θρεπτική σαλάτα με όσπρια και δημητριακά, που απογειώνεται με τη σος σαγκουίνι.
Τυροκεφτέδες με τηγανητές πατάτες
Αυτά τα κεφτεδάκια με γέμιση από διάφορα τυριά πανάρονται και γίνονται έξτρα τραγανά και νόστιμα. Συνοδεύονται από φρεσκοτηγανισμένες πατάτες.
Cacio e Pepe
Η πληθωρική απλότητα της cacio e pepe (τυρί και πιπέρι) είναι η πεμπτουσία της παραδοσιακής Ιταλικής κουζίνας που καταφέρνει γευστικά θαύματα με ελάχιστα υλικά
Το σπανακόρυζο αλλιώς, με τραχανά αντί για ρύζι
Το σπανακόρυζο είναι από τα ελάχιστα φαγητά που δεν αγαπούν εύκολα τα παιδιά, όμως αυτό εδώ το γιαχνιστό σπανάκι με την ντομάτα και τον τραχανά είναι το κάτι άλλο.
Οσπριάδα με λαχανικά
Ένα πολύ υγιεινό και χορταστικό φαγητό της ελληνικής κουζίνας με βάση τα όσπρια, που ετοιμάζεται εύκολα και είναι ότι πρέπει για το καθημερινό τραπέζι.
