Η νέα τάση της μόδας στον τομέα της διατροφής είναι η δίαιτα ελεύθερη γλουτένης ή αλλιώς gluten free. Τι είναι όμως η γλουτένη και αλήθεια, πρέπει όλοι να την αφαιρέσουν από τη διατροφή τους;
Η γλουτένη είναι ένα μίγμα πρωτεϊνών και κύριο συστατικό στο αλεύρι του σιταριού, της σίκαλης, του κριθαριού και λιγότερο της βρώμης. Η αποφυγή της εφ’ όρου ζωής είναι απαραίτητη σε όσους πάσχουν από κοιλιοκάκη (πάθηση του εντερικού συστήματος) και σε όσους έχουν ευαισθησία στη γλουτένη. Πώς θα μάθετε αν ανήκετε σε αυτές τις κατηγορίες; Ένα απλό τεστ δυσανεξίας τροφών δεν έχει την εγκυρότητα και την αξιοπιστία να δώσει μία ξεκάθαρη απάντηση για τη δυσανοχή στη γλουτένη. Ειδικές εξετάσεις από εξειδικευμένο γιατρό σε κάποιο νοσοκομείο ή μικροβιολογικό εργαστήριο, μπορεί να δώσουν πιο σωστή απάντηση.
Τα άτομα που εμφανίζουν δυσανεξία στη γλουτένη πάλι, είναι αυτοί στους οποίους η γλουτένη δρα σαν στοιχείο ενεργοποίησης μιας ανοσολογικής απάντησης του οργανισμού, μίας φλεγμονής και συχνά αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την καταστροφή των εντερικών λαχνών, που αποτελούν τα σημεία απορρόφησης των θρεπτικών συστατικών της τροφής. Πολλές φορές η νόσος σχετίζεται με συμπτώματα όπως χρόνια διάρροια και κοιλιακές κράμπες. Επιπλέον, σύμφωνα με τους υποστηρικτές της δίαιτας, η υψηλή κατανάλωση γλουτένης μπορεί εκτός των άλλων να συμβάλλει και στην αύξηση του βάρους και στην κακή θρέψη του οργανισμού, κάτι που ισχύει όμως μόνο για τα άτομα που εμφανίζουν την πιο σοβαρή μορφή της δυσανεξίας.
Καθώς η γλουτένη είναι η πρωτεΐνη των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων δημητριακών, περιέχεται σε μεγάλο ποσοστό σε τροφές όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά, το αλεύρι, τα γλυκά με αλεύρι, στις σάλτσες που περιέχουν αλεύρι για να πήξουν, στα δημητριακά πρωινού, στα κράκερ, στα μπισκότα, στο κουλούρι Θεσσαλονίκης, στο ψωμί του τοστ, στις πίτες από το σουβλάκι, στη ζύμη της πίτσας, στο παξιμάδι, στα φύλλα της τυρόπιτας και της σπανακόπιτας. Αν όμως ασχοληθούμε πιο αυστηρά, βλέπουμε ότι μία διατροφή χωρίς γλουτένης απαγορεύει και άλλα τρόφιμα, όπως γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, σάλτσες εμπορίου, κονσέρβες κρέατος, αλλαντικά, πουρέ σε σκόνη, συμπυκνωμένες τομάτες, επεξεργασμένοι ξηροί καρποί, μπύρα, παγωτά, σοκολατένια γλυκά, μαρμελάδες εμπορίου και τρόφιμα που περιέχουν μικρή ποσότητα δημητριακών.
Πρόκειται, λοιπόν, για μια ιδιαίτερα στερητική δίαιτα, που δεν προσφέρει στον οργανισμό σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Έτσι τα άτομα που την ακολουθούν για μεγάλα διαστήματα, πρέπει να μάθουν να καλύπτουν τις ανάγκες του οργανισμού τους, καθώς μπορεί να προκληθούν μακροχρόνια προβλήματα. Καλαμπόκι, ρύζι και πατάτα αποτελούν τις κλασσικές εναλλακτικές όμως στερούνται κάποιων βασικών βιταμινών. Αλεύρι από ντίνκελ και άλλα «νέα» δημητριακά που κατακλύζουν τη βιολογική αγορά περιέχουν γλουτένη, την οποία πρέπει να αποφεύγουν τα άτομα με κοιλιοκάκη, καθώς δεν είναι τίποτα άλλο από ένα άλλο είδος σιταριού.
Τι γίνεται όμως όταν αποφασίσουμε να δοκιμάσουμε μία τέτοια διατροφή; Δυστυχώς τα αποτελέσματα μπορεί να μην είναι τόσο ενθαρρυντικά. Αν και στην αγορά κυκλοφορούν πολλά gluten free τρόφιμα, αυτά περιέχουν μεγάλη ποσότητα λιπαρών, ζάχαρης και αλατιού με αποτέλεσμα να επιβαρύνουν την υγεία μας περισσότερο απ’ ότι συστήνεται ότι βοηθούν. Για παράδειγμα, το λευκό αλεύρι ρυζιού και το άμυλο της πατάτας φαίνεται ότι επηρεάζουν το σάκχαρο στο αίμα, καθώς και την απόκριση του οργανισμού στην ινσουλίνη, συμβάλλοντας έτσι στη συσσώρευση του ενδοκοιλιακού λίπους. Επίσης, θα λέγαμε ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο τα άτομα που ακολουθούν αυτό το πρόγραμμα διατροφής να κάνουν σωστές επιλογές μέσα από τις εναλλακτικές που έχουν και δύσκολα μπορούν να ρυθμίσουν το αίσθημα της πείνας. Το καστανό ρύζι, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά καθώς και το λευκό κρέας και το ψάρι, αποτελούν κάποιες πιο ελαφριές προτάσεις.
Είναι λοιπόν προτιμότερο να αποφεύγονται τέτοιες ακραίες διαιτητικές επιλογές στην περίπτωση που κάποιο ιατρικό πρόβλημα δεν επιβάλλει την υιοθέτηση μιας διατροφής ελεύθερης γλουτένης. Σε κάθε περίπτωση ζητάμε τη βοήθεια των ειδικών.
