Ο όρος Εφαρμοσμένη Διατροφογενετική σάς λέει κάτι; Αν δεν το έχετε ξανακούσει – όπως εγώ πριν από λίγες ημέρες- είναι η ευκαιρία να ανακαλύψετε έναν πολύ ενδιαφέροντα επιστημονικό κλάδο που μελετά το πώς να «κουμπώσετε» τη διατροφή σας στο DNA σας.
Αυτό είναι και το αντικείμενο του πρώτου βιβλίου της Δρ. Βαλεντίνης Κωνσταντινίδου, «Το DNA στο πιάτο σου», ιδρύτριας του DNANUTRICOACH®. Είχαμε μια πολύ ωραία κουβέντα και μου έδωσε διαφωτιστικές απαντήσεις σχετικά με τη συγκεκριμένη επιστήμη και τις αλλαγές που μπορεί να επιφέρει στη ζωή μας, στις διατροφικές μας συνήθειες αλλά και στη γενικότερη υγεία μας.
Για την εφαρμοσμένη Διατροφογενετική, η Μεσογειακή διατροφή ενδεχομένως να αποτελεί και το κλειδί για τα προβλήματα υγείας που ταλαιπωρούν πολύ κόσμο και οφείλονται σε ένα μεγάλο βαθμό στις κακές διατροφικές συνήθειες, στις οποίες υποκύπτουμε λόγω των γρήγορων ρυθμών ζωής μας και της γενικότερης τάσης για εύκολες και γρήγορες λύσεις.
Παρακάτω θα βρείτε τις απαντήσεις της σε κάποια ερωτήματα αναφορικά με τις τακτικές που ακολουθεί στον άγνωστο για πολύ κόσμο κλάδο της εφαρμοσμένης Διατροφογενετικής.
Τι είναι η Εφαρμοσμένη Διατροφογενετική; Πόσο εύκολο είναι να εφαρμοστεί στην Ελλάδα;
Είναι η επιστήμη που κάνει γενετική ανάλυση με βάση το DNA μας και την εφαρμόζει αποκλειστικά στη διατροφή μας. Σε κάθε ανθρώπινο οργανισμό, υπάρχουν τουλάχιστον 50 γονίδια που σχετίζονται με τον μεταβολισμό. Με εξειδικευμένες εξετάσεις, ο κλάδος αυτός καλείται να τα μελετήσει, ώστε να καταρτίσει μια εξατομικευμένη ανάλυση, η οποία παραδίδεται στον εξεταζόμενο υπό μορφή μικρού βιβλίου-εγχειριδίου.
Στη συνέχεια, το βιβλιαράκι αυτό επεξηγείται από ειδικά εκπαιδευόμενο επιστήμονα, ο οποίος δίνει κατευθυντήριες γραμμές διατροφής που πρέπει να γίνουν τρόπος ζωής. Ουσιαστικά, χρησιμοποιούμε τη γενετική πληροφορία, πάνω στην οποία θα «κουμπώσει» η διατροφή.
Ο κλάδος υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια στο εξωτερικό, στην Ελλάδα όμως δεν είναι πολύ ανεπτυγμένος. Αυτήν τη στιγμή υπάρχουν ελάχιστα κέντρα που προσφέρουν τη συγκεκριμένη υπηρεσία. Δεν είναι μόνο η γενετική εξέταση αλλά είναι και η μετέπειτα επεξήγησή της. Χρειάζεται εξειδικευμένο προσωπικό, που είναι περιορισμένο στην Ελλάδα, καθώς είναι κάτι αρκετά καινούριο.
Από ποια ηλικία θα προτείνατε εσείς να ξεκινήσει κάποιος τη Διατροφογενετική; Συνεργάζεστε με παιδιάτρους;
Όσο νωρίτερα γίνουν οι εξετάσεις και καταρτιστεί το διατροφικό μας προφίλ, τόσο πιο αποτελεσματικό θα είναι στη συνέχεια το πρόγραμμα στη ζωή μας. Οι μέχρι τώρα επιστημονικές μελέτες -που είναι ακόμα περιορισμένες- έχουν γίνει αυστηρά σε ενήλικες. Ωστόσο, πολλοί γονείς έρχονται με τα παιδιά τους, ώστε να μάθουν το γενετικό τους προφίλ. Σε αυτήν την περίπτωση, τα αποτελέσματα και οι επεξηγήσεις δίνονται αποκλειστικά στους γονείς, που είναι υπεύθυνοι για την εκπαίδευση και το διατροφικό πρόγραμμα των παιδιών τους.
Θα ήταν επιθυμητό να συνεργάζομαι με παιδιάτρους, καθώς κάνουμε εντελώς διαφορετική δουλειά και θα μπορούσε το έργο μας να είναι συμπληρωματικό. Ωστόσο, οι παιδίατροι είναι εκείνοι που συνήθως καταρτίζουν το διατροφικό πρόγραμμα των παιδιών, παρόλο που δεν έχουν διδαχθεί διατροφή.
Μπορείτε να εκπαιδεύσετε έναν άνθρωπο να τρώει ανάλογα με το DNA του; Πόσο περιορισμένες θα είναι οι επιλογές του; Πόσο περιθώριο για… ατασθαλίες υπάρχει;
Δεν είναι δίαιτα, είναι διατροφή. Είναι τρόπος ζωής. Άλλωστε οι δίαιτες δεν λειτουργούν, δεν είναι βιώσιμες. Χρειάζεται εκπαίδευση και σταδιακή εφαρμογή της διατροφής. Αλλάζουμε ένα πράγμα τη φορά, κάνουμε μικρά βήματα, ώστε να καταφέρουμε να αλλάξουμε τις συνήθειές μας.
Εννοείται ότι επιτρέπονται οι ατασθαλίες. Δεν είναι ένα αυστηρό διατροφικό πρόγραμμα. Δίνονται κατευθυντήριες γραμμές που καλούμαστε να εφαρμόσουμε. Οι ειδικοί είναι εκεί για να μας συμβουλεύσουν ποιο είναι το κόστος στις διάφορες κακές διατροφικές επιλογές και πώς μπορούμε να το εξισορροπήσουμε στη συνέχεια. Άλλωστε εδώ είναι και πολύ χρήσιμο το food coaching, που διαχειρίζεται όλα αυτά τα ζητήματα.
Δεν είναι δίαιτα, είναι διατροφή. Άρα ο στόχος είναι να μάθουμε να τρώμε σωστά. Πόσο διαφορετικά μπορεί να είναι τα διατροφικά προγράμματα σε μια οικογένεια που έχει παρόμοιο DNA;
Η γενετική προδιάθεση για διάφορες παθήσεις εξαρτάται σαφώς από την οικογένεια και την κληρονομικότητα. Ωστόσο, επειδή συναξιολογούνται πολλά γονίδια, το αποτέλεσμα που βγαίνει είναι πιο περίπλοκο. Οπότε ναι, σε μια οικογένεια μπορεί να υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Πολύ περισσότερο αν τα μέλη μιας οικογένειας, που ζει μαζί, δεν μοιράζονται το ίδιο γενετικό υλικό. Ο στόχος είναι λοιπόν να μάθει το άτομο εγκαίρως την ιδανική ποιότητα και την ιδανική ποσότητα που χρειάζεται ο δικός του οργανισμός για να μπορεί να λειτουργεί με βέλτιστο τρόπο.
Η μεσογειακή διατροφή είναι, όπως λέτε, πολύ σημαντική για τον τομέα της Διατροφογενετικής. Πέρα από το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, τι άλλες τροφές θα προτείνατε στους αναγνώστες μας;
Η παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή ήταν, και είναι, το πρώτο διατροφικό πατρόν που χρησιμοποιήθηκε στις διατροφογενετικές μελέτες παρέμβασης που έχουμε πραγματοποιήσει ερευνητικά, με πρωταρχικό παράδειγμα την ισπανική μας μελέτη PREDIMED. Η πιστή παρακολούθηση λοιπόν της παραδοσιακής Μεσογειακής Διατροφής ήταν αυτή που έδειξε ότι μπορεί να «σιωπήσει» τυχόν αρνητική γενετική μας προδιάθεση, όπως π.χ. για ανάπτυξη διαβήτη τύπου ΙΙ.
Οι τροφές που χαρακτηρίζουν την παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή είναι αρχικά το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ώς τη μοναδική πηγή λιπαρών, για όλες τις χρήσεις (ωμό, ψητό, μαγειρευτό, τηγανιτό). Επιπλέον, η άφθονη χρήση φρέσκων και εποχικών φρούτων και λαχανικών με προτίμηση σε όσα μεγαλώνουν σε μικρή χιλιομετρική απόσταση από την κατοικία μας, δηλαδή ντόπια προϊόντα, καθώς επίσης και η συχνή, 2-3 φορές την εβδομάδα κατανάλωση οσπρίων. Τέλος, η παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή περιλαμβάνει ψάρι και θαλασσινά σε εβδομαδιαία βάση, σπανιότερα κοτόπουλο και 1-2 φορές το μήνα κόκκινο κρέας. Οι Αμερικάνοι έχουν ονομάσει και προωθήσει τη παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή με τον όρο «Plant-based diet». Είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι μολονότι το αλκοόλ δεν συστήνεται ποτέ ως διατροφική συνήθεια, η μεσογειακή διατροφή προτείνει αλκοόλ με τη μορφή μόνο του κόκκινου κρασιού, σε 1-2 ποτήρια, ανάλογα με το φύλο, μαζί με το φαγητό, λόγω του υψηλού φορτίου του σε πολυφαινολικά συστατικά, που είναι εξαιρετικά αντιοξειδωτικά μόρια.
Η Δρ. Βαλεντίνη Κωνσταντινίδου είναι ερευνήτρια Διαιτολόγος- Διατροφολόγος με ειδίκευση στη Διατροφογενετική και στην αλλαγή διατροφικής συμπεριφοράς. Είναι ιδρύτρια του DNANUTRICOACH® και της μεθόδου Διατροφικής ενδυνάμωσης – Food Coaching. Είναι μέλος του Αμερικανικού Συλλόγου Διατροφής (ASN) από το 2012 και πιστοποιημένη Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με άδεια εξασκήσεως στην Ισπανία (CAT001746) και στην Ευρώπη. Είναι επίσης πιστοποιημένη Life Coach από τον Βρετανικό Σύλλογο Πιστοποίησης IAPC&M.
Ασχολείται ερευνητικά με την προληπτική και θεραπευτική δράση της διατροφής από το 2001. Έχει υπάρξει υπότροφος του ΙΚΥ για τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές της σπουδές στην Ισπανία. Η έρευνά της επικεντρώνεται στην παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή, στο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και στις ευεργετικές τους δράσεις στην προάσπιση της ανθρώπινης υγείας με βάση το DNA.
Διαβάστε ακόμη
Έρευνα COVID-19: Προστατευτική η δράση της Μεσογειακής διατροφής
10+1 λόγοι που στηρίζουμε τη μεσογειακή διατροφή
Διατροφική ψυχιατρική: Αυτές οι τροφές μάς φτιάχνουν τη διάθεση
