Έκατσα αναπαυτικά στο γραφείο μου κι άνοιξα το laptop για να γράψω για ένα διατροφικό θησαυρό, το χαρούπι. To έκλεισα, μπήκα στο αμάξι και πήγα εκεί, κοντά στα δέντρα. Στο ζωντανό μουσείο τέχνης λίγο έξω από την Βιράν Επισκοπή κοντά στους Έρφους Ρεθύμνου, μέσα στα κακοτράχαλα και το βραχώδες έδαφος ζουν και αναπτύσσονται οι χαρουπιές. Πόσο τυχερή νιώθω που για μένα κάποια άρθρα είναι βίωμα. Έκατσα με το μπλοκάκι μου εκεί λοιπόν και έγραψα για το θαυματουργό δέντρο, όση ώρα έγραφα καθισμένη στον κορμό του, μασουλούσα χαρούπια που ναι, θυμίζουν σοκολάτα!
Όταν ξεκίνησα να χρησιμοποιώ χαρούπια στη διατροφή μας οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι με δούλευαν! Τους είχε σώσει στην κατοχή βλέπεις αυτό το ιερό φυτό, που μετά από την απελευθέρωση της Ελλάδας ένιωθαν ότι έχουν μπουχτίσει και το τάιζαν στα γουρουνάκια τους. Η απόλυτη άρνηση της ευεργετικής πρώτης ύλης (ίσως να μην υπάρχει και άλλη στα κρητικά γαστρονομικά χρόνια). Όμως τα χρόνια πέρασαν και επιστημονικές έρευνες έδειξαν ότι το χαρούπι έσωσε την πατρίδα μας από την πείνα και έγινε ο σύμμαχος που μετά από την κατοχή ξεχάστηκε.
Οι θρεπτικές του ιδιότητες και η διατροφική του αξία
Είναι πολύ θρεπτικό, δεν περιέχει καφεΐνη και γλουτένη είναι άριστος βοηθός στην καλή λειτουργία του εντέρου, περιέχει βιταμίνη Α, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιχνοστοιχεία: κάλιο, φώσφορο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, ψευδάργυρο, μαγγάνιο και χαλκό.
Η ιστορία του
H χαρουπιά είναι ένα Μεσογειακό δέντρο, ευδοκιμεί στην Κρήτη σε μεγάλες εκτάσεις. Το άλλο της όνομα είναι ξυλοκέρατο ή κεράτιον. Στην Αρχαιότητα οι σπόροι της χρησιμοποιήθηκαν ως μονάδα μέτρησης χρυσού και πολύτιμων λίθων, είναι σε όλους μας η γνωστή μονάδα μέτρησης (καράτι) παράφραση του κεράτιου. Πολλοί, ειδικά στην Κρήτη, ασχολήθηκαν όπως ήταν αναμενόμενο με την μεταποίηση αυτού του διαμαντιού. Και τα προϊόντα που δημιουργήθηκαν είναι στη διάθεση μας αλλά και μεγάλο μέρος τους στη διάθεση όλου του πλανήτη, καθώς η εξαγωγή τους ανθίζει.
Ξεχωριστά προϊόντα από χαρούπι
* Χαρουπάλευρο: Ένα αλεύρι που μυρίζει σοκολάτα, κατάλληλο για κέικ και γλυκά ταιριάζει πολύ με το μέλι και τα μπαχαρικά και έχει φυσική γλύκα. Όταν θελήσω να κάνω χαρουπόψωμο το αναμιγνύω με σταρένιο αλεύρι ή ολικής άλεση.
* Χαρουπόμελο: Το χαρουπόμελο από τους καρπούς του χαρουπόδεντρου έχει γλυκιά γεύση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως γλυκαντικό στα κέικ ,στα γλυκά ,ζεστά και κρύα ροφήματα, στο γιαούρτι, στο παγωτό και γενικά όπου βάλει ο νους σας .Είναι ένα εξαιρετικό υποκατάστατο της ζάχαρης. Το χαρουπόμελο είναι επίσης γνωστό και σαν παραδοσιακό γιατρικό για τον βήχα και τον πονόλαιμο. Εγώ το ζεσταίνω λίγο και το δίνω στα παιδιά, τους μαλακώνει το σύμπτωμα και τα βοηθάει στην απόχρεμψη.
* Μέλι Χαρουπιάς: Το συγκεκριμένο μέλι συλλέγεται σε ορεινές περιοχές της νότιας Κρήτης. Σπάνιο μέλι με πολύ έντονο άρωμα και ιδιαίτερα ξεχωριστή γεύση που έχει φανατικούς φίλους ή φανατικούς εχθρούς!
* Υποκατάστατο καφέ από χαρούπι: To υποκατάστατο αυτό μπορεί να παρασκευαστεί όπως ο καφές φίλτρου, ο εσπρέσο, ο ελληνικός ή ο φραπέ. Δοκίμασα, μου άρεσε… αν αποφάσιζα να κόψω τον καφέ είναι το υποκατάστατο που θα προτιμούσα!
* Χαρουπόσκονη: Είναι το υποκατάστατο του κακάο. Φτιάχνω συχνά χαρουπολατάκια με αυτήν αλλά και ζεστά ροφήματα τον Χειμώνα που με μπισκοτάκια κανέλας μου προκαλούν ανατριχίλα.
Με βάση αυτά τα προϊόντα έχουν βγει δεκάδες άλλα, από μακαρόνια, μαρμελάδες και πραλίνες μέχρι κουλουράκια, κριτσίνια, παξιμάδια, βαλσαμικές σάλτσες χαρουπόμελου και διάφορα καλλυντικά. Μάλιστα, το αλεύρι χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία καλλυντικών για τη σύσφιξη και την ανάπλαση του δέρματος.
Την ώρα που έπεφτε ο ήλιος και έπρεπε πλέον να φύγω από τη θαλπωρή της αγκαλιάς του δέντρου εμφανίστηκε από το βάθος σαν σε ταινία του Αγγελόπουλου ένας ιερέας με ανασκουμπωμένα τα μανίκια και ανασηκωμένα τα ράσα. Μάλωνε με τις κατσίκες του που του χάλαγαν τα κέφια. Με είδε και ξαφνιάστηκε:
-Τι κάνεις παιδί μου εδώ ;
-Έκατσα να ακούσω και να μυρίσω τη φύση πάτερ
-Μα το Θεό σε πέρασα για ξωτικό από αλάργο (μακριά) που σε είδα!
Σκάσαμε και οι δύο στα γέλια, μιλήσαμε για πολλά και διάφορα για πράγματα μαγικά και ξεχασμένα, δύο άγνωστοι στη μέση του πουθενά μέσα στις χαρουπιές, τόσο απλά. Μου έδωσε ένα κομποσκοίνι και έφυγα…
