«H αειφορία δεν αφορά μόνο τη διατήρηση των πόρων της γης· αφορά την ουσία της ζωής σε αυτόν τον πλανήτη», αναφέρει ο Καναδός ακαδημαϊκός David Suzuki και κλείνει μέσα σε αυτή τη φράση τον ορισμό της «αγροοικολογίας». Μιας αρχής που δείχνει τον δρόμο και τον τρόπο για να διασώσουμε την πλανητική και την ανθρώπινη υγεία, όσο προλαβαίνουμε και πριν να είναι πια αργά.
Η αγροοικολογία είναι μια φιλοσοφία – στάση ζωής, που βασίζεται στην αειφορία και αφορά την κάλυψη των αναγκών που δημιουργούνται σήμερα χωρίς όμως να διακυβεύεται η ικανότητα των μελλοντικών γενεών να καλύπτουν τις δικές τους ανάγκες. Δεν σταματάει όμως μόνο εκεί, αντίθετα, προσπαθεί να διορθώσει τις κακές πρακτικές του παρελθόντος που προκάλεσαν καταστροφικές ζημιές, μετατρέποντας το αρνητικό πρόσημο σε θετικό, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό και υλοποιήσιμο. Η ουσία είναι απλή και εφαρμόσιμη αρκεί να λειτουργούμε με ενσυναίσθηση και να σεβόμαστε τη γη, ώστε αυτή να μπορεί να ταΐζει εμάς και τους απογόνους μας. Ακούγεται ρομαντικό, είναι όμως επιτακτικό.
17 στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης
Τον Σεπτέμβριο του 2015, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, έλαβε μια ιστορική συμφωνία που επηρεάζει τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων, μαζί και τις δικές μας. Περισσότεροι από 190 ηγέτες, που εκπροσωπούν σχεδόν το σύνολο της ανθρωπότητας, δεσμεύτηκαν να μεταμορφώσουν τον κόσμο που ζούμε σε έναν κόσμο χωρίς φτώχεια, πείνα και ανισότητες. Έναν κόσμο με αξιοπρεπή εργασία και ποιοτική εκπαίδευση, ειρηνικό, χωρίς την απειλή της κλιματικής αλλαγής, που μέσα από τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης, θα μεριμνά για τις ανάγκες όχι μόνο της σημερινής γενιάς αλλά και των μελλοντικών γενεών.
Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) που θεσπίστηκαν, εκφράζουν τις σύγχρονες παγκόσμιες προκλήσεις, σε μια προσπάθεια να ανταποκριθούν αποτελεσματικά όλες οι χώρες στα παγκόσμια προβλήματα. Είναι το μονοπάτι που μας οδηγεί σε ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα, και σε έναν υγιή πλανήτη. Είναι επίσης μια πρόσκληση για αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών.
Οι πέντε θεμελιώδεις αρχές για την αειφόρα μετάβαση στα διατροφικά συστήματα
Καταρχήν και κατά συνείδηση, η θεμελιώδης αρχή λέει πως ο,τιδήποτε αφαιρούμε από τη γη θα πρέπει να το αξιοποιούμε στο απόλυτο 100% ενώ, την ίδια στιγμή, ότι προσθέτουμε (πχ. φυτοφάρμακα, απρώτηπορρίμματα) να την επιβαρύνει όσο το δυνατόν λιγότερο. Ιδανικά, με μηδενικές επιπτώσεις. Η δεύτερη αρχή αφορά τις αειφόρες, συμβατικές μεθόδους και πρακτικές με αγρολογικές εναλλακτικές λύσεις (βιολογικές, οργανικές). Η τρίτη αρχή ασχολείται με τον επανασχεδιασμό των αγροτικών συστημάτων με καλές πρακτικές, εκπαίδευση των αγροτών και χρήση της τεχνολογίας για την μετρημένη χρήση νερού και άλλων πόρων. Η τέταρτη, επικεντρώνεται στην ανάπτυξη εναλλακτικών καναλιών διασύνδεσης μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών. Η πέμπτη, στη δημιουργία ενός νέου παγκόσμιου διατροφικού συστήματος με γνώμονα την συμμετοχικότητα, την εντοπιότητα, την ηθική και τη δικαιοσύνη.
Οι 13 αξίες της αγρο-οικολογίας
Για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι 5 θεμελιώδεις αρχές θα πρέπει να υπάρχει κοινή συμφωνία μεταξύ θεσμών, οργανισμών, επιστημόνων και ομάδων παραγωγών (Gliessman 2007, HLPE 2019). Δεν θα μπορεί να λειτουργήσει όμως τίποτα σωστά αν δεν γίνουμε υπεύθυνοι καταναλωτές. Οι 13 αξίες της αγροοικολογίας έχουν τεθεί σε ισχύ και μας αφορούν όλους.
Ας τις δούμε:
1. Χρήση τοπικών ανανεώσιμων πόρων και προστασία, όσο το δυνατόν περισσότερο, των θρεπτικών ουσιών και της βιομάζας.
2. Μείωση ή να εξάλειψη την εξάρτηση από προμηθευτές.
3. Διαφύλαξη και βελτίωση της υγείας και της λειτουργίας του εδάφους για βέλτιστη ανάπτυξη των φυτών, ιδιαίτερα μέσω τη διαχείριση της οργανικής ύλης και την ενίσχυση της βιολογικής δραστηριότητας του εδάφους.
4. Διασφάλιση της υγείας και της ευημερίας των ζώων.
5. Διατήρηση και ενίσχυση της ποικιλότητας των ειδών, της λειτουργικής ποικιλότητας, των γενετικών πόρων και της βιοποικιλότητας σε βάθος χρόνου και χώρου, στα χωράφια, στα αγροκτήματα καθώς και στη διαμόρφωση του τοπίου γενικότερα.
6. Ενίσχυση της θετικής οικολογικής αλληλεπίδρασης, των συνεργειών, της ολοκλήρωσης και της εξισορρόπησης μεταξύ των στοιχείων των αγροοικοσυστημάτων (φυτά, ζώα, δέντρα, έδαφος, νερό)
7. Εξασφάλιση προστιθέμενης αξία στους αγρότες, από άλλες, παράλληλες δραστηριότητες μικρής κλίμακας στο αγρόκτημα, έτσι ώστε να είναι οικονομικά ανεξάρτητοι και να μπορούν να ανταποκριθούν στη ζήτηση των καταναλωτών.
8. Ενδυνάμωση της σχέσης μεταξύ των αγροτών για την ανταλλαγή τεχνογνωσίας, καινοτομίας και καλών πρακτικών.
9. Δημιουργία συστημάτων διατροφής με βάση την κουλτούρα, την ταυτότητα, την παράδοση, την κοινωνία, την ισότητα των φύλων και των κατά τόπους κοινοτήτων που παρέχουν υγιεινές, διαφοροποιημένες, εποχιακές και πολιτισμικά κατάλληλες δίαιτες.
10. Υποστήριξη αξιοπρεπών και εύρωστων μέσων διαβίωσης για όλους τους φορείς που εμπλέκονται στο σύστημα τροφίμων, ιδίως τους μικρούς παραγωγούς, με γνώμονα το δίκαιο εμπόριο, το δικαίωμα στην απασχόληση, τη δίκαιη μεταχείριση και των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
11. Διασφάλιση της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών μέσω της προώθησης δίκαιων και άμεσων δικτύων διανομής καθώς και την εκ νέου ενσωμάτωση των συστημάτων τροφίμων στις τοπικές οικονομίες.
12. Αναγνώριση και υποστήριξη των αναγκών στις αγροτικές οικογένειες, τους μικροϊδιοκτήτες και τους οικοτέχνες, ως βιώσιμους διαχειριστές των φυσικών πόρων.
13. Ενθάρρυνση των κοινωνικών οργανώσεων και την ενεργή συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων από τους αγρότες και τους καταναλωτές, για την υποστήριξη της αποκέντρωσης και της τοπικής διαχείρισης των γεωργικών συστημάτων γεωργικών και τροφίμων.
Ανοιχτά και Επισκέψιμα Αγροκτήματα
Το δίκτυο OPEN FARM στην Ελλάδα, αναδεικνύει τον αγροτουρισμό και συγκεντρώνει τα «ανοιχτά» επισκέψιμα αγροκτήματα και τις μονάδες μεταποίησης αγροτικών προϊόντων, που είναι διάσπαρτα σε διάφορες περιοχές της Ελληνικής υπαίθρου. Ομαδοποιεί τις μονάδες που, εκτός από την παραγωγή ποιοτικών αγροτικών προϊόντων, προσφέρουν και υπηρεσίες εκπαίδευσης, βιωματικής εμπειρίας, φιλοξενίας και αναψυχής. Ο επισκέπτης της πλατφόρμας openfarm.gr επιλέγει τα κριτήρια που τον ενδιαφέρουν (περιοχή, παραγωγική κατεύθυνση, πιστοποιήσεις και δραστηριότητες στο κτήμα) και οργανώνει την επίσκεψή του είτε σε απευθείας συνεννόηση με το αγρόκτημα ή με τη βοήθεια της ομάδας.
Στο πλαίσιο ανάδειξης και ενίσχυσης των παραγωγικών αγροκτημάτων έχει θεσπιστεί η δράση «Open Farm Days» όπου σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όλα τα αγροκτήματα ανοίγουν τις πόρτες στους επισκέπτες, δίνοντάς τους την ευκαιρία να γνωρίσουν τον ζωτικό ρόλο που έχουν οι αγρότες στη φροντίδα της υπαίθρου και τη βιωσιμότητα τους αγροοικοσυστήματος. Παράλληλα, μέσα στην Κεντρική Λαχαναγορά Αθηνών (Ο.Κ.Α.Α.), λειτουργεί φυσικό κατάστημα «Open Farm Agora» όπου προβάλλονται οι παραγωγοί στο αστικό κοινό, μέσω δράσεων με εκδηλώσεις, σεμινάρια, εργαστήρια, γευσιγνωσίες, γαστρονομικές εμπειρίες και πώληση προϊόντων. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο www.openfarm.gr.
10 Ελληνικά προϊόντα από αγροκτήματα που ξεχωρίσαμε
1. Βιολογικά Μύρτιλα από αγρόκτημα του Πάρνωνα
Το αγρόκτημα Υγαία είναι μία ελληνική αγροτική επιχείρηση καλλιέργειας φρέσκων υπερκαρπών, Βρίσκονται στον ορεινό Πάρνωνα και παράγουν χειροποίητα με τις πλέον ορθές γεωργικές πρακτικές, αναβιώνοντας με σύγχρονο και καινοτόμο τρόπο ένα αγρόκτημα με μεγάλη οικογενειακή παράδοση. Ξεκίνησαν το 2012 και σήμερα ειδικεύονται στην παραγωγή ανώτερης ποιότητας και γεύσης υπερτροφών όπως μύρτιλο, αρώνια, κράνμπερι, γκότζι μπέρι και καρύδια. Τα βιολογικά μύρτιλα είναι προσεκτικά αποξηραμένα έτσι ώστε να παραμένουν ζουμερά, χωρίς προσθήκη ζάχαρης, γι’ αυτό και διατηρούν τη μοναδική γεύση και τα πλούσια οφέλη τους.
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο http://www.ygea.gr/
2. Βιολογικά Σύκα από κτήμα της Βόρειας Εύβοιας
Η οικογένεια Μοσχούτα, καλλιεργεί τα κτήματά της στη Βόρεια Εύβοια εφαρμόζοντας τους κανόνες της βιολογικής γεωργίας. Καλλιεργούν τα περίφημα σύκα, ελιές από ντόπιες ποικιλίες και κυδώνια και τα οποία μεταποιούνται χειροποίητα και βασιζόμενοι σε παραδοσιακές συνταγές του τόπου. Τα προϊόντα τους διατίθενται στις βιολογικές αγορές της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, καθώς και σε επιλεγμένα καταστήματα τροφίμων. Είναι γνωστοί για τις νόστιμες μπάρες σύκου, για το πετιμέζι σύκου αλλά και για το κυδωνόπαστο.
Μάθετε περισσότερα στο https://www.ktimatamoschouta.gr/
3. Γλυκό κουταλιου μανταρίνι από περιβόλι της Χίου
Το μακρινό 1981 η οικογένεια Ξύδα άνοιξε τον πρώτο ξενώνα που λειτούργησε στον κάμπο της Χίου. Ο ξενώνας βρίσκεται μέσα σε περιβόλι με πολλών ειδών εσπεριδοειδή, τα οποία καλλιεργούν, μεταποιούν και τυποποιούν με την επωνυμία Perivoli. Φημισμένο το Μανταρίνι Χίου ως Προϊόν με Γεωγραφική Ένδειξη -ΠΓΕ, δεν θα μπορούσε να λείπει από την γκάμα τους. Αυτό το γλυκό κουταλιού αποτελείται από λεπτοκομμένες φλούδες Χιώτικου μανταρινιού που ξεχωρίζει για τα έντονα πικρά αρώματα και γεύσεις (bitters) του καρπού του.
Επικοινωνήστε μαζί τους στο τηλ.: 2271 033202 ή επισκεφθείτε τη σελίδα στο Facebook: Perivoli
4. Κεχρί από τα Φάρσαλα
Το Αγρόκτημα Αντωνόπουλου στο Δίλοφο Φαρσάλων συνδυάζει τις παλιές γεωργικές πρακτικές με τις πιο σύγχρονες γεωργικές τεχνολογίες. Έχει επαναφέρει στην αγορά είδη ντόπιων σπόρων όπως πχ, φάβα, που κινδυνεύουν από γενετική διάβρωση, καθώς και καλλιέργειες που κινδύνευαν να εξαφανιστούν από την Ελλάδα, όπως για παράδειγμα αυτό το κεχρί τοπικής γηγενούς ποικιλίας.
Είναι μία τροφή με πλούσια σε διατροφικά οφέλη γι’ αυτό αξίζει να την αναζητήσετε στο https://zea.gr/
5. Βιολογικό Ταχίνι Ολικής από τον Έβρο
Στην περιοχή Βρυσικά Έβρου η οικοτεχνία ΣΑΜΥΘΟΣ παράγει με πρωτοποριακές μεθόδους, παραδοσιακά αλλά και καινοτόμα προϊόντα χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη το σουσάμι ποικιλίας Έβρου, που παράγεται μόνο στα ορεινά, βιολογικά, ιδιόκτητα αγροκτήματά της. Το σύνολο των κτημάτων βρίσκονται εντός περιοχής του Δικτύου Natura και η παραγωγή γίνεται κάτω από αυστηρή προσωπική επιτήρηση, μέσω του συνδυασμού χαμηλών αποδόσεων και ορεινού μικροκλίματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη οικοτεχνία που δίνει ουσιαστική αξία στην παραγωγή και μεταποίηση σουσαμιού. Το Βιολογικό Ταχίνι Ψυχρής Έκθλιψης είναι ένα προϊόν με ισορροπημένη γεύση που δίνει ένα μπουκέτο αρωμάτων σουσαμιού, βιολογικής κανέλλας Κεϋλάνης και ελαφριάς πίκρας βιολογικού γαρύφαλλου.
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://www.samythos.gr/
6. Σταφίδα από την Ηλεία
Η μικρή οικογενειακή επιχείρηση “Κτήμα Βαρώτσος” βρίσκεται στην περιοχή Αλφειούσα του νομού Ηλείας δίπλα στον Αλφειό ποταμό, 10 χιλιόμετρα από την Αρχαία Ολυμπία. Στο κτήμα καλλιεργείται βιολογικά η μαύρη κορινθιακή σταφίδα, ελιές που παράγουν εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και διάφορα άλλα είδη σε μικρότερη παραγωγή. Η « Μαυρομάτα» αποξηραίνεται με απολύτως φυσικό τρόπο στον ήλιο και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της καθορίζονται από τις εξαιρετικές εδαφο-κλιματικές συνθήκες της επαρχίας Ολυμπίας.
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://www.facebook.com/ktimavarotsou
7. Αρώνια από τη Λέσβο
Η φάρμα Καριοφύλλη βρίσκεται στο ορεινό χωριό Λεπέτυμνος της Λέσβου. Εμπνευστής είναι ο Γιώργος Καριοφύλλης, ο οποίος όταν τελείωσε τις σπουδές του αποφάσισε να επιστρέψει στα πατρογονικά του εδάφη και να ξεκινήσει αυτό που είχε όνειρο από μικρός: να δημιουργήσει μια φάρμα με ελάφια, αγριοπρόβατα, κατσικάκια νάνους, παγώνια, φασιανούς κα σπάνια είδη ζώων. Ωστόσο, δεν σταμάτησε εκεί. Το 2013 άρχισε να καλλιεργεί συστηματικά αρώνια, ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα θρεπτικότερα και φαρμακευτικά φυτά. Ο καρπός της αρώνιας επεξεργάζεται στη φάρμα και υπάρχει διαθέσιμος σε μορφή μαρμελάδας, αποξηραμένου καρπού, νωπού ή κατεψυγμένου και τσαγιού.
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο http://bio-aronia-lesvos.gr/
8. Βάμμα Φασκόμηλου από τη Λάρισα
Το Αγρόκτημα Ευκαρπία είναι μια οικογενειακή επιχείρηση που ασχολείται με την καλλιέργεια, παραγωγή, επεξεργασία και συσκευασία οσπρίων, σιτηρών, αραβοσίτων καθώς και αρωματικών φυτών και παρασκευασμάτων. Η συλλογή, η επεξεργασία και η τυποποίηση των αρωματικών φυτών γίνεται με φυσικές μεθόδους, χειρωνακτικά. Γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες το φασκόμηλο σε όλες τις μορφές, ειδικότερα όμως στο βάμμα όπου η συμπυκνωμένη σύστασή του έχει ισχυρή αντισηπτική δράση. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως στοματική πλύση κατά της ουλίτιδας και ως γαργάρα για την ενίσχυση του οργανισμού στην αντιμετώπιση του πονόλαιμου, της λαρυγγίτιδας, της φαρυγγίτιδας και της αμυγδαλίτιδας.
Μάθετε περισσότερα στο http://www.ktima-efkarpia.gr/
9. Πίκλα άγουρης Φράουλας από το Βέρτισκο
Ο Γιώργος Τσέλιος ασχολείται με τη βιολογική καλλιέργεια της πολύφορης ποικιλίας φράουλας Elan, η οποία καρποφορεί 6 μήνες το χρόνο, σε μικρή κλίμακα έξω από τον ορεινό Βερτίσκο, σε μία από τις κορυφές του ομώνυμου βουνού. Παράγει μεταποιημένα προϊόντα από την φράουλα και δίνει ιδιαίτερη σημασία στη ζωή του εδάφους χρησιμοποιώντας οργανική λίπανση, ωφέλιμους μικροοργανισμούς και την τοπική μυκοχλωρίδα. Αυτό το ιδιαίτερα σπάνιο τουρσί παράγεται από την αγουρωπή πράσινη, χωραφίσια φράουλα και ταιριάζει πολύ ως τσιπουρομεζές για ψαγμένους, ως συστατικό σε σαλάτες αλλά και ως συνοδευτικό σε τολμηρά κοκτέιλ.
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://openfarm.gr/farms/vertiskou_strawberry/
10. Λιαστή ντομάτα από την Κωπαΐδα
«Το Liasto» είναι μια πλήρως καθετοποιημένη επιχείρηση που διαλέγει το σπόρο και καλλιεργεί τα φυτά σε ιδιόκτητα χωράφια και θερμοκήπια. Για την παραγωγή λιαστής ντομάτας χρησιμοποιούνται ποικιλίες με κυλινδρικό μακρόστενο σχήμα τύπου Roma. Διαλέγονται οι καλύτερες, υγιείς και ολοκόκκινες ντομάτες, πλένονται, κόβονται στην μέση, αλατίζονται και απλώνονται για να δεχτούν την ευεργετική δύναμη του ήλιου και το δροσερό αεράκι. Η τοποθεσία είναι βαρύνουσας σημασίας για την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Οι ντομάτες καλλιεργούνται στον κάμπο της Κωπαΐδας και όλη η διαδικασία της παραγωγής γίνεται στην Κυρτώνη Φθιώτιδος, σε υψόμετρο 600 μ. έχοντας ιδανικές συνθήκες ξήρανσης, δροσερό αεράκι απ’ τον Ευβοϊκό, χαμηλή θερμοκρασία 30–35 °C και χαμηλά επίπεδα υγρασίας, με αποτέλεσμα η λιαστή ντομάτα να διατηρεί το λαμπερό κόκκινο χρώμα και όλα τα θρεπτικά χαρακτηριστικά της φρέσκιας ντομάτας.
Μάθετε περισσότερα στο https://www.liasto.gr/
