Μια από τις τάσεις στον χώρο της γαστρονομίας που πρόκειται να αποτελέσει ζήτημα διενέξεων το 2022 είναι το «τεχνητό» ή έργαστηριακό κρέας. Ναι, καλά ακούσατε! Τι είναι αυτό; Είναι το αποτέλεσμα βιοτεχνολογικών εργαστηριακών ερευνών που πολλαπλασιάζουν τα κύτταρα των ζώων, παράγοντας κρέας, όμοιο με εκείνο των αληθινών ζώων.
Η συγκεκριμένη τάση δεν αποτελεί κάτι που εμπνεύστηκαν τώρα οι επιστήμονες. Βρίσκεται στα σκαριά εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία αλλά αυτή τη στιγμή έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος. Φεύγει από το πεδίο της… επιστημονικής φαντασίας και ξεκινά να γίνεται πραγματικότητα. Αυτό προκύπτει από οικονομικά και επενδυτικά οφέλη που προωθούν το συνθετικό κρέας έναντι του πραγματικού. Ο Carlo Petrini, από το Slowfood International αναλύει με επιστημονικούς και περιβαλλοντικούς όρους τις συνέπειες αυτής της τάσης στο περιβάλλον και τις ζωές μας.
Οι υποστηρικτές του όλου εγχειρήματος αναφέρουν ότι κάτι τέτοιο θα αποτρέψει τη σφαγή χιλιάδων ζώων και μάλιστα δίχως να επιφέρουμε καμία αλλαγή στις διατροφικές μας συνήθειες. Αυτή τη στιγμή, η κατανάλωση κρέατος θεωρείται ως η πρώτη αιτία επιδείνωσης της κλιματικής αλλαγής. Η παραγωγή του στα εργαστήρια, σύμφωνα με τους θιασώτες αυτής της τάσης, είναι πιο βιώσιμη πρακτική για το περιβάλλον. Πέρα από τη σφαγή των ζώων που μειώνεται, θα περιοριστεί η αποψίλωση των δασών και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Βέβαια, δεν έχει αποδειχθεί πλήρως επιστημονικά ότι οι απαιτούμενες διαδικασίες για την παραγωγή κρέατος σε εργαστήρια είναι λιγότερο επιβλαβείς για τον πλανήτη.
Ωστόσο, η συγκεκριμένη πρακτική δεν λαμβάνει υπόψη το παγκόσμιο διατροφικό σύστημα που επικρατεί παγκοσμίως. Πρώτα απ’ όλα, θα αύξανε την ήδη υψηλή συγκέντρωση της αγοράς τροφίμων στα χέρια μεγάλων εταιρειών που κυριαρχούν σε όλον τον πλανήτη. Διότι πίσω από την παραγωγή του εργαστηριακού κρέατος, βρίσκονται οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες τροφίμων, καθώς και επενδυτικά κεφάλαια, των οποίων το μοναδικό κίνητρο δεν έχει να κάνει με την επιθυμία να σταματήσει η περιβαλλοντική παρακμή αλλά με την επιδίωξη μεγάλου κέρδους.
.
Η τεχνολογία δεν είναι η μόνη πιθανή λύση για την κλιματική αλλαγή
Πολλοί από αυτούς είναι οι ίδιοι παράγοντες που, στη δεκαετία του 1970, υποκίνησαν την Πράσινη Επανάσταση, προωθώντας τη χρήση συνθετικών χημικών ουσιών και γενετικά τροποποιημένων σπόρων για την επίλυση του προβλήματος της παγκόσμιας πείνας. Οι ενέργειές τους έχουν προκαλέσει αναμφισβήτητες ζημιές: ερημοποίηση των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, απώλεια της βιοποικιλότητας, καταστροφή των οικοσυστημάτων κ.λπ. Και αυτά πρέπει να αποτελέσουν ένα προειδοποιητικό καμπανάκι για εμάς σήμερα. Επομένως, καλό θα ήταν να σταματήσουμε να παρουσιάζουμε την τεχνολογία ως τη μόνη πιθανή λύση, καθώς διευρύνει συνεχώς το χάσμα ανάμεσα σε εμάς και τη φύση και τονίζει την αλαζονική επιθυμία των ανθρώπων να κυριαρχήσουν στον πλανήτη.
Η τεχνολογία είναι σημαντική για την οικοδόμηση του μέλλοντος. Αλλά για να επιτύχει πραγματική και ουσιαστική καινοτομία, πρέπει να αλληλεπιδράσει με τον πολιτισμό και να λάβει υπόψη της το παρελθόν.
Ισορροπία μεταξύ ανθρώπου και φύσης
Καινοτομία σημαίνει επίσης να αξιοποιούμε τις ενάρετες πτυχές της παράδοσης (γνώσεις, πρακτικές κ.ο.κ.) που διαφύλαξαν την ισορροπία μεταξύ ανθρώπου και φύσης στο πέρασμα του χρόνου. Σε πολλές μικρές κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, τα ζώα αποτελούν πόρο και όχι αιτία αρνητικών εξωτερικών επιδράσεων, όπως συμβαίνει στις εργοστασιακές εκμεταλλεύσεις. Υπάρχουν συγκεκριμένες φάρμες στις οποίες τα ζώα μπορούν να βόσκουν και να ικανοποιούν τις φυσικές τους ανάγκες, όπου δεν χρειάζεται να περνούν τη ζωή τους σε περιορισμένους χώρους, τρώγοντας γενετικά τροποποιημένη σόγια. Σε αυτές τις φάρμες, η κτηνοτροφία αναπτύσσεται συχνά παράλληλα με τη γεωργία, ώστε να σχηματίζεται ένα κλειστό σύστημα ύλης και ενέργειας στο οποίο δεν υπάρχουν απόβλητα, διατηρείται η οικολογική ισορροπία και εξασφαλίζεται υγιεινή τροφή.
Αυτός είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσουμε στο μέλλον. Ο αρνητικός αντίκτυπος του σημερινού κυρίαρχου συστήματος παραγωγής κρέατος είναι πλέον σαφής, όπως και η ανάγκη για μια στροφή των συστημάτων διατροφής μας προς πιο βιώσιμες και φυτικές επιλογές. Πρόκειται για μια αλλαγή του κυρίαρχου μοντέλου.
Ανακατεύθυνση χρηματοδότησης σε βιώσιμες πρακτικές γεωργίας
Αυτό μπορεί να γίνει με την ανακατεύθυνση της χρηματοδότησης από τις αγροτικές πολιτικές (οι οποίες δεν είναι σπάνιες) σε εκείνες που εφαρμόζουν οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμες πρακτικές, και με τη διδασκαλία των καταναλωτών να αλλάξουν τις συνήθειές τους, η οποία θα περιλαμβάνει εν μέρει μια χαμηλότερη κατανάλωση κρέατος, με προτίμηση στην ποιότητα και την ποικιλομορφία (όσον αφορά τα είδη, τα τεμάχια και τις συνταγές). Και ναι, η καινοτομία έχει επίσης ρόλο να παίξει και πρέπει να επιτραπεί η πρόοδος, αλλά μόνο εάν ρυθμίζεται αυστηρά, και εάν οι πολίτες έχουν ακριβή πληροφόρηση με σαφείς ετικέτες που περιγράφουν λεπτομερώς τις μεθόδους παραγωγής.
Διότι η τροφή είναι πρώτα απ’ όλα ένα καθολικό δικαίωμα και, ως τέτοιο, η παραγωγή της πρέπει πάντα να προσανατολίζεται προς το κοινό καλό, τόσο για την υγεία μας όσο και για τον πλανήτη.
Το Slowfood είναι μια διεθνής οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1989 για να αποτρέψει την εξαφάνιση των τοπικών παραδόσεων και εθίμων και να προστατεύσει το δικαίωμα των ανθρώπων να γνωρίζουν τι τρώνε και από πού προέρχεται και πώς οι διατροφικές επιλογές μας επηρεάζουν τον κόσμο γύρω μας. Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του το Slow food απέκτησε μέλη σε όλον τον κόσμο, σε περίπου 160 διαφορετικές χώρες, με στόχο να διασφαλίσουν την πρόσβαση όλων μας στο καλό, το καθαρό φαγητό.
Το Slow food θεωρεί ότι το φαγητό συνδέεται με άλλες πτυχές της ζωής μας, συμπεραμβανομένης της κουλτούρας, της πολιτικής, του περιβάλλοντος και της γεωργίας. Μέσω των διατροφικών επιλογών μας μπορούμε συλλογικά να επηρεάσουμε το πώς καλλιεργείται, παράγεται και διανέμεται το φαγητό και εντέλει να αλλάξουμε τον κόσμο.
Δείτε επίσης:
Για το νόστιμο τυρί φταίει το χορτάρι
Αναγεννητική γεωργία: το κλειδί ενάντια στην κλιματική αλλαγή;
Ο πλανήτης εκπέμπει SOS: Μειώστε την κατανάλωση κρέατος και τη σπατάλη τροφίμων!
