Δέκα χρόνια πριν, οι έρευνες έλεγαν πως ο μέσος Ευρωπαίος έτρωγε λιγότερο από 1 κουταλιά της σούπας φιστικοβούτυρο το χρόνο, σε αντίθεση με τους Αμερικάνους που κατανάλωναν 3 κιλά, ανά άτομο, ετησίως. Ειδικά στην Ελλάδα, η πραλίνα φουντουκιού ήταν στις πρώτες προτιμήσεις, με διάσημα ελληνικά brands να μεγαλώνουν γενιές ολόκληρες. Αυτό που πραγματικά αγαπούσαν ήταν η σοκολάτα ως άλειμμα και όχι ο ξηρός καρπός. Ήταν δε, τόσο μεγάλη η κατανάλωση πραλίνας φουντουκιού με σοκολάτα που δεν άφηνε χώρο στην αγορά του αμερικάνικου φιστικοβούτυρου.
Το εθνικό τρόφιμο των Αμερικάνων, το τυποποιημένο peanut butter, είναι γλυκό, αλμυρό και πικάντικο. Περιέχει ζάχαρη, λίπος, αρκετό αλάτι και έχει κρεμώδη υφή. Όλα αυτά τα γευστικά χαρακτηριστικά που ορίζουν τη νοστιμιά. Για δεκαετίες, οι Αμερικανοί παραγωγοί καλλιεργούσαν μεγαλύτερες ποσότητες φιστικιού, σε σχέση με τη ζήτηση που είχαν, προκειμένου να είναι έτοιμοι να ανταπεξέλθουν στη μαζική εξαγωγή προς την Ευρώπη. Όμως δεν τα κατάφεραν και οι ποσότητες έμεναν ανεκμετάλλευτες, με αποτέλεσμα να πέφτει συνεχώς η τιμή του εθνικού τους προϊόντος, του φιστικοβούτυρου.
Αλλαγή στις προτιμήσεις
Τα εναλλακτικά αλείμματα, με βάση τους καρπούς και τους σπόρους, δίνουν στον ανθρώπινο οργανισμό τα γνωστά οφέλη που περιέχονται σε όλους τους ποιοτικούς ξηρούς καρπούς. Ανήκουν στα λειτουργικά τρόφιμα, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, είναι πηγές ενέργειας, βιταμινών, αντιοξειδωτικών και άλλων πολύτιμων θρεπτικών στοιχείων που μας κάνουν καλό. Δεν περιέχουν γλουτένη, είναι νόστιμα και εύκολα στη χρήση.
Πριν την πανδημία, η στροφή προς την κατανάλωση εναλλακτικών «βουτύρων» είχε ανοδική πορεία. Σημαντικότερη αιτία ήταν η ανάγκη που προέκυψε από τη vegan διατροφή, η οποία αναζητούσε plant-based πρωτεϊνούχες λύσεις, σε νέες μορφές που θα αντικαθιστούσαν τα γαλακτοκομικά και τα τυριά. Από την πανδημία και μετά οι διατροφικές προτιμήσεις των καταναλωτών άλλαξαν δραματικά και τα εναλλακτικά βούτυρα απέκτησαν σημαντική θέση στην καθημερινότητα. Δεκάδες TikTok και Instagram reels μοίρασαν λιγωτικές ιδέες με πρωταγωνιστή το peanut butter. Oι influencer των τροφίμων, της μόδας, της γυμναστικής και της ευεξίας, έτρεχαν σε ένα μαραθώνιο αγώνα ξαφνιάσματος. Με τα Instagram-ικά energy bowls, τα πληθωρικά porridge και τα φρουτένια smoothies, δημιουργήθηκε μια μόδα που εξελίχθηκε σε τάση και εν τέλει, συνήθεια. Άλλωστε, πλέον, ό,τι είναι ουσιαστικά ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό, αποκτά τη δική του αξία και παγιώνεται.
Ανάγκη για Καινοτομία
Την ίδια στιγμή, οι παραγωγοί κατανόησαν την επιτακτική ανάγκη για καινοτομία και ανανέωση, άδραξαν την ευκαιρία και κυκλοφόρησαν άμεσα στην αγορά, τις νέες ξηρακαρπάτες γεύσεις. Οι Έλληνες καλλιεργητές αμύγδαλου, καρυδιού, φουντουκιού και φιστικιού είδαν τους κόπους ετών να αναδεικνύονται, δημιουργήθηκαν νέες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης και αφορμής για αποκέντρωση. Περάσαμε από το στάδιο που μετατράπηκαν όλοι οι ξηροί καρποί σε αλείμματα και πλέον διανύουμε τη φάση που μετατρέπονται σε ανώτερης ποιότητας, βιο-λειτουργικά τρόφιμα, κάποια από αυτά με ισχυρισμούς διατροφής. Οι συνδυασμοί με άλλα φυσικά συστατικά όπως είναι τα προϊόντα της μέλισσας όπως το μέλι, η γύρη και η πρόπολη, το βιολογικό κακάο, ο καφές, ο λιναρόσπορος και άλλες προσθήκες, μας προσφέρουν νέες γευστικές εμπειρίες.
Βούτυρα ξηρών καρπών – το νέο trend
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, λιγότερο από 10, γνωρίζαμε το φιστικοβούτυρο ως το μοναδικό «βούτυρο» που προέρχεται από ξηρούς καρπούς. Καταναλώναμε αλμυρά peanuts όμως δεν ήμασταν ιδιαίτερα φανατικοί με τη μορφή αλείμματος, σε αντίθεση με τους πολίτες της Αμερικής όπου το χρησιμοποιούσαν στην καθημερινή τους διατροφή, που ούτως η άλλως ήταν πλούσια σε λιπαρά και ζάχαρη. Από τον εγκλεισμό της πανδημίας, οι προτιμήσεις άλλαξαν, έτσι πλέον, στα ράφια βρίσκουμε μεγάλη ποικιλία από αλείμματα (spreads) που προέρχονται από όλους τους καρπούς.
Πέρα από τα αμερικάνικα peanuts, υπάρχουν αλείμματα από τα ελληνικά φιστίκια (αραχίδες), τα κελυφωτά με ιδιαίτερη προτίμηση στα δύο εμβληματικά φιστίκια με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ΠΟΠ, Αιγίνης και Μεγάρων. Ελληνικά ή εισαγόμενα αμύγδαλα σε διάφορες μορφές και υφές, με ή χωρίς φλούδα, με ή χωρίς καβούρντισμα, με ή χωρίς αλάτι. Επίσης, βρίσκουμε βούτυρα που προέρχονται από φουντούκια, καρύδια, κάσιους καθώς και σπόρους κολοκύθας και ηλιόσπορους. Την ίδια στιγμή, τα αλείμματα σουσαμιού (ταχίνι), ανεβαίνουν επίσης με ταχύτατους ρυθμούς. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, μόλις το 18% των ευρωπαϊκών εστιατορίων χρησιμοποιεί βούτυρα ξηρών καρπών στον κατάλογο, το προφίλ των οποίων απευθύνεται μόνο σε vegan. Λόγω της μορφής τους, χρησιμοποιούνται περισσότερο ως ενισχυτικά γεύσης και ως toppings. Ο δημοφιλέστερος συνδυασμός είναι σε μπισκότα, ακολουθούν τα κέικ, τα δημητριακά και τέλος τα σάντουιτς.
Τι θα πρέπει να προσέχουμε
Στην αγορά, κυκλοφορούν τυποποιημένα βούτυρα ξηρών καρπών με επιπλέον συστατικά που είναι πιθανόν να υποβαθμίζουν την τελική ποιότητα. Πριν προβούμε στην αγορά, πρέπει να διαβάζουμε προσεκτικά τις ετικέτες ώστε να γνωρίζουμε εάν περιέχουν φοινικέλαιο, ζάχαρη ή χημικά συντηρητικά. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνουν όσοι έχουν ευαισθησίες και αλλεργίες στους ξηρούς καρπούς.
10 Βούτυρα Ξηρών Καρπών που ξεχωρίσαμε:
Βούτυρο αμυγδάλου με 31% πρωτεΐνη μπιζελιού
Η ομάδα Nutlers έχει εμπειρία σχεδόν 45 ετών στην παραγωγή και εμπορία αμύγδαλου. Το άλειμμα παρασκευάζεται από υψηλής ποιότητας καρπό δικής τους παραγωγής, της ελληνικής ποικιλίας «φυρανιά», η οποία καλλιεργείται στον Βόλο. Στη συνταγή μόνο δύο υλικά: αμύγδαλο με τη φλούδα του καθώς και 31% επιπλέον πρωτεΐνη από βιολογικά μπιζέλια. Στη γκάμα των προϊόντων τους υπάρχουν αρκετοί γευστικοί συνδυασμοί, καθαρής ετικέτας, χωρίς φοινικέλαιο και χημικά πρόσθετα. Μάθετε περισσότερα στο www.thenutlers.com.
Gourmet spread φιστικιού Μεγάρων με λεμόνι και θυμάρι
Η εταιρία Kelyfos, καλλιεργεί 40 χρόνια φιστικιές στην περιοχή των Μεγάρων. Είναι από τις λίγες εταιρίες που ακολουθούν τις καλές πρακτικές της φιλοσοφίας “tree-to-table”, καθώς με αυτόν τον τρόπο έχει τον απόλυτο έλεγχο της ποιότητας και της αυθεντικότητας της πρώτης ύλης. Το φιστίκια ψήνονται σε χαμηλές θερμοκρασίες, για μικρό χρονικό διάστημα έτσι ώστε να διατηρούνται σε υψηλά ποσοστά τα θρεπτικά συστατικά. Αυτό το άλειμμα φιστικιού με τουρσί λεμονιού και θυμάρι, προσεγγίζει με εντελώς διαφορετικό τρόπο τα βούτυρα ξηρών καρπών. Είναι ιδανική πρόταση για να συνοδεύσει ψάρια, λαχανικά, λευκό τυρί, κοτόπουλο και αλλαντικά. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο www.kelyfos-pistachios.com.
Βούτυρο αμυγδάλου και φουντουκιού με χουρμά και κακάο
Η Μαρία και ο Ηλίας, δυο γεωπόνοι – γονείς, ζουν μόνιμα στο χωριό Λατόμι κοντά στο Κιλκίς φροντίζοντας τα δέντρα τους. Από τους καρπούς των δέντρων που καλλιεργούν, δημιουργούν ανώτερης ποιότητας βούτυρα, που συνδυάζονται με πρώτες ύλες επιλεγμένες με αυστηρά κριτήρια ως προς την προέλευση, την ηθική και την υψηλή διατροφική αξία. Το βούτυρο «αμυγδάλου και φουντουκιού με χουρμά και κακάο» περιέχει 50% Ελληνικά αμύγδαλα, 41% Ελληνικά φουντούκια, 7% βιολογικό σιρόπι χουρμά (100% χουρμάδες) και 2% βιολογικό κακάο. Μάθετε περισσότερα στο www.latomifarm.gr.
Βούτυρο κολοκυθόσπορου
Η εταιρία ThessNuts έχει έδρα στην περιοχή Γερακάρι στην Αγιά της Λάρισας και από το 1983 δραστηριοποιείται στους ξηρούς καρπούς. Στο εργαστήριό της μεταποιεί όλους τους ξηρούς καρπούς «κομμένους και ραμμένους» στις επιθυμίες των καταναλωτών. Εκτός από την εκλεκτή ποιότητα των βουτύρων που παράγονται από Ελληνικούς ξηρούς καρπούς, μεταποιεί καρπούς άλλων χωρών, πάντοτε με αυστηρά κριτήρια επιλογής. Ξεχωρίσαμε αυτά που είναι σπανιότερα να βρεθούν στην Ελληνική αγορά. Για παράδειγμα, το βούτυρο μακαντάμια, το βούτυρο πεκάν και το βούτυρο ηλιόσπορου. Στα βαζάκια θα βρείτε 100% περιεκτικότητα σε ξηρό καρπό, δεν περιέχουν φοινικέλαιο και ζάχαρη. Η διάθεση γίνεται μόνο μέσω του eshop και μπορείτε να δείτε περισσότερα στο www.thessnut.gr.
Peanuts με ακατέργαστο κακάο και θαλασσινό αλάτι Μεσολογγίου
Στον κάμπο της Χίου παράγονται τα βούτυρα ξηρών καρπών με το πιο εντυπωσιακό brand. Λέγονται “Kiss the earth” και κυκλοφορούν σε 7 γευστικούς συνδυασμούς, όλους με βάση τα δημοφιλή peanuts. Από τη λίστα ξεχωρίσαμε την αλμυρή σοκολάτα που αποτελείται από: 96,5 % πολτό ψημένου φιστικιού, 3,3% ακατέργαστο κακάο και 0,2% θαλασσινό αλάτι Μεσολογγίου. Αναζητήστε τα στα καταστήματα Mastihashop www.mastihashop.com.
Φιστικοβούτυρο με χαρούπι
Η εταιρία Ελληνικός Καρπός, με έδρα στις Σέρρες, ειδικεύεται στην καλλιέργεια και επεξεργασία φιστικιού από το 2004. Με την πρώτη ύλη που παράγει, δημιουργεί εκλεκτής ποιότητας φιστικοβούτυρο με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και σε λαχταριστούς γευστικούς συνδυασμούς. Ο γευστικός συνδυασμός από ελληνικά ψημένα φιστίκια και χαρούπι, αποτελεί ιδανική πρόταση για ενέργεια στο πρωινό γεύμα. Περιέχει: 84% αλεσμένο ψημένο φιστίκι, 8% μέλι, 6% αλεύρι χαρουπιού και ηλιέλαιο. Αναζητήστε το στα καταστήματα www.olicatessen.gr.
Αλμυρό άλειμμα κάσιους με λεμόνι και σκόρδο
Η εταιρία Nutorious έχει έδρα στο Μεσαίο Καρλόβασι της Σάμου και στο ιστορικό της κρατάει μία τεχνογνωσία 50 ετών στην επεξεργασία των ξηρών καρπών. Το καβούρντισμα των ξηρών καρπών γίνεται σε υπερσύγχρονο φούρνο, με ιδιαίτερη προσοχή έτσι ώστε το τελικό προϊόν να είναι απαλλαγμένο από υπολείμματα τέφρας. Στην γκάμα των βουτύρων υπάρχει φιστικοβούτυρο αμερικάνικου τύπου, βούτυρα αμύγδαλου με και χωρίς σοκολάτα, βούτυρο φουντουκιού με καραμέλα ή με βέλγικη bitter σοκολάτα και ταχίνι. Ξεχωρίσαμε το αλμυρό άλειμμα με το μεσογειακό, γευστικό προφίλ. Περιέχει κάσιους ψημένα στον αέρα, κολοκυθόσπορο, λεμόνι και θυμάρι σε σκόνη. Αναζητήστε το στο www.nutorious.gr.
Πραλίνα φουντουκιού με bean-to-bar σοκολάτα
Οι δημιουργοί της Kakau Worship μελέτησαν την κουλτούρα της σοκολάτας όσο ζούσαν στη Λατινική Αμερική (Μεξικό, Γουατεμάλα, Περού) και εκπαιδεύτηκαν στη σπιτική σοκολάτα. Με την ίδια ποιότητα πρώτης ύλης που δημιουργούν τις bean-to-bar σοκολάτες, παράγουν και τη διάσημη πλέον vegalina σε διάφορες εκδοχές. Green 68% ελληνικό φιστίκι, milky με 35% φουντούκι, white με συνδυασμό αμύγδαλου -φουντουκιού 50% και την Classic που περιέχει 45% πραλίνα φουντουκιού, βιολογικό κακάο και ζάχαρη καρύδας. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο www.kakau.gr.
Λευκό φιστικοβούτυρο
Η ομάδα των Brothers, δηλαδή τα αδέρφια Δημήτρης και Ιορδάνης, έχουν έδρα στη Θεσσαλονίκη και εξειδικεύονται στη δημιουργία υγιεινών σνακ υψηλής θρεπτικής αξίας. Στη γκάμα των προϊόντων τους έχουν μπάρες με συνδυασμούς καρπών, σπόρων και αποξηραμένων φρούτων. Το λευκό φιστικοβούτυρο των Brothers αποτελείται από 100% Ελληνικά φιστίκια (αραχίδες), ψημένα ελάχιστα, έτσι ώστε να διατηρούν όλα τα θρεπτικά συστατικά τους. Παράγεται μόνο από 100% λευκά φιστίκια που προέρχονται από διαλεγμένες σοδιές και τόπους, όπως είναι οι Σέρρες και η Κατερίνη. Θα βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο www.brothershealthyfood.gr.
Βούτυρο μαύρου σουσαμιού
Η ιδέα πίσω από την παραγωγή στο εργαστήριό υγιεινής και θεραπευτικής διατροφής Anthema, βασίζεται σε υγιεινές εναλλακτικές προτάσεις διατροφής, με ένα μεγάλο φάσμα ωμοφαγικών επιλογών (RΑW). Δημιουργός των προϊόντων Anthema είναι ο σεφ Εμμανουήλ Βογιατζάκης με μακρόχρονη εμπειρία στις επαγγελματικές κουζίνες. Στη γκάμα των προϊόντων τους υπάρχουν μπάρες, μπισκότα, πραλίνες, ροφήματα αμύγδαλου και βούτυρα καρπών. Ξεχωρίσαμε το βιολογικό μαύρο ταχίνι ή αλλιώς Black Sesame Butter που περιέχει 91% μαύρους σπόρους αναποφλοίωτου σησαμιού και σησαμέλαιο ψυχρής έκθλιψης. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο www.anthema.gr.
