Ξέρουν να γλεντούν και να αγαπούν. Τραγουδιστάδες και χορευτές, απλόχεροι και φιλόξενοι, γεμάτοι όρεξη για ζωή αλλά και για την καθημερινή απόλαυση ενός καλού φαγητού! Ακόμη και τότε που η απόλυτη ένδεια καθήλωνε τις νησιωτικές κοινωνίες, στο σύμπλεγμα των Φούρνων Κορσεών, τα «λιόκαυτα» ψάρια, οι χταποδομεζέδες, η «μπουρού» μα και η «μπιζελόφαβα» γίνονταν αφορμή για γλέντια και ξεφαντώματα.
Στους Φούρνους Κορσεών, στο «μπουγάζι» ανάμεσα στη Νικαριά και τη Σάμο, όπου αφθονεί το ψάρι μα και η καλή διάθεση, όλα μοιάζουν να έχουν το δικό τους νωχελικό ρυθμό. Το περπάτημα στο γραφικό «σοκάκι» με τις μουριές, οι περατζάδες το βράδυ στην παραλιακή ζώνη, τα γέλια και τα πειράγματα των ντόπιων, τα παιχνίδια των παιδιών στην πλατεία. Έχουν βρει το μυστικό της ζωής οι χίλιοι και κάτι κάτοικοι του νησιού, μα δεν το κρατούν μυστικό, όπως έκρυβαν κάποτε στις μυστικές σπηλιές του νησιού τους πολύτιμους θησαυρούς τους, οι «κουρσάροι». Αντίθετα, το μοιράζονται απλόχερα με επισκέπτες και φίλους, δίνοντας τη μαγική συνταγή ζωής: Μια πρέζα χαμόγελο σε ένα τσουκάλι καλοπροαίρετης διάθεσης, όπου σιγοβράζει διαρκώς ένα μεγάλο απόθεμα δημιουργικής σκέψης με μπόλικα μυρωδικά κεφιού.
Όλη η απλότητα και η φιλοσοφία της ζωής σε έναν ακριτικό τόπο, περνά μέσα από τις γεύσεις που γεμίζουν το φουρνιώτικο «καλάθι»: Μέλι γεμάτο αρώματα από τα βοτάνια που φυτρώνουν σε κάθε πλαγιά δίπλα σε θάμνους και άφθονες ρίζες μανδραγόρα, τυράκι απίστευτης νοστιμιάς από τα ατίθασα κατσίκια που σκαρφαλώνουν ως την κορφή του «Κόρακα», αρωματικά φυτά μεγάλης περιεκτικότητας σε αιθέρια έλαια, μαρμελάδες από ντόπια λαχανικά ως συνοδευτικά ντιπ σε αλμυρές γεύσεις, τουρσιά με χόρτα «τσιγαριαστά» ή κρίταμο. Λικέρ από φλισκούνι, θυμάρι, πορτοκάλι με κανέλα, φραγκόσυκο. Ντοματάκι, αγριόσυκο, ρόδι, καρότο ως και… ελιά(!) που έχουν μετατραπεί σε γλυκά κουταλιού. Στον «Κάνδυλο» και τη «Μελάνθη», τα δύο καταστήματα με παραδοσιακά προϊόντα Φούρνων, η μία έκπληξη γεύσης διαδέχεται την άλλη!
Στην πλατεία με τη σαρκοφάγο και στο Φούρνο της «Γιωργίτσας» η φουρνιώτικη τυρόπιτα με το ντόπιο τυρί κλέβει κάθε πρωί τις εντυπώσεις, ενώ τα κουλουράκια πορτοκαλιού είναι το καλύτερο συνοδευτικό για τον πρώτο ή και το δεύτερο καφέ της μέρας! Ενώ ο καφές «στου Σκεύου» αποτελεί το σημείο συνάντησης για νέους κάθε ηλικίας με τη σπιτική σπανακόπιτα της μαμάς να δίνει σε κάθε μπουκιά και ένα επιφώνημα!
Η Φουρνιώτικη γη, δεν παράγει πολλά. Είναι ξερική και ανεμοδαρμένη, με φρυγανώδη βλάστηση και λιγοστό χώμα. Αιώνες τώρα, οι κάτοικοι του νησιού, αντιπαλεύουν με τις καιρικές συνθήκες, τις γκρίζες ζώνες, τις εναέριες παραβιάσεις και την εγκατάλειψη της πολιτείας. Αυτή την εποχή της κρίσης, ξαναγυρνούν στον τόπο τους και ξαναβρίσκουν την παράδοση. Φτιάχνουν τις αναβαθμίδες αλλά και τις μεταξύ τους σχέσεις. Καλλιεργούν και ελπίζουν. Φυτεύουν τα πατρογονικά χωραφάκια και έχουν ξεκινήσει να αξιοποιούν όλους τους υπάρχοντες πόρους. Δημιουργούν νέες συνθήκες διαβίωσης για να μη φύγουν από το νησί τα παιδιά τους. Βγαίνουν στο ψάρεμα με τραγουδίσματα, συντροφικότητα και γέλια.
Αγαπούν πολύ τις θαλασσινές λιχουδιές. Τον πλουμιστό θαλασσινό ιππότη, τον αστακό. Σε τεράστιες πήλινες γάστρες, τον «παντρεύουν» με μακαρόνια. Σκέτη, με λαδολέμονο, σερβίρουν την αστακοκαραβίδα, την «κούτσα» όπως τη λένε. Χτυπούν το χταπόδι στα άγρια βράχια μέχρι να απλώσει και το λιάζουν μαζί με κλαδάκια ρίγανης, προτού σιγοτσιτσιρίσει στα κάρβουνα. Αναθυμούνται σιγά-σιγά της γιαγιάς τις συνταγές, τα λιόκαφτα και τη μπιζελόβαφα, το σκληροζυμωτό παξιμάδι με μπόλικο λαδάκι, ανάλατη μυζήθρα, ντομάτα, κάππαρη ή κρίταμο. Ψήνουν πίτες με τον καρπό του σχίνου να δίνει ένα μοναδικό άρωμα στο ζυμάρι. Παραμένει ολόφρεσκη και τραγανή για μέρες και δε μοιάζει με καμία άλλη. Φτιάχνουν τη «γριά», απλές τηγανίτες με αυθεντική μυζήθρα ή το απίστευτης νοστιμιάς ντόπιο λαδοτύρι. Κι ακόμη κατιμέρια, μπουρέκια με κολοκύθα, «κουκουμάβλα» με ξερό ψωμί.
Το Φουρνιώτικο τραπέζι δεν αδειάζει ποτέ. Αχινοί αβγωμένοι, πεταλίδες και «φούσκες», κολιός παστός με πιπεριά και ντόπιο λαδάκι, ψάρια κάθε λογής, πεντανόστιμα και ολόφρεσκα. Η ονομαστή ψαράδικη κακαβιά με πετρόψαρα, ένα ολόκληρο κρεμμύδι, φύλλο δάφνης, κάνα δύο καβούρια για τη «νοστιμιά» αλλά ούτε ίχνος από ρύζι. «Κακαβιά με ρύζι;;;» λένε οι ντόπιοι και γελούν. «…Δεν είναι κακαβιά, είναι ρυζόσουπα τότε…»
Ντόπιοι κτηνοτρόφοι, βγάζουν τα κατσίκια και τα πρόβατα για βοσκή, πήζουν «χλωρό τυρί» με τον παραδοσιακό φουρνιώτικο τρόπο κι ύστερα το μελώνουν και το προσφέρουν ζεστό, ως «γλυκό». Δοκιμάσαμε τυράκι «Μαγγούρη» με μέλι «Καμάρι» κι ήταν σα να ξαναβρήκαμε τη χαμένη γλύκα της απλότητας! Κι από κοντά, το «μπισκότο», το πιο γνωστό γλυκό στο νησί σε διάφορες παραλλαγές, κομματάκια από κερήθρα που λιώνει στο στόμα κι η μοναδική «μελένια» που θυμίζει αόριστα την μουσταλευριά, αλλά έχει ως πρώτο και κυρίαρχο υλικό το μέλι. Μέχρι και τοπικό αναψυκτικό θα βρει κανείς εκεί, πορτοκαλάδα και λεμονάδα «λαγού», που δε σείει τη φτέρη…
Στα πανηγύρια σερβίρονται απλόχερα οι θαλασσινοί μεζέδες και οι Φουρνιώτες χορεύουν, πίνουν και τραγουδούν ακούραστα ως το πρωί. Ερωτεύονται, φιλονικούν, φιλιώνουν, ρίχνουν δίχτυα με τον ίδιο παθιασμένο τρόπο των αυθεντικών νησιωτών. Το χαμόγελό τους, σαν τα κύματα του Αιγαίου, δεν παύει ποτέ να σκάει στην ακτή των χειλιών τους!
