Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει μόδα αλλά και μεγάλη συζήτηση τα «τεστ δυσανεξίας» και η αποτελεσματικότητά τους στην απώλεια βάρους, μέσω μιας πρόβλεψης των τροφών, που μας «αδυνατίζουν», «παχαίνουν» ή «μπλοκάρουν» το μεταβολισμό, όπως χαρακτηριστικά έχουμε ακούσει. Ποια είναι, όμως, η αλήθεια για τα τεστ αυτά;
Τον Ιούνιο του 2013 ο Πανελλήνιος Σύλλογος Διαιτολόγων-Διατροφολόγων με επίσημη ανακοίνωσή του υποστήριξε ότι αφενός δεν υπάρχει καμία έγκριτη αναφορά, που να δίνει την ελπίδα ότι ο χειρισμός των δυσανεξιών θα οδηγήσει σε ελάττωση του βάρους, αφετέρου ότι κανένα εμπορικό τεστ, που κυκλοφορεί στην αγορά (τεστ δυσανεξίας, αλλεργίας, DNA, γενετική ανάλυση τροφιμών ή οποιοδήποτε άλλο) δεν αποτελεί αποτελεσματικό μέσο για την ελάττωση του σωματικού βάρους. Τρία χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 2016, με υπουργική πλέον απόφαση, γίνεται κατηγορηματικά δεκτό και γνωστό ότι “ουδεμία σχέση έχουν οι τροφικές υπερευαισθησίες -τουλάχιστον έως τώρα- με το σωματικό βάρος ή τον μεταβολικό ρυθμό, τη ρύθμισή του, την απώλεια βάρους και το σχεδιασμό διαιτολογίου με αυτό το σκοπό, καθώς και ότι “η χρησιμοποίηση των τεστ δυσανεξίας σε προγράμματα απώλειας βάρους δεν έχει καμία επιστημονική βάση, αφενός διότι τα τεστ, που χρησιμοποιούνται, δεν έχουν διαγνωστική αξία, αφετέρου διότι οι τροφικές δυσανεξίες δεν σχετίζονται με την απώλεια βάρους.”
Έχοντας, λοιπόν, ξεκάθαρη εικόνα και έχοντας διαλύσει και επίσημα πλέον την όποια αμφιβολία για την αποτελεσματικότητα αυτών των «τεστ» τόσο στην ανίχνευση τροφικών δυσανεξιών όσο και στη διαδικασία απώλειας βάρους, δε μένει παρά να μάθουμε τι ακριβώς είναι η «τροφική δυσανεξία».
Τι είναι ακριβώς η «τροφική δυσανεξία»;
Ο όρος «τροφική δυσανεξία» αφορά, σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία, στη διαταραχή της φυσιολογίας του οργανισμού και την πρόκληση ενός συνόλου ανεπιθύμητων αντιδράσεων μετά από τη λήψη κάποιας τροφής, λόγω τοξικών, φαρμακολογικών, μεταβολικών ή ιδιοσυγκρασιακών αντιδράσεων στα συστατικά της τροφής. Για τις τοξικές και φαρμακολογικές αντιδράσεις ευθύνονται εξωτερικοί παράγοντες επιμόλυνσης της τροφής, ενώ στις μεταβολικές ή ιδιοσυγκρασιακές αντιδράσεις τα αίτια είναι εσωτερικά και σχετίζονται με κάποια ανεπάρκεια ή ανικανότητα του ίδιου του οργανισμού να διαχειριστεί τη συγκεκριμένη τροφή ή συστατικό. Συγκεκριμένα, οι τοξικές αντιδράσεις μπορούν να προκληθούν από μικροβιακή επιμόλυνση της τροφής, ενώ οι φαρμακολογικές από παρουσία φαρμακευτικών προϊόντων στη τροφή. Οι μεταβολικές διαταραχές, από την άλλη, αναπτύσσονται ως αποτέλεσμα έλλειψης κάποιων ενζύμων, γεγονός που οδηγεί σε ανικανότητα πέψης ενός τροφίμου ή συστατικού, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη δυσανεξία στη λακτόζη.
Τέλος, οι ιδιοσυγκρασιακές αντιδράσεις αφορούν τροφικές δυσανεξίες με άγνωστο μηχανισμό, όπως συμβαίνει με τις αντιδράσεις στα πρόσθετα τροφίμων. Επίσης, είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι στις τροφικές δυσανεξίες δεν εμπλέκεται αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως αντίθετα συμβαίνει στις τροφικές αλλεργίες και είναι σπάνια απειλητικές για τη ζωή. Ωστόσο, δεν είναι πάντα εύκολη η διάκριση των αντιδράσεων των τροφικών δυσανεξιών από αυτές των τροφικών αλλεργιών. Σχετικά με την αντιμετώπιση των τροφικών δυσανεξιών, αφού έχουμε ολοκληρώσει τη διαδικασία του εντοπισμού της υπεύθυνης για την αντίδραση ουσίας, μπορούμε στη συνέχεια να ακολουθήσουμε την κατάλληλη θεραπεία, η οποία βασίζεται είτε στον πλήρη αποκλεισμό ή περιορισμό, ανά περίπτωση, των υπεύθυνων τροφών από το διαιτολόγιό μας. Σε κάθε περίπτωση. η διάγνωση θα πρέπει να γίνεται από ειδικό γιατρό και η διαιτητική αγωγή από διαιτολόγο έμπειρο σε θέματα τροφικών δυσανεξιών.
