Μικρά, μυρωδάτα γλυκά με βάση το αμύγδαλο, πλασμένα σε διάφορα σχήματα και πασπαλισμένα με άφθονη άχνη ζάχαρη, γλυκαίνουν όλους τους ουρανίσκους και είναι η δική μας απάντηση στο μάρζιπαν.
Σε πολλά μέρη της Ελλάδας και κυρίως στα νησιά, με τις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα να κρατούν τα σκήπτρα στην παρασκευή αυτών των παραδοσιακών γλυκισμάτων, συναντάμε πολλές εκδοχές των αμυγδαλωτών. Ανάλογα με τον τόπο καταγωγής τους, τα αμυγδαλωτά που φτιάχνονται κατά βάση με αλεσμένα ασπρισμένα αμύγδαλα, ανθόνερο και ζάχαρη, εμπλουτίζονται με ασπράδια αβγών, μέλι, σιμιγδάλι ή τριμμένη φρυγανιά και αρωματίζονται με μπαχαρικά όπως γαρύφαλλο, κανέλα, βανίλια, αλλά και με ξύσμα εσπεριδοειδών ή εσάνς πικραμύγδαλου. Ενώ, πριν «κολυμπήσουν» μέσα στην άχνη ζάχαρη, πλάθονται σε διάφορα σχήματα, όπως αχλαδάκια, μισοφέγγαρα, μπαλάκια, οβάλ και περίτεχνα λουλουδάκια.
Τα αμυγδαλωτά, λόγω του λευκού χρώματος που τους προσδίδει η επικάλυψή τους με άχνη ζάχαρη, έχουν συνδεθεί με χαρές, είναι δηλαδή, ένα γλυκό που παραδοσιακά προσφέρεται σε γάμους, αρραβώνες, βαφτίσεις και γιορτές. Βέβαια, η νοστιμιά τους τα έχει κάνει να αποκτήσουν φανατικούς οπαδούς, που αναζητούν συχνά αυτούς τους μικρούς πειρασμούς, ακόμη και εάν δεν συντρέχουν οι παραπάνω αφορμές. Ειδικά όταν επισκεπτόμαστε κάποια περιοχή που είναι διάσημη για τα αμυγδαλωτά της, δεν γίνεται να φύγουμε χωρίς ένα κουτί από αυτούς τους μικρούς πειρασμούς. Ας γνωρίσουμε 14 διάσημα αμυγδαλωτά:
Άνδρου. Τα αμυγδαλωτά της Άνδρου είναι από τα πιο διάσημα. Στο νησί, άλλωστε, υπάρχει μεγάλη παράδοση στα γλυκά με βάση το αμύγδαλο, συνεπώς είναι λογικό και τα αμυγδαλωτά τους να είναι από τα καλύτερα. Τα αμυγδαλωτά της Άνδρου περιέχουν ασπράδια αβγών, αρωματίζονται με ανθόνερο και ορισμένοι ζαχαροπλάστες ενισχύουν τη γεύση τους προσθέτοντας μερικά πικραμύγδαλα ή εσάνς πικραμυγδάλου.
Ίου. Μπορεί το παστέλι της Ίου να ξεχωρίζει ανάμεσα στα παραδοσιακά γλυκά του νησιού, ωστόσο και τα αμυγδαλωτά κερδίζουν τις εντυπώσεις. Αρωματισμένα με ανθόνερο, τα αμυγδαλωτά της Ίου ενισχύουν την πεποίθηση ότι στις Κυκλάδες δοκιμάζουμε μερικά από τα πιο νόστιμα γλυκά του είδους.
Κάσου. Στο μικρό αυτό νησί, στο νοτιότερο άκρο των Δωδεκανήσων, βρίσκουμε πολύ νόστιμα αμυγδαλωτά, που οι ντόπιοι ονομάζουν μοσχοπούγκια. Βέβαια, εκτός από αμύγδαλο, τα μοσχοπούγκια συχνά περιέχουν και καρύδι, ενώ στο μίγμα προστίθενται τριμμένο ψωμί ή παξιμάδι, μοσχοκάρυδο, κανέλα και ανθόνερο.
Κυθήρων. Δεν έχουν μόνο στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα παράδοση στα αμυγδαλωτά και τα Κύθηρα το αποδεικνύουν με τον πιο γευστικό τρόπο. Σε αυτό το νησί των Επτανήσων δοκιμάζουμε αμυγδαλωτά φτιαγμένα με ασπρισμένα αμύγδαλα, ζάχαρη, ασπράδι αβγού, ξύσμα λεμονιού και ανθόνερου, πασπαλισμένα με άχνη ζάχαρη ή και χωρίς (ξανθό αμυγδαλωτό), ενώ στην νηστίσιμη εκδοχή αφαιρείται και το ασπράδι αβγού. Επίσης, στα Κύθηρα φτιάχνονται τα διάσημα αχλαδάκια, που εκτός των υπολοίπων συστατικών τους, περιέχουν θυμαρίσιο μέλι και δραγάντε (τη σκόνη που χρησιμοποιείται στο εξωτερικό μέρος του αμυγδαλωτού και δίνει πλαστικότητα στην άχνη ζάχαρη) και για να γίνουν απαιτούν δύο ημέρες ενασχόληση.
Κύμης. Περίφημα είναι και τα αμυγδαλωτά της Κύμης. Οι αρωματισμένες με ανθόνερο μπουκίτσες, που φτιάχνονται με την παραδοσιακά συνταγή των αμυγδαλωτών, μαγεύουν με τη νοστιμιά τους και αποσπάσουν την προσοχή μας από τον μπακλαβά, το δεύτερο γλυκό για το οποίο φημίζεται η Κύμη.
Λέρου. Πρωταγωνιστικό ρόλο ανάμεσα στα παραδοσιακά γλυκά της Λέρου, έχουν τα αμυγδαλωτά, που τα βρίσκουμε αρωματισμένα, μεταξύ άλλων, με τριαντάφυλλο, μαστίχα, και ξύσμα πορτοκαλιού ή μανταρινιού.
Λήμνου. Στη Λήμνο τα αμυγδαλωτά έχουν μακρά παράδοση, καθώς στο νησί υπάρχουν πολλές αμυγδαλιές. Στη Λήμνο δοκιμάζουμε και ένα ξεχωριστό αμυγδαλωτό, που περιέχει σοκολάτα, λικέρ κουαντρό και σιρόπι, ενώ αντί για άχνη ζάχαρη, εξωτερικά γλασάρονται με βανίλια υποβρύχιο. Τα συγκεκριμένα γλυκά ονομάζονται βενιζελικά, καθώς ήταν το γλυκό που πρόσφεραν οι ντόπιοι στον Ελευθέριο Βενιζέλο όταν επισκέφθηκε το νησί μετά την απελευθέρωσή του από τους Τούρκους το 1912.
Μονεμβασιάς. Εντός ή εκτός των τειχών του μεσαιωνικού κάστρου, δοκιμάζουμε τα ιδιαιτέρως γνωστά απίστευτα γευστικά και μυρωδάτα αμυγδαλωτά της Μονεμβασιάς, αρωματισμένα με ανθόνερο και φτιαγμένα με αγνά υλικά από την λακωνική γη.
Μυκόνου. Μακρόστενα και λαχταριστά, τα αμυγδαλωτά της Μυκόνου μας κερδίζουν από την πρώτη μπουκιά, με το αμύγδαλο και το άρωμα ανθόνερου να πλημμυρίζει τον ουρανίσκο. Τη γεύση ενισχύουν και οι κρόκοι αβγού που προστίθενται στο μίγμα.
Μυτιλήνης. Τα αμυγδαλωτά της Μυτιλήνης ξεχωρίζουν όχι μόνο για τη νοστιμιά τους, αλλά και για το σχήμα τους, καθώς οι ζαχαροπλάστες και οι νοικοκυρές του νησιού δημιουργούν μικρά αριστουργήματα, πλάθοντας τα αμυγδαλωτά σε διάφορα σχέδια, όπως λουλούδια και ολόκληρες συνθέσεις.
Σίφνου. Το ολόκληρο αμύγδαλο είναι αυτό που κάνει τα αμυγδαλωτά της Σίφνου ξεχωριστά. Ειδικότερα, στη Σίφνο τα αμυγδαλωτά γίνονται και με αμύγδαλα που δεν έχουν ασπριστεί και γι αυτό έχουν και σκούρο χρώμα. Επίσης, συχνά αρωματίζονται και με ξύσμα μανταρινιού, ενώ τη γεύση ενισχύει η προσθήκη μελιού.
Σπετσών. Από τα γνωστότερα παραδοσιακά προϊόντα των Σπετσών, είναι τα αμυγδαλωτά, που μοσχομυρίζουν ανθόνερο και κανέλα. Καθώς δεν περιέχουν αβγά, μπορούν να συντηρηθούν για μεγάλο διάστημα, εάν φυσικά καταφέρουμε να συγκρατηθούμε και δεν τα φάμε όλα στο πλοίο της επιστροφής.
Τήνου. Η νοστιμιά τους δικαιώνει τη φήμη των κυκλαδίτικων αμυγδαλωτών, σε κάθε μπουκιά, με την παραδοσιακή συνταγή της Τήνου να θέλει τα γλυκίσματα αυτά αρωματισμένα με πικραμύγδαλο και ανθόνερο, έναν πραγματικά ακαταμάχητο συνδυασμό.
Ύδρας. Τα υδραίικα αμυγδαλωτά, σε σχήμα αχλαδιού ή τετράγωνα, είναι διάσημα για τη γεύση, την ποιότητα και την απλότητά τους, αφού για να φτιαχτούν χρειάζονται μόνο ασπρισμένα αμύγδαλα, ανθόνερο, σιμιγδάλι και ζάχαρη. Και σε αυτή την απλότητα κρύβεται το μυστικό της επιτυχίας τους, που τα κάνει περιζήτητα στους λάτρεις του συγκεκριμένου γλυκού.
