Ως τεχνικός ασφαλείας τροφίμων, όταν μπαίνω σε ένα supermarket, δεν βλέπω απλώς γεμάτα ράφια. Βλέπω χημικές συστάσεις, αναλύω ετικέτες, αξιολογώ τη συντήρηση των προϊόντων και, φυσικά, εντοπίζω πιθανούς κινδύνους. Τα ψώνια δεν είναι απλώς μια καθημερινή συνήθεια, αλλά μια διαδικασία προσεκτικής επιλογής, όπου η γνώση και η εμπειρία κάνουν τη διαφορά. Αν θέλετε και εσείς να ψωνίζετε σαν ειδικός, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα που μοιράζομαι μαζί σας, και θα μάθετε πώς να επιλέγετε ασφαλή και ποιοτικά τρόφιμα.
Τι αποκαλύπτουν τα μικρά γράμματα στις ετικέτες
Η πρώτη κίνηση πριν βάλουμε ένα προϊόν στο καλάθι μας, είναι να διαβάσουμε την ετικέτα του. Η ετικέτα αποτελεί ταυτότητα του προϊόντος και αποκαλύπτει τι πραγματικά περιέχει.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 1169/2011, κάθε προσυσκευασμένο τρόφιμο πρέπει να παρέχει συγκεκριμένες πληροφορίες: την ονομασία του, τη λίστα συστατικών, την ημερομηνία λήξης και τις συνθήκες αποθήκευσης. Κοιτάζοντας ένα συσκευασμένο προϊόν, δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στα συστατικά τα οποία μπορούν να αποκαλύψουν πρόσθετα, αλλεργιογόνα, αλλά και πιθανές νοθείες. Αν για παράδειγμα το πρώτο συστατικό στη λίστα είναι το νερό, το προϊόν ίσως δεν είναι τόσο ποιοτικό όσο φαίνεται. Παράλληλα, δεν προσπερνάμε ποτέ τη διατροφική πινακίδα. Αναζητούμε πληροφορίες για τα κορεσμένα λιπαρά, τη ζάχαρη και το κρυμμένο αλάτι με τη μορφή νατρίου.
Πώς ξεχωρίζουμε τις παγίδες του marketing
Δεν είναι όλα τα προϊόντα τόσο θρεπτικά όσο θέλουν να δείχνουν. Όροι όπως «χωρίς συντηρητικά», «light» και «χωρίς ζάχαρη» συχνά δημιουργούν μια ψευδαίσθηση ισορροπημένης διατροφής.
Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) 1924/2006, επιτρέπονται μόνο συγκεκριμένοι διατροφικοί και υγειονομικοί ισχυρισμοί, όπως «πλούσιο σε φυτικές ίνες» ή «το ασβέστιο συμβάλλει στην υγεία των οστών». Ωστόσο, ένας ισχυρισμός όπως «χωρίς ζάχαρη» μπορεί να σημαίνει ότι περιέχει τεχνητά γλυκαντικά, τα οποία δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή.
Το ίδιο ισχύει και για τα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως «light». Για να μειώσουν τις θερμίδες, συχνά προσθέτουν έξτρα γευστικά ενισχυτικά ή άλλα πρόσθετα. Γι’ αυτό, όταν ψωνίζουμε, δεν μένουμε στις εντυπωσιακές φράσεις της συσκευασίας, αλλά διαβάζουμε πάντα τη λίστα συστατικών.
Πώς ξεχωρίζουμε τα αυθεντικά προϊόντα από τις νοθείες
Η απάτη στα τρόφιμα είναι μια πραγματικότητα. Από παραποιημένες ετικέτες που κάνουν ένα προϊόν να φαίνεται βιολογικό ενώ δεν είναι, μέχρι απομιμήσεις προϊόντων ΠΟΠ, η αγορά κρύβει παγίδες.
Δεν θα πρέπει να παρασυρθούμε από τις εξαιρετικά χαμηλές τιμές, ή τις περίτεχνες συσκευασίες. Μπορεί να υποδηλώνουν είτε νοθεία είτε αμφιβόλου ποιότητας συστατικά. Για αυτό δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στην προέλευση του προϊόντος, ειδικά στα γαλακτοκομικά, το κρέας και τα αυγά, όπου η χώρα παραγωγής πρέπει να αναγράφεται ξεκάθαρα.
Όταν βλέπουμε φέτα που δεν αναφέρει «ΠΟΠ» ή αυγά «ελευθέρας βοσκής» χωρίς σαφείς πληροφορίες, θα πρέπει να σκεφθούμε πως κάτι δεν πάει καλά.
Η επιλογή επώνυμων προϊόντων από γνωστούς παραγωγούς, είναι σίγουρα μια πιο ασφαλής επιλογή, για όσους θέλουν να είναι σίγουροι πως «ότι πληρώνουν, παίρνουν».
Η σωστή συντήρηση των τροφίμων
Το supermarket δεν είναι απλώς ένας χώρος παράθεσης προϊόντων, αλλά ένας κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα ασφάλειας των τροφίμων.
Η τοποθέτηση των προϊόντων στο ράφι, βάση των κανόνων ορθής αποθηκευτικής πρακτικής, η γενικότερη «καθαριότητα» του καταστήματος, αλλά και η ορθή λειτουργία ψυγείων και καταψύξεων, είναι πράγματα που ένας τεχνικός ασφαλείας τροφίμων ελέγχει με την πρώτη ματιά. Αν δει κατεστραμμένες συσκευασίες ή προϊόντα στοιβαγμένα άτακτα, ξέρει ότι το κατάστημα δεν τηρεί σωστά τους κανόνες υγιεινής πρακτικής.
Αν τα κατεψυγμένα τρόφιμα έχουν στρώμα πάγου στο εσωτερικό της συσκευασίας, σημαίνει ότι έχουν αποψυχθεί και επανακαταψυχθεί – κάτι που μπορεί να είναι επικίνδυνο. Τρόφιμα παρατημένα στους διαδρόμους, εκτός ψυγείου ή κατάψυξης, διαταράσσουν την αλυσίδα ψύξης και άρα δεν είναι ασφαλή.
Έτσι, λοιπόν, θα πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στο πώς αποθηκεύονται τα αλλαντικά και τα τυριά (και στο σπίτι θα πρέπει να τοποθετούνται στο ψυγείο αμέσως μετά τη χρήση), καθώς και αν τα ψάρια είναι καλά καλυμμένα με καθαρό πάγο.
Φρέσκο ή επεξεργασμένο;
Όπου υπάρχει επιλογή, προτιμούμε τα φρέσκα εποχικά τρόφιμα. Τα εποχικά φρούτα και λαχανικά έχουν περισσότερα θρεπτικά συστατικά και πωλούνται σε οικονομικότερη τιμή. Τα ψάρια έχουν επίσης εποχικότητα, η οποία εξασφαλίζει την ορθή αλιευτική πρακτική και άρα τη βιωσιμότητα τους. Το κρέας οφείλει να έχει σαφή ένδειξη προέλευσης, ώστε να είναι πιο ασφαλές από συσκευασμένα προϊόντα αμφίβολης ποιότητας.
Αποφεύγουμε τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία περιέχουν περιττά πρόσθετα. Η σωστή διατροφή δεν αφορά μόνο το τι αγοράζουμε, αλλά και το να γνωρίζουμε τις παγίδες των επεξεργασμένων τροφίμων.
Ποιότητα ή τιμή;
Το πιο ακριβό προϊόν δεν είναι απαραίτητα το καλύτερο – αλλά ούτε και το πιο φθηνό είναι πάντα μοναδική ευκαιρία.
Οι συνεχόμενες ανατιμήσεις στα τρόφιμα και η οικονομική ανασφάλεια στη οποία ζουν αρκετές οικογένειες τις οδηγεί στο να επιλέγουν με βάση την τιμή. Οι πολύ χαμηλές τιμές ενδέχεται να σημαίνουν χαμηλή ποιότητα ή αμφίβολες συνθήκες παραγωγής. Γι’ αυτό, η τιμή σαν παράγοντας επιλογής προϊόντος, αποτελεί ένα από τα κριτήρια και όχι το μοναδικό.
Επιλέγοντας τοπικά προϊόντα με μικρότερη αλυσίδα διανομής, που διατηρούν τη φρεσκάδα τους, και προτιμώντας μικρούς παραγωγούς με διαφανείς διαδικασίες, μπορεί κανείς να αγοράσει ποιοτικότερα προϊόντα, σε μικρότερη ποσότητα. Οι παλιές νοικοκυρές, που γαλουχήθηκαν με τις αρχές της οικιακής οικονομίας, μπορούν εδώ να δώσουν πολύ χρήσιμες συμβουλές
* Η Μαρία Παπακωνσταντίνου είναι πιστοποιημένη σύμβουλος του ΕΦΕΤ σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων
Διαβάστε επίσης:
Τι να προσέχετε όταν αγοράζετε φρέσκα θαλασσινά
