Ατελείωτο πράσινο, καταγάλανα κρυστάλλινα νερά, βραχώδη βουνά και εύφορες εκτάσεις συνθέτουν την εικόνα της Σάμου, ένα νησί διάσημο για τα αξιοθέατά του, τις παραλίες του και πάνω από όλα το κρασί του.
Ο Πυθαγόρας και το θεώρημά του σήμα κατατεθέν του Πυθαγορείου
Το νησί του Πυθαγόρα υπήρξε σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο της αρχαιότητας ενώ, λόγω της γεωγραφικής θέσης του -σε κοντινή απόσταση από τα μικρασιατικά παράλια- διεκδικήθηκε από Ρωμαίους, Βυζαντινούς, Ενετούς και Τούρκους. Σήμερα, είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς προορισμούς του Αιγαίου, που καταφέρνει να προσελκύει διαφορετικά είδη τουριστών, από φυσιολάτρεις που αναζητούν ξεχωριστές διαδρομές και κοσμοπολίτες που αράζουν τα ιστιοπλοϊκά τους στο λιμάνι του Πυθαγορείου μέχρι εκείνους που θεωρούν συνώνυμο των διακοπών τις βουτιές, τη νυχτερινή ζωή και το καλό φαγητό.
Το Βαθύ από ψηλά
Βόλτα στο νησί
Για να γνωρίσεις την πρωτεύουσα του νησιού Βαθύ ή αλλιώς Σάμο με την υπέροχη προκυμαία και τα νεοκλασικά κτίρια, αξίζει να την περπατήσεις και να ανακαλύψεις τις ομορφιές της. Το Νέο Βαθύ είναι ένας πανέμορφος τόπος με το μεγάλο λιμάνι του, με το πράσινο να το πλαισιώνει και τα σπίτια με τις κεραμοσκεπές να ανεβαίνουν μέχρι το Βαθύ, που είναι η παλιά πόλη. Για να πεις όμως ότι έχεις γνωρίσει πραγματικά το νησί, πρέπει να επισκεφθείς το καταπράσινο Καρλόβασι, το Πυθαγόρειο που είναι από τα πιο τουριστικά μέρη με το όμορφο λιμανάκι του, τις ταβέρνες και τις καφετέριες στη σειρά και το άγαλμα του Πυθαγόρα και του θεωρήματός του, το Κοκκάρι, τους Μανωλάτες και τα υπόλοιπα χωριά. Στο νησί βρίσκεις όμορφες παραλίες, μνημεία και μουσεία που πρέπει να μπουν οπωσδήποτε στο πρόγραμμα. Ιδανική περίοδος για να πας στη Σάμο είναι φυσικά, το καλοκαίρι και χρειάζεσαι μία εβδομάδα τουλάχιστον. Σημείωσε δε πως τον Αύγουστο διοργανώνεται και γιορτή κρασιού.
Τα must do της Σάμου
Η απίστευτη θέα στο Πυθαγόρειο από την Παναγιά τη Σπηλιανή
* Μια βόλτα στην καταπράσινη περιοχή Αηδόνια ανάμεσα στα χωριά Αγ. Κωνσταντίνος και Μανωλάτες.
* Άλλη μια στην περιοχή Ποτάμι στο Καρλόβασι με τους υπέροχους καταρράκτες και την οργιώδη βλάστηση.
* Επίσκεψη στην Παναγιά τη Σπηλιανή στο Πυθαγόρειο της Σάμου, ένα πολύ ιδιαίτερο εκκλησάκι χτισμένο στο εσωτερικό μιας σπηλιάς που κάποτε σκάφτηκε σε μεγάλο βάθος. Η θέα από κει προς το Πυθαγόρειο είναι μαγική.
* Επίσκεψη στο Ευπαλίνειο όρυγμα, μια σήραγγα μήκους 1.036μ. κοντά στο Πυθαγόρειο, η οποία κατασκευάστηκε τον 6 π.Χ. αι., για να χρησιμεύσει σαν υδραγωγείο. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν ότι ανοίχθηκε ταυτόχρονα και από τις δυο πλευρές του βουνού: το όρυγμα αυτό ήταν «αμφίστομον» όπως το χαρακτήρισε ο Ηρόδοτος, χάρη στον οποίο έγινε γνωστό στον αρχαίο κόσμο. Οι δύο σήραγγες συναντήθηκαν περίπου στο μέσον με αξιοθαύμαστη ακρίβεια, κάτι που ήταν σημαντικό επίτευγμα για τα τεχνολογικά δεδομένα της εποχής.
Σαμιώτικο tomaccini, γλυκό κρασί και ούζο
Τα κρασιά της Σάμου -ιδιαίτερα τα γλυκά- είναι παγκοσμίως γνωστά από την αρχαιότητα. Οι αμπελώνες, κυρίως ορεινοί και ημιορεινοί, είναι διαμορφωμένοι σε πεζούλες που σε συνδυασμό με την πυκνή βλάστηση του νησιού δημιουργούν το σκηνικό που εξασφαλίζει την ιδιαιτερότητα των κρασιών. Η κύρια ποικιλία, που καλύπτει το 97% της παραγωγής είναι το Μοσχάτο λευκό (muscat blanc à petits grains) ή Μοσχούδι, ή Muscat de Frontignan, και ακολουθούν με μικρότερη παρουσία στους αμπελώνες κάποιες επιτραπέζιες ποικιλίες και δύο ερυθρές, το Ρητινό και το Φωκιανό. Το Μοσχάτο της Σάμου έχει ενταχθεί στην κορυφαία ποιοτική κατηγορία, την Ονομασία Προέλευσης Ελεγχόμενη (Ο.Π.Ε.), έχει βραβευθεί επανειλημμένα σε διεθνείς διαγωνισμούς και είναι το κρασί που χρησιμοποιείται στη Θεία Ευχαριστία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Σημαντικός αρωγός στην προσπάθεια των αγροτών της Σάμου να εξασφαλίζουν την ισχυρή παρουσία τους στη διεθνή αγορά οίνου είναι η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου (ΕΟΣΣ). Η ΕΟΣΣ, που ιδρύθηκε το 1934, συλλέγει το σταφύλι και παράγει το κρασί στα δύο οινοποιεία της στο Μαλαγάρι και στο Καρλόβασι και στη συνέχεια το διαθέτει χύμα ή εμφιαλωμένο στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Φόρο τιμής στο κρασί αποτίει και το Μουσείο Σαμιακού Οίνου της Ένωσης, που εγκαινιάστηκε το καλοκαίρι του 2005 και αποτελεί ιστορικό και πολιτιστικό στολίδι της Σάμου, ταξιδεύοντας τον επισκέπτη στην παράδοση της οινοποίησης, φέρνοντάς τον σε επαφή, μεταξύ άλλων, με τα εργαλεία, τις δεξαμενές, τα βαρέλια, τις φιάλες και τα βραβεία. Επιπλέον, μέσω αναπαράστασης της καλλιέργειας, ο επισκέπτης βλέπει πώς φυτρώνει, αναπτύσσεται και τρυγιέται το αμπέλι. Πέρα από τα κρασιά της, η Σάμος είναι γνωστή και για άλλα προϊόντα που παράγει η ιδιαίτερα εύφορη γη της, όπως το εξαιρετικό ελαιόλαδο, οι ελιές, το μέλι, η γύρη, ο βασιλικός πολτός, τα βότανα, τα εσπεριδοειδή και τα κηπευτικά. Το νησί παράγει επίσης σούμα και πολύ καλής ποιότητας ούζο. Η ποτοποιία Ζαρμπάνης (τηλ. 22730 62242) με έδρα της τον Μεσόκαμπο Σάμου παράγει από το 1965 αρκετές ετικέτες ούζου και είναι πραγματικά πολύ καλό. Ιδιαίτερα το 100% απόσταγμα ouzo Zarbanis στην πρωτοποριακή και μοντέρνα συσκευασία, που κάνει το μπουκάλι να φαίνεται τρισδιάστατο.
Κάτι άλλο που παράγει η Σάμος και ίσως δεν το γνωρίζεις είναι οι ορχιδέες, οι οποίες καλλιεργούνται σε μεγάλα θερμοκήπια πλήρως εξοπλισμένα με μηχανήματα που κρατούν τις ορχιδέες στη σωστή θερμοκρασία και υγρασία έτσι ώστε να μεγαλώνουν και να ανθοφορούν. Το νησί επίσης παράγει αρωματικά φυτά και βότανα εξαιρετικής ποιότητας, αλλά και αιθέρια έλαια που εξάγονται από αυτά.
Στην κατηγορία των κηπευτικών ξεχωρίζει το ντοματάκι τύπου ελιάς, το Tomaccini (Ελληνικά Θερμοκήπια Α.Ε., Μεσόκαμπος, τηλ. 22730 62588) όπως έχει επικρατήσει να λέγεται, ένα προϊόν μικρόκαρπης υδροπονικής κόκκινης ντομάτας σχήματος ελιάς με έντονο άρωμα και καταπληκτική γεύση. Τα Tomaccini εκμεταλλεύονται τη μεγάλη ηλιοφάνεια του νησιού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και την αύρα του Αιγαίου. Η καλλιέργεια πραγματοποιείται κάτω από την προστασία ενός υαλόφρακτου θερμοκηπίου 15 στρεμμάτων και μέσω του ιδανικού κλίματος που δημιουργείται αλλά και της υδροπονικής μεθόδου καλλιέργειας καταφέρνει να έχει παραγωγή άρα και διάθεση στο καταναλωτικό κοινό του προϊόντος όλο το χρόνο. Στο καλλιεργητικό κομμάτι αξίζει επιπλέον να αναφερθεί η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η γονιμοποίηση των ανθέων με μέλισσες (Bombus terrestris) και η εφαρμογή προγράμματος υγιεινής και ασφάλειας τροφίμων.
Τα τοπ 10 πιάτα της Σάμου
Στα ταβερνάκια του νησιού θα δοκιμάσεις νόστιμα πιάτα και ντόπιες συνταγές, όπως:
1. Γεμιστό κατσικάκι στο φούρνο με ρύζι, σταφίδες και μυρωδικά
2. «Γιορτή» κατσικάκι, που σιγοβράζει για ώρες μαζί με σπασμένο σιτάρι
3. Κρεμμυδοντολμάδες φτιαγμένους με τα Σαμιώτικα μακρόστενα κρεμμύδια σκέτο μέλι
4. Ρεβιθοκεφτέδες
5. Γεμιστοολύς κολοκυθανθούς με ρύζι
6. Μπουρέκια με κόκκινη κολοκύθα
7. Κόκορα κρασάτος ή γεμιστό
8. Θαλασσινά και ψάρια
9. Ντόπια τυριά και
10. Από γλυκά: τηγανίτες, λουκουμάδες και σιταρόζουμο, δηλαδή χυλό από στάρι που σερβίρεται μαζί με ξερά φρούτα και ξηρούς καρπούς.
5 must προτάσεις για φαγητό και καφέ
Τα φρέσκα θαλασσινά του Τριαντάφυλλου
Τριαντάφυλλος
Στο γραφικό Παλαιόκαστρο, ο Τριαντάφυλλος σε ένα πανέμορφο δρομάκι κοντά στην κεντρική πλατεία, σε κερδίζει με τη λευκή, νοσταλγική αισθητική του, που αποτυπώνεται σε δαντελωτά τραπεζομάντιλα, κουρτινάκια και παλιές λάμπες. Με το γλυκό χαμόγελο και το πληθωρικό ταμπεραμέντο η ταβέρνα Τριαντάφυλλος είναι άλλη μια απόδειξη στο αξίωμα που θέλει το καλό ψάρι να πηγαίνει στο βουνό. Κι εδώ πάνω δεν ανεβαίνει μόνο το ψάρι αλλά όλος ο βυθός. Η σαμιώτικη ρακή έρχεται με μια σαλάτα που συνδυάζει τα βραστά και τα φρέσκα λαχανικά με αντζούγιες και τόνο και ένα βελούδινο βραστό σαλάχι με παντζάρια, σκορδαλιά, λαδολέμονο και ψιλοκομμένη κόκκινη πιπερίτσα με κρεμμυδάκι. Το λιαστό χταπόδι ιδανικά ψημένο, ριγανάτο και μαστιχωτό στα κάρβουνα, ολοζώντανα ο αχινός και οι φούσκες, μια ζεστή φάβα με το εξαιρετικό λάδι και το κρεμμυδάκι της, γαρίδες αχνιστές με μαϊντανό και δεμένο λαδολέμονο. Λεπτοκομμένη στρογγυλή τραγανή ονειρεμένη τηγανητή πατάτα με πάπρικα, αλάδωτος και ζουμερός τηγανητός γαλέος και, για την απογείωση του τέλους, μια πιατέλα χάρμα οφθαλμών με αστακούς κομμένους στη μέση με λαδολέμονο, κρεμμύδι, μαϊντανό και πιπερίτσα.
Mικρή πλατεία Παλαιοκάστρου, τηλ. 22730 27860, 6977917473.
Η ζωγραφισμένη vespa έξω από το Μαγαζάκι που Λέγαμε
Το Μαγαζάκι που Λέγαμε
Τρία μόλις χιλιόμετρα, οι Μυτιληνιοί προβάλλουν ανάμεσα σε καταπράσινους λόφους, με το όνομά τους να θυμίζει τους πρώτους αποίκους του χωριού. Στη γραφική πλατεία που θυμίζει χωριά του Πηλίου, Το Μαγαζάκι που Λέγαμε θυμίζει μερακλίδικο μεζεδοπωλείο της Λέσβου. Παλιές διαφημιστικές αφίσες δίνουν χρώμα και νοσταλγία στους τοίχους, σκόρδα κρεμασμένα στο ανοιχτό κουζινάκι που θυμίζει καφενείο του χωριού και μια κουζίνα που διαθέτει όλη τη ζωντάνια και τη γεύση του μαμαδίστικου, παραδοσιακού φαγητού. Ο Γιώργος Ακράς σε σερβίρει, στην κουζίνα η αδελφή του βράζει ολοπράσινα και ζεστά τα χόρτα, φτιάχνει τραγανούς, αρωματικούς ρεβιθοκεφτέδες με μπόλικο δυόσμο, μια χωριάτικη από τις λίγες, μαστιχωτό χταπόδι στα κάρβουνα, βουτυράτο μαστέλο στη σχάρα, τραγανή τηγανητή σπιτική πατατούλα. Το πιρέξ που έρχεται στο τραπέζι γεμάτο χοντροκομμένη, νόστιμη, ντοματένια γιαχνιστή πατάτα που σε πάει κατευθείαν στην κουζίνα της γιαγιάς και, για μια ξεχωριστή εμπειρία, ζητήστε από πριν την απόλυτη σαμιώτικη σπεσιαλιτέ: κατσικάκι που θα έρθει ολόκληρο, ροδοκόκκινο, με την κρατσανιστή πετσούλα στο ταψί του, γεμιστό με ρύζι, μυρωδικά και συκωτάκια. Όπως λέμε Πάσχα όλο το χρόνο. Και κράτησε χώρο γιατί όπου να ’ναι βγαίνουν οι δίπλες καυτές από το τηγάνι.
Μυτιληνιοί, τηλ. 22730 51264.
Η Ελένη, μαγείρισσα και ψυχή της ταβέρνας Βάκχος με τον Ανδρέα Λαγό
Βάκχος
Οι Βουρλιώτες είναι το ομορφότερο, το πιο αγνά διατηρημένο, το πιο παραμυθένιο χωριό της Σάμου, και από μόνο του ένας οπωσδήποτε προορισμός. Εδώ αξίζει να φτάσεις πεινασμένος. Να χαθείς στα δρομάκια, να ξεφύγεις και λίγο έξω από το χωριό και να δώσεις ραντεβού με το Βάκχο. Κλασικό φορτωμένο κιτς ντεκόρ με ρουστίκ τζάκι, μια καταπράσινη αυλή και στην κουζίνα δυο γενιές, η γιαγιά Δέσποινα που στα 80 της βγαίνει ακόμη μόνη της στο βουνό για τα άγρια χόρτα που σου βράζει και η Ελένη που τυροκομεί τα δικά της σαμιώτικα τυριά, όπως παλιά. Δοκίμασε την ελαφριά βραστή μυζήθρα και τη βουτυράτη, μεστή, τρίμηνης ωρίμανσης από κατσικίσιο γάλα, παρέα με το ζυμωτό καρβέλι που μόλις βγήκε από τον ξυλόφουρνο, τραγανά κατιμέρια, χοιρινό πασπαλά παστό με αρωματικά, γεμιστά με ρύζι και μυρωδικά, τα ντόπια μακρόστενα κρεμμύδια (σουγάνια), ολόγλυκες πιπεριές Φλωρίνης στον φούρνο γεμιστές με ρύζι και μανιτάρια, μπουρεκάκια ανοιγμένα στο χέρι με κολοκύθα και καβούνια, φρέσκια κρεμμυδάκια ομελέτα με χωριάτικα αβγά. Όλη η πανδαισία της παραδοσιακής σαμιώτικης γεύσης και ο κόκορας περνά από το κοτέτσι της αυλής στην κατσαρόλα για να γίνει μια πλούσια, όλο άρωμα κοκορόσουπα, εκτός κι αν προτιμήσεις το ντόπιο βιτούλι με χοντρό μακαρόνι.
Βουρλιώτες, τηλ. 22730 93340.
Το μοδάτο Azzuro στο Καρλόβασι
Azzuro
Στο Καρλόβασι της Σάμου το Azzuro σε εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική αλλά και τη βεράντα του, πλάι ακριβώς στο κύμα. Ένα παλιό πέτρινο βυρσοδεψείο το οποίο ο Χρήστος Παναγόπουλος έχει μεταμορφώσει σε ένα ατμοσφαιρικό μπαρ-εστιατόριο. Το ενδιαφέρον των παιδιών για το σαμιώτικο κρασί σε οδηγεί στις καλύτερες ντόπιες ετικέτες που συνδυάζεις με μια ελαφρώς ψαγμένη, δημιουργική και προσγειωμένη ταυτόχρονα κουζίνα, που σου δίνει την αίσθηση μιας “καλής” αθηναϊκής εξόδου: ρολάκια καπνιστού σολομού με κρέμα τυριού και σταγόνες από σος ανανά, μπέργκερ με σάλτσα λιαστής ντομάτας, χωριάτικα λουκάνικα με θυμάρι και σάλτσα μελιού, μοσχαρίσιο φιλέτο με βούτυρο μαύρης τρούφας και μπράντι Σάμου, πανακότα φράουλα.
Καρλόβασι, τηλ. 22730 78300.
Aπίστευτα γλυκά στο Two Spoons
Two Spoons
Εξαιρετικός καφές με θέα το γαλάζιο της θάλασσας, αλλά και απίστευτα σπιτικά γλυκά από τον ταλαντούχο Μανώλη Φραγκούλη, όπως το θεϊκό cheesecake περγαμόντο, παραδοσιακός σαμιώτικος μπακλαβάς με μπόλικο καβουρδισμένο σουσάμι και χειροποίητα ολόφρεσκα παγωτά! Το Two Spoons έγινε ήδη το νέο hot spot που πρέπει να επισκεφθείς στο Πυθαγόρειο.
Πυθαγόρειο, τηλ. 22730 62336.
