Η Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας πλησιάζει και φέτος επιλέγουμε να αναδείξουμε τις δυναμικές, επίμονες αγρότισσες, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της αγροτικής παραγωγής. Η στήριξή τους δεν χωράει σε μία μέρα, ας ξεκινήσουμε τη συζήτηση νωρίτερα. Σήμερα, τιμάμε τις αγρότισσες που με την αδιάκοπη εργασία και το πάθος τους, καλλιεργούν το μέλλον μας και διατηρούν ζωντανή την παράδοση και την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Η 8η Μαρτίου είναι ημέρα μνήμης των αγώνων του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών. Ένας λόγος παραπάνω δηλαδή για να στρέψουμε την προσοχή μας στις γυναίκες της υπαίθρου, τις αγρότισσες, που με την αφοσίωσή τους στη γεωργία και την κτηνοτροφία, αποτελούν τον «ακρογωνιαίο λίθο» της αγροτικής οικονομίας και της διατροφικής μας ασφάλειας.

Η αναγνώριση του ρόλου

Η αναγνώριση του ρόλου της αγρότισσας και η ενίσχυση της συμμετοχής τους σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων είναι καίριας σημασίας. Η προώθηση της ισότητας των φύλων στην αγροτική οικονομία δεν αποτελεί μόνο ζήτημα δικαιοσύνης, αλλά και απαραίτητη προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου (ΟΣΔΕ) για το 2022, από τις 661.815 αιτήσεις που υποβλήθηκαν, οι 306.749 προέρχονταν από γυναίκες αγρότισσες, αντιπροσωπεύοντας το 46,34% του συνόλου. Επιπλέον, από τους 328.121 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, οι 151.055 είναι γυναίκες. Ωστόσο, η καλλιεργήσιμη έκταση που δηλώνεται από γυναίκες αντιστοιχεί στο 36% της συνολικής δηλωθείσας έκτασης σε όλη τη χώρα.

Παρά τη σημαντική τους παρουσία, οι αγρότισσες αντιμετωπίζουν προκλήσεις, όπως η περιορισμένη πρόσβαση σε πόρους, η έλλειψη χρηματοδότησης και η επαρκής και εξειδικευμένη εκπαίδευση. Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) 2023-2027 της Ελλάδας αναγνωρίζει την ανάγκη ενίσχυσης της συμμετοχής των γυναικών στη γεωργία, προωθώντας την ισότητα των φύλων και την κοινωνική ένταξη στις αγροτικές περιοχές.

8 γυναίκες μας θυμίζουν την επαφή με τις ρίζες, με τη γη

1. Αργυρώ Κουτσουράδη, Γεωπόνος, Myrovolos Organics στη Χίο – Αγρότισσα της Χρονιάς 2023 στην ΕΕ
«Ακόμα υπάρχουν πολλές γυναίκες που εργάζονται στη γεωργία και δεν έχουν την ίδια αναγνώριση ή τις ίδιες δυνατότητες με τους άνδρες συναδέλφους τους. Το έργο τους θεωρείται λιγότερο σημαντικό και αμείβεται χαμηλότερα, ενώ οι κρατικές πολιτικές και οι οργανώσεις αγροτών δεν προσφέρουν αρκετή στήριξη. Το καλύτερο που έχω ακούσει είναι: «Καλά, είσαι γυναίκα, σπούδασες και θα μπεις στο χωράφι; Ναι! Ήταν το καλύτερο που άκουσα και αυτό μου έδινε το παραπάνω, για να αποδείξω ότι όντως το αγροτικό επάγγελμα δεν είναι ανδροκρατούμενο και μια γυναίκα μπορεί να το υπερασπιστεί επάξια. Επίσης, εκτός από το «γυναίκα», είχα να αντιμετωπίσω και το «νέα» (κοριτσάκι). Χαίρομαι όμως που η αγάπη, η θέληση και η επιμονή μου για το επάγγελμά μου, έκανε αρκετούς από αυτούς σήμερα να βρίσκονται στο πλευρό μου και πολλές φορές να είναι και αρωγοί της προσπάθειάς μου».

2. Μαρία Μπαρμπούνη, Κτηνοτρόφος – Τυροκόμος, Οικογενειακό Τυροκομείο Λιονής στην Κρήτη
«Δεν είμαι απλώς μια γυναίκα αγρότισσα, είμαι σύζυγος, μητέρα, νοικοκυρά, κτηνοτρόφος και τυροκόμος. Ως αγρότισσα συνέβαλα κι εγώ στην κτηνοτροφική μας δραστηριότητα ιδρύοντας την οικοτεχνία μας, όπου παρασκευάζω τυροκομικά και γαλακτοκομικά προϊόντα από το γάλα που παράγουν τα ζώα μας, ενισχύοντας έτσι τη βιωσιμότητα της μονάδας μας. Εργαζόμαστε σε ένα ξεσκέπαστο «εργοστάσιο», εκτεθειμένοι σε παντός είδους καιρικές συνθήκες. Υπερβολικό ψύχος ή καύσωνα με ό,τι συνέπειες μπορεί να έχει αυτό σε εμάς ή στα ζώα μας. Δεν έχουμε ωράριο και δεν παίρνουμε ρεπό ή άδεια όταν αρρωσταίνουμε εμείς ή κάποιο μέλος της οικογένειας μας».

3. Ζωή Βρατσκίδου, Αγρότισσα, Δημιουργός των προϊόντων Οικοτεχνίας Agathas Farm στην Ημαθία
«Από τα χωράφια μέχρι τη διαχείριση των αγροτικών νοικοκυριών οι αγρότισσες συνεισφέρουν ουσιαστικά στη διατροφή των οικογενειών και των κοινοτήτων τους. Παρά τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, συνεχίζουν να είναι πηγή έμπνευσης και δύναμης. Ας αναγνωρίσουμε τη σπουδαία τους προσφορά και ας συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τον ρόλο τους στην ενδυνάμωση των αγροτικών κοινωνιών».

4. Δέσποινα Γεωργούλη, τυροκόμος Φάρμα Γεωργούλη, Τυροκομείο «Του Τσοπάνη»
«Όλη η οικογένειά μου, προγιαγιάδες και γιαγιάδες, ήταν πάντα εδώ στα βοσκοτόπια μαζί με τα ζώα, αυτό έκανε για να μας ζήσει και αυτό έχω μάθει να κάνω και εγώ. Έφυγα για λίγο λόγω του σχολείου και επέστρεψα αμέσως γιατί ανήκω εδώ. Μεγάλωσα μέσα στα ζώα και δεν το αλλάζω με τίποτα».

5. Δήμητρα Τσακίρη, γεωπόνος, αγρότισσα – Πρόεδρος Βιολογικών Αγορών
«Επιμονή και θάρρος χρειάζεται να έχει μια γυναίκα που ασχολείται με τον κλάδο της γεωργίας! Χρόνια πολλά στις επίμονες και ακούραστες αγρότισσες!»

6. Χαρά Μαγγανά, Bee Naturales
«Ας εμπνεύσουμε τις μελλοντικές γενιές να περπατήσουν σε αυτό το μονοπάτι, να κατανοήσουν τη σημασία του ρόλου μας και να ενισχύσουν τη σύνδεσή τους με τη φύση αλλά και ο ένας με τον άλλον. Μαζί, δεν καλλιεργούμε μόνο τη γη αλλά και τις φιλοδοξίες μας, χτίζοντας ένα μέλλον όπου το πάθος κάθε γυναίκας μπορεί να ανθίσει!»

7. Αγγελική Δράκου, GrizoPrasino
«Ελπίζω πως ο φόβος για όσα θα τρώνε τα παιδιά μας κι η ευθύνη μας για το αύριο να μας φέρει στην πρώτη γραμμή. Γιατί, είμαι απολύτως σίγουρη, πως αν υπάρχει ρεαλιστική λύση για βιώσιμη γεωργία, αυτή «ζυμώνεται» ήδη στις κουζίνες των γυναικών της επαρχίας. Και έτσι κοιμάμαι ήσυχη τα βράδια».

8. Λίλιαν Κουίδου, The Chilli Factor Organic Farm
«Είναι η πιο δύσκολη δουλειά που έχω κάνει, επάνω ουρανός, κάτω γη και όλα ρευστά. Μέσα στο χωράφι μαθαίνεις να σέβεσαι το έδαφος, το νερό, τους διαθέσιμους πόρους, τον κόσμο γύρω και να τα υπερασπίζεσαι μέσω της σχέσης σου με την τροφή. Κι ενώ όπως έλεγε ο Σενέκας «υποφέρουμε πιο πολύ στη φαντασία μας, απ’ ό,τι στην πραγματικότητα», για τις αγρότισσες αυτό είναι ανάποδα. Κρύο, ζέστη, αέρας, κι εσύ εκεί να παλεύεις με τη φύση. Η ζωή της αγρότισσας (και του αγρότη) δεν είναι σίγουρα για τον καθένα, δεν ξέρω καλά – καλά εάν είναι για εμένα… Αυτό που ξέρω είναι πως όταν αγαπάς αυτό που κάνεις, όταν σε έχει διαλέξει για να το υπηρετήσεις, προσπαθείς να το κάνεις με αγάπη και αφοσίωση»