Έχετε σκεφτεί ποτέ πώς θα ήταν η ζωή σας αν χάνατε την όσφρησή σας; Θα μπορούσατε να ξυπνήσετε χωρίς τη μυρωδιά του καβουρδισμένου καφέ ή να χορτάσετε με ένα παρηγορητικό φαγητό χωρίς τα αρώματα της μελωμένης τομάτας; Και δεν αναφερόμαστε μόνο σε οσμές που ενισχύουν την απόλαυση. Υπάρχουν οι οσμές που δεν είναι τόσο ευχάριστες, αντίθετα είναι ανεπιθύμητες έως ανυπόφορες. Σκεφτείτε το ενδεχόμενο της διαρροής γκαζιού στον χώρο όπου βρίσκετε κλεισμένοι.
Η όσφρηση αποτελεί μία από τις πέντε βασικές αισθήσεις του ανθρώπου. Η αφή, η όραση, η ακοή, η γεύση και η όσφρηση μας προσφέρουν ποιότητα στη ζωή, ώστε όχι μόνο να την απολαμβάνουμε αλλά και να προστατευόμαστε. Κάθε αίσθηση παίζει τον δικό της σημαντικό ρόλο και όλες μαζί λειτουργούν συνδυαστικά και συμπληρωματικά. Είναι κατανοητό πως δεν είναι εύκολη η καθημερινότητα με την απουσία ή δυσλειτουργία της όρασης ή και την ακοής, ωστόσο και η όσφρηση υπάρχει για να μας προστατεύει.
Ανοσμία είναι η έλλειψη όσφρησης
Η ανοσμία είναι ο ιατρικός όρος για την απώλεια της όσφρησης. Μπορεί να είναι μερική ή πλήρης και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής. Η όσφρηση όχι μόνο ενισχύει την απόλαυση του φαγητού και του περιβάλλοντος, αλλά παίζει επίσης κρίσιμο ρόλο στην ανίχνευση κινδύνων όπως ο καπνός ή οι διαρροές αερίου.
Αιτίες που προκαλούν ανοσμία είναι, μεταξύ άλλων: α) ρινική συμφόρηση ή απόφραξη β) λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού όπως COVID, κρυολόγημα ή γρίπη γ) τραυματισμοί στο κεφάλι δ) χρόνιες παθήσεις όπως ιγμορίτιδα ή ρινικοί πολύποδες ε) νευρολογικές διαταραχές ζ) Ορισμένα φάρμακα ή θεραπείες καθώς και στ) γήρανση.
Μπορούμε να επιβιώσουμε χωρίς όσφρηση;
Η απώλεια της όσφρησης μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη όρεξη, ακούσια απώλεια βάρους και μειωμένη ικανότητα ανίχνευσης κινδύνων στο περιβάλλον. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τη συναισθηματική ευημερία και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, οδηγώντας σε αισθήματα απομόνωσης ή κατάθλιψης.
Η γεύση εξαρτάται κατά 80% από την όσφρηση
Οι διαδικασίες της όσφρησης (και της γεύσης) είναι πολύπλοκες. Ξεκινούν όταν μόρια απελευθερώνονται στον αέρα που αναπνέουμε ή διαλύονται στο σάλιο ή τη ρινική βλέννα μας από αρώματα ή τρόφιμα. Αυτά τα μόρια στη συνέχεια διεγείρουν τα αισθητήρια κύτταρα στη μύτη, το στόμα ή το λαιμό. Τα οσφρητικά νευρικά κύτταρα διεγείρονται από τις οσμές. Βρίσκονται ψηλά μέσα στη μύτη και συνδέονται απευθείας με τον εγκέφαλο. Βρίσκονται πολύ επιφανειακά μέσα στην επένδυση της μύτης. Αυτό είναι καλό, ώστε να μπορούν να αντιλαμβάνονται ευκολότερα τα μόρια της οσμής, αλλά δυστυχώς αυτό τα θέτει επίσης σε μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού. Μια άλλη χημειοαισθητική διαδικασία, που ονομάζεται κοινή χημική αίσθηση, συμβάλλει επίσης στην όσφρηση και τη γεύση. Αυτά τα κύτταρα ειδοποιούν τον εγκέφαλο για αισθήσεις όπως η θερμότητα (όπως από τις πικάντικες πιπεριές) ή η δροσιά (όπως από τη μενθόλη ή τη μέντα).Αυτό που θεωρούμε ως «γεύση» του φαγητού μας είναι στην πραγματικότητα ένας συνδυασμός όλων αυτών των αισθήσεων που συνεργάζονται. Η γεύση εξαρτάται κατά 80% από την όσφρηση, οπότε χωρίς την ικανότητα όσφρησης, όλα τα τρόφιμα και τα ποτά μπορούν να γίνουν αντιληπτά μόνο ως μία από αυτές τις πέντε βασικές γεύσεις, χωρίς να είναι δυνατή καμία άλλη διαφοροποίηση, αναφέρει η καθηγήτρια Zara M. Patel, MD Καθηγήτρια Ωτορινολαρυγγολογίας της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Stanford.
Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Ανοσμία
Η ανοσμία, τόσο η συγγενής όσο και η επίκτητη, καθώς και άλλες διαταραχές της όσφρησης, όπως η παροσμία και η υποσμία, δεν είναι ευρέως υποαναγνωρισμένες. Για το λόγο αυτό, κάθε χρόνο, στις 27 Φεβρουαρίου, γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την Ανοσμία. Αυτή η ημέρα έχει στόχο να ενημερώσει το κοινό για τη σημασία της όσφρησης και τις επιπτώσεις της απώλειάς της στην ποιότητα ζωής.
Το άρθρο της εβδομάδας
