Πριν από τριάντα –ίσως και λιγότερα χρόνια– το Βιδιανό ήταν γνωστό σε έναν κλειστό κύκλο αμπελογράφων και σε μερικούς αμπελοκαλλιεργητές, κυρίως στις περιοχές του κεντρικού και νότιου Ρεθύμνου, που την εύρισκαν σε παλιούς αμπελώνες διάσπαρτη ανάμεσα σε άλλες ποικιλίες. Βέβαια, δεν πρόκειται για σταφύλι που εμφανίστηκε πρόσφατα στην Κρήτη. Αντίθετα, παρότι η καταγωγή του είναι άγνωστη, η ύπαρξή του μαρτυρείται από τον 13o ή τον 14o αιώνα, φαίνεται μάλιστα πως συμμετείχε στην κρητική εκδοχή του περίφημου Μαλβαζία οίνου. Για την προέλευση της ονομασίας του, που παλιότερα ήταν Αβιδιανό, έχουν διατυπωθεί διάφορες υποθέσεις, όπως ότι σχετίζεται με το χωριό Αβδού, στα σύνορα του Ηρακλείου με το Λασίθι, απ’ όπου φυγάδες ή επαναστάτες το μετέφεραν στην περιοχή του Ρεθύμνου, όπου επίσης υπάρχει χωριό Αβδανίτες. Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι συνδέεται με την ευγενή βενετσιάνικη οικογένεια Vido, που είχε εκτάσεις στο Λασίθι, καθώς σώζεται και μοναστήρι της Παναγίας της Βιδιανής. Πάντως, όπως και να ’χει, η πραγματικότητα είναι ότι χάρη στις προσπάθειες πρωτοπόρων αμπελουργών και οινοποιών, το Βιδιανό βγήκε από την αφάνεια και εξελίχθηκε στην ανερχόμενη «βεντέτα» του κρητικού –και όχι μόνο– αμπελώνα.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 υπολογίζεται ότι μόλις 500, το πολύ στρέμματα, βρίσκονταν φυτεμένα –στην Κρήτη και μόνο φυσικά– με την ερευνήτρια του ΕΘΙΑΓΕ κυρία Νικολαντωνάκη να δηλώνει σε συνέδριο το 2002: «Η σύνθεση του ηρακλειώτικου αμπελώνα χαρακτηρίζεται από ποικιλιακή μονοτονία. Από λευκές ποικιλίες υπάρχει μόνο η Βιλάνα και οι ανάγκες των οινοποιείων καλύπτονται από τη Σουλτανίνα». Στα χρόνια που ακολούθησαν, όμως, όλο και περισσότεροι οινοποιοί ανακάλυπταν τις δυνατότητες και τα χαρίσματά του, με αποτέλεσμα οι φυτεύσεις να αυξάνονται με γρήγορους ρυθμούς, ξεπερνώντας ίσως και τα 2.000 στρέμματα, αν και ακριβέστερα στοιχεία θα έχουμε το 2025, καθώς η ΕΛΣΤΑΤ ανανεώνει τις πληροφορίες της κάθε πέντε χρόνια. Η χάρη του μάλιστα έφτασε μέχρι τα αμπελουργικά διαμερίσματα της Θράκης, της Μακεδονίας, του Βορείου Αιγαίου και της Πελοποννήσου, όπου περιλαμβάνεται στις επιτρεπόμενες ποικιλίες, ενώ μπορεί να συμμετέχει στην ΠΟΠ Χάνδακας, σε ποσοστό μέχρι 15% και βέβαια σε αρκετές ΠΓΕ της Κρήτης.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Μανόλη Σταυρακάκη, πρόκειται για μια ποικιλία με πολλούς κλώνους, που γενετικά συγγενεύει με το πελοποννησιακό Λαγόρθι και σε μικρότερο βαθμό με το Θραψαθήρι και τη Βιλάνα. Ευαίσθητη στην υπερβολική ζέστη και τους ισχυρούς ανέμους, προτιμά τα μεγαλύτερα υψόμετρα και τα ασβεστοαργιλώδη, ελαφρά εδάφη σε πλαγιές. Κατά κανόνα δίνει κρασιά με πλούσια φρουτώδη αρώματα που θυμίζουν κυρίως ροδάκινο, βερίκοκο, αχλάδι και πεπόνι, αλλά και με ισχυρή παρουσία εσπεριδοειδών. Στο στόμα χαρακτηρίζονται από τον όγκο, τη λιπαρότητα και τον υψηλό αλκοολικό τίτλο. Τα πάει καλά με το βαρέλι αρκεί να αποφεύγονται οι υπερβολές, ενώ πολύ όμορφα δείγματα έχει δώσει και ως αφρώδες με την παραδοσιακή μέθοδο.
Με περισσότερες από 50 ετικέτες καθαρόαιμων ξηρών Βιδιανών στην αγορά, καθεμιά με τον δικό της χαρακτήρα, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι είτε πρόκειται για όστρακα και θαλασσινά είτε για κρασάτο χοιρινό ή ακόμα και για σφακιανό «τσιγαριαστό» αρνί, θα βρείτε τουλάχιστον μία να ταιριάζει. Κατά κανόνα το Βιδιανό δίνει κρασιά με πλούσια φρουτώδη αρώματα και στόμα με όγκο, λιπαρότητα και υψηλό αλκοολικό τίτλο.
Μια προσωπική και ενδεχομένως
Λύχνος 2022
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Ντουράκης
Αυτό το Βιδιανό έρχεται από τα μικρά αμπελοτεμάχια γύρω από το οινοποιείο της οικογένειας Ντουράκη, στον Αλίκαμπο Χανίων. Λαμπερό χρυσαφένιο χρώμα, λεμονάτες νότες στη μύτη, που παντρεύονται με αρώματα μανταρινιού, αχλαδιού και μια ιδέα ξηρών καρπών, δροσερή αίσθηση στο στόμα, που δεν της λείπει η υπόσταση, και θερμό, επίμονο τελείωμα.
Τιμή: περίπου 12,50€
Βιδιανό 2023
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Μπουτάρη
Με πρώτη ύλη από τις Δαφνές, η Μπουτάρη δημιουργεί τη δική της εκδοχή του Βιδιανού, που, παρά τη συμμετοχή δρύινων βαρελιών στην ωρίμαση ενός μέρους του κρασιού, εστιάζει κυρίως στην κομψότητα. Αχυροπράσινο λαμπερό χρώμα, αρώματα αχλαδιού, πορτοκαλιού και, αχνά, νυχτολούλουδου και μάλλον ανάλαφρη γεύση, αισθητή οξύτητα και μεσαία διάρκεια.
Τιμή: περίπου 12€
Vidiano 2023
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Αλεξάκης
Η νέα γενιά της οικογένειας Αλεξάκη προτείνει ένα Βιδιανό από ορεινούς αμπελώνες. Ωχροκίτρινο, λαμπερό χρώμα και ευχάριστη αρωματική παρουσία στη μύτη, όπου τα αρώματα του ροδάκινου και του βερίκοκου συμπληρώνονται με νύξεις μέντας και γιασεμιού. Στο στόμα η τονισμένη αλκοόλη προσθέτει όγκο, ενώ η οξύτητα ζωηρεύει το σύνολο με το φρουτώδες τελείωμα.
Τιμή: περίπου 10,50€
Vidi Anno 2023
Ποικιλιακός, Λευκός Ξηρός, Κτήμα Αποστολίδη
Από αμπελώνες βιοδυναμικούς στα ανατολικά της Καβάλας, αυτή η ετικέτα κάνει λογοπαίγνιο με το όνομα της ποικιλίας. Το μερικό πέρασμα από βαρέλι και η παραμονή στις οινολάσπες δίνουν ένα κρασί με χρυσόξανθο χρώμα και ώριμα κίτρινα φρούτα, κίτρο, βανίλια και μέλι στη μύτη. Στο στόμα ξεχωρίζει για την ισορροπημένη δύναμη, τη ζωντάνια και τη διάρκεια.
Τιμή: περίπου 15€
Vidiano 2023
Ποικιλιακός, Λευκός Ξηρός, Oenops Wines
Το Βιδιανό του Νίκου Καρατζά έρχεται από επιλεγμένους αμπελώνες στο Ηράκλειο και έχει οινοποιηθεί σε δεξαμενές ανοξείδωτες, αμφορείς και δρύινα βαρέλια, ενώ έχει παραμείνει για 6 μήνες σε αμφορείς με τις λεπτές οινολάσπες του. Ξανθοπράσινο χρώμα, ροδάκινο και εσπεριδοειδή σε ανθικό φόντο στη μύτη και στόμα αρμονικό, γεμάτο, με καλή οξύτητα, φρούτο και διάρκεια.
Τιμή: περίπου 15,50€
Αντιπροσωπευτική επιλογή
Vidiano 2023
Ποικιλιακός Λευκός Ξηρός, Endochora
Με ήπια οινοποιητική προσέγγιση και 4μηνη παραμονή στις λεπτές οινολάσπες, ο Μιχάλης Τσαφαράκης δίνει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον Βιδιανό, από αμπελώνες των Χανίων. Λαμπερό, χρυσόξανθο στο χρώμα, με ώριμα, γλυκά αρώματα που θυμίζουν γλυκό μανταρίνι, βερίκοκο και ροδάκινο σε βοτανικό φόντο και πυκνό στόμα, με ωραίο φρούτο, λεμονάτη οξύτητα, θέρμη και μακρύ τελείωμα.
Τιμή: περίπου 13,50€
Βιδιανό 2023
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Διαμαντάκης
Το οινοποιείο των αδελφών Διαμαντάκη προσφέρει μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εκδοχές του κρητικού Βιδιανού, από τους ιδιόκτητους αμπελώνες του. Ξανθοπράσινο, λαμπερό χρώμα και εκφραστική μύτη με περάσματα εσπεριδοειδών, χυμού αχλαδιού, βερίκοκου και ασπρισμένου αμύγδαλου. Ισορροπημένο στόμα, με όγκο, δύναμη, φρούτο, νεύρο και πολύ μακρύ τελείωμα.
Τιμή: περίπου 9,50€
Ιππόδρομος 2023
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Λυραράκης
Το αμπελοτόπι Ιππόδρομος, στο Πανόραμα Ηρακλείου, στα 600 μ. και σε αργιλοπετρώδη εδάφη, δίνει αυτό το νόστιμο κρασί που οινοποιείται σε νέα δρύινα βαρέλια. Χρυσοπράσινο χρώμα, «γλυκά» αρώματα ροδάκινου, αχλαδιού, βανίλιας και μπαχαρικών, σε φόντο φρυγανισμένου ψωμιού, και γεμάτο στόμα, με πολυπλοκότητα, βάθος, νεύρο, φρούτο και διάρκεια.
Τιμή: περίπου 20€
Sole Βιδιανό 2023
Ποικιλιακός Λευκός Ξηρός, Βίβλια Χώρα
Το δημοφιλές Κτήμα της Καβάλας καλλιέργησε το πρώτο Βιδιανό εκτός Κρήτης. Με μικρή προσθήκη Ασύρτικου δίνει ένα κρασί με ξανθοκίτρινο, λαμπερό χρώμα, πρασινωπές ανταύγειες και ελκυστική μύτη σε τόνους πορτοκαλιού, βερίκοκου και αχλαδιού, σε αχνό, βοτανικό φόντο. Στιβαρό στο στόμα, σχεδόν λιπαρό, καλοδομημένο, με δύναμη, φρούτο, ζωντάνια και μακριά επίγευση.
Τιμή: περίπου 17€
Άσπρος Λαγός Λευκό 2023
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Δουλουφάκης
Πρωτοπόρος στην ανάδειξη του Βιδιανού, δίνει με τον Άσπρο Λαγό, από το ομώνυμο αμπελοτόπι, μια γοητευτική εκδοχή της ποικιλίας με ζύμωση και ωρίμαση σε βαρέλια δρύινα και ακακίας. Χρυσαφένιο χρώμα και αρώματα γιασεμί, γλυκό λεμόνι, βερίκοκο και καβουρδισμένους ξηρούς καρπούς. Στο στόμα συνδυάζει θέρμη, λιπαρότητα, ένταση, πολυπλοκότητα, φρούτο και διάρκεια.
Τιμή: 18,50€
Μια προσωπική και ενδεχομένως
Vidiano Single Vineyard
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Διγενάκη
Η οικογένεια Διγενάκη απέκτησε σχετικά πρόσφατα το δικό της οινοποιείο στην περιοχή των Πεζών, αφού για αρκετά χρόνια ασχολήθηκε με το οινεμπόριο και τη διανομή κρασιών. Το Βιδιανό της, από το αμπελοτόπι Καινούριο Πηγάδι, έρχεται με λαμπερό κιτρινοπράσινο χρώμα και αρώματα που θυμίζουν εσπεριδοειδή, σε πικάντικο φόντο βοτάνων. Μαλακό και ευκολόπιοτο στο στόμα, χωρίς αιχμές.
Τιμή: περίπου 11€
Μικρός Ταραξίας 2022
Λευκός Ξηρός, Επιτραπέζιος, Θαλασσινός
Νέο οινοποιείο, στα περίχωρα του Ηρακλείου, με βιολογικές και βιοδυναμικές τεχνικές. Μας άρεσε η αφιλτράριστη «πορτοκαλί» εκδοχή του, που έμεινε 18 μήνες στις οινολάσπες, αποκτώντας πορτοκαλόχρυσο χρώμα και φίνα αρώματα κυδωνόπαστου, ζαχαρωμένων φρούτων και γλυκού πορτοκάλι. Μεσαίου όγκου, με διακριτικές τανίνες, ωραίο φρούτο, ένταση και μεγάλη διάρκεια.
Τιμή: περίπου 20€
Vidiano 2023
Λευκός Ξηρός, Ρέθυμνο ΠΓΕ, Κούρκουλου
Ενδιαφέρουσα νέα προσπάθεια από το οινοποιείο Κουρκουλού, στην Πατσό, στο Αμάρι Ρεθύμνου, την περιοχή που πιθανότατα αποτελεί κοιτίδα του Βιδιανού. Αχυροπράσινο, λαμπερό χρώμα και αρώματα που θυμίζουν βερίκοκο, πεπόνι και εσπεριδοειδή, σε φόντο βοτάνων. Θερμό και πλούσιο στο στόμα, με ικανή οξύτητα και φρούτο που ισορροπούν το θηριώδες 14,5% της αλκοόλης. Μακρά επίγευση.
Τιμή: περίπου 12,50€
Klima Vidiano 2023
Ποικιλιακός Λευκός Ξηρός, Καραβιτάκη
Τρία διαφορετικά αμπελοτόπια πάνω από το Κολυμπάρι, ανοξείδωτες δεξαμενές, βαρέλια, αμφορείς και ο οινοποιός διαμορφώνουν τον χαρακτήρα του κρασιού με το κιτρινοπράσινο, λαμπερό χρώμα, αρώματα φύλλων λεμονιάς, ροδάκινου, περγαμόντου, και χαμομηλιού σε υπόστρωμα φρυγανισμένου ψωμιού. Μαλακό και ισορροπημένο, με ελαφρότατες τανίνες, φρούτο και πικάντικο τελείωμα.
Τιμή: περίπου 11€
Enstikto 2022
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Silva Δασκαλάκη
Από τους αμπελώνες και το οινοποιείο της οικογένειας Δασκαλάκη στη Σίβα Ηρακλείου, μια εκδοχή του Βιδιανού, που πέρασε αρκετούς μήνες σε γαλλικό δρύ, αποκτώντας χρυσόξανθο, λαμπερό χρώμα και ελκυστικό μπουκέτο αρωμάτων με νύξεις μάνγκο, ξερού βερίκοκου, κίτρου, καραμέλας βουτύρου, βανίλιας και τοστ. Πυκνό και πλούσιο στο στόμα, με δύναμη, φρούτο, ικανή οξύτητα και μεγάλη διάρκεια.
Τιμή: περίπου 20€
Αντιπροσωπευτική επιλογή
Vidiano 2023
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Ιδαια
Το σπουδαίο οινοποιητικό δίδυμο Πόπη Βολιτάκη και Βασίλης Λαδερός υπογράφουν αυτό το έξοχο Βιδιανό δεξαμενής από ξερικό αμπελώνα χαμηλής στρεμ. απόδοσης. Ξανθοπράσινο λαμπερό χρώμα και εκφραστική μύτη με αναφορές σε βερίκοκο, λεμονανθούς, φυτικές νότες, ανανά και γιασεμί. Όμορφα ισορροπημένο στόμα, που συνδυάζει λεμονάτη οξύτητα, φρούτο, δομή, υπόσταση και μακρύ τελείωμα.
Τιμή: περίπου 11€
Vidiano 2022
Λευκός Ξηρός, Κρήτη ΠΓΕ, Νίκος Γαβαλάς
Από αμπελώνες βιολογικής καλλιέργειας, στο χωριό Βοριάς του Ηρακλείου, ο Νίκος Γαβαλάς, συνδυάζοντας ανοξείδωτες δεξαμενές και δρύινα βαρέλια, δημιουργεί ένα ισορροπημένο Βιδιανό, με φωτεινό, χρυσό χρώμα και αρώματα ώριμου ροδάκινου, πορτοκαλιού, βανίλιας και καβουρδισμένων φουντουκιών. Μεσαίου όγκου στο στόμα, συνδυάζει όμορφα οξύτητα, φρούτο και υπόσταση.
Τιμή: περίπου 11€
Nostos Vidiano 2023
Ποικιλιακός Λευκός Ξηρός, Μανουσάκη
Χωρίς να ξεφεύγει από το γνωστό συμπυκνωμένο και πληθωρικό ύφος του, το αγαπημένο οινοποιείο προτείνει ένα γοητευτικό Βιδιανό με κιτρινοπράσινο λαμπερό χρώμα και «καθαρή» επίμονη μύτη, που θυμίζει ροδάκινο, μανταρίνι, αγιόκλημα, μια ιδέα πράσινη πιπεριά και μέλι. Θέρμη, δύναμη, βάθος, πολυπλοκότητα, αλλά και οξύτητα, που ισορροπεί το έξοχης διάρκειας σύνολο.
Τιμή: περίπου 18€
Άσπρα Χαράκια 2022
Λευκός Ξηρός, Κρητη ΠΓΕ, Στραταριδάκη
Ένα Βιδιανό από το νοτιότερο οινοποιείο της Ευρώπης, στους πρόποδες των Αστερουσίων, και έναν μεγάλο ενιαίο αμπελώνα – έναν από τους μεγαλύτερους της Κρήτης. Ξεχωρίζει με το λαμπερό χρυσαφένιο χρώμα του, τα ευχάριστα αρώματα εσπεριδοειδών και βοτάνων στη μύτη και τη γεμάτη γεύση του, που ενσωματώνει δύναμη, λεμονάτη οξύτητα και πολύ μακρύ, θερμό τελείωμα.
Τιμή: περίπου 12€
Vidiano Old Vines Rhea ’22
Λευκός Ξηρός, Ρέθυμνο ΠΓΕ, Ηλιάνα Μαλιχίν
Εντυπωσιακό Βιδιανό από αυτόρριζους αμπελώνες, ίσως άνω των 100 ετών, στο νότιο Ρέθυμνο, που αναζήτησε με αξιοζήλευτη επιμονή η Ηλιάνα Μαλίχιν. Χρυσόξανθο χρώμα, πολυεπίπεδο μπουκέτο αρωμάτων σε τόνους γλυκού βερίκοκο, ροδάκινο, εσπεριδοειδή, αχλάδι και χαμομήλι. Στο στόμα, απόλυτη αρμονία πάχους, πλούτου, δύναμης, φρούτου και ζωντάνιας, με πολύ μεγάλη διάρκεια.
Τιμή: περίπου 38€
