Οι αγαπημένες μου φακές, με τη γήινη γλύκα, τις νότες ξηρών καρπών και την οικεία θαλπωρή, είναι μάλλον το πιο δημοφιλές όσπριο του ελληνικού νοικοκυριού. Ταπεινό και μεγάλο μαζί, σε παρασύρει στο να ξαναγεμίσεις το πιάτο, με το ξιδάκι το μπόλικο να ακούγεται και να ζωντανεύει τη κάθε μπουκιά, τη δάφνη να έχει δώσει τ’ αρώματά της, το καρότο να ενισχύει τη γλύκα της φακής και το σκορδάκι στο πιο νόστιμο ρόλο του.
Αυτή η κλασική σούπα με φακές της ελληνικής μας παράδοσης, είναι ένα πολύ σημαντικό πιάτο, τόσο γευστικά όσο και διατροφικά. Θεωρώ ότι έχει εξαιρετικές ισορροπίες, ειδικά ανάμεσα στη γήινη αμυλώδη γλύκα του οσπρίου και την οξύτητα απ’ το ξίδι, όταν βεβαίως ο μάγειρας είναι τολμηρός μ’ αυτό.
Και αυτό είναι για μένα το πιο σημαντικό ίσως μυστικό στη κλασική σούπα με φακές. Η γενναιοδωρία τόσο στη ποιότητα όσο και στη ποσότητα του ξιδιού που δίνει στο φαγητό εντάσεις και νοστιμιά. Και μη ξεχνάμε το καλό ελαιόλαδο που πρέπει να προστεθεί ωμό, στο τέλος.
Το ότι οι καλύτερες φακές στην Ελλάδα είναι αυτές απ’ το οροπέδιο της Εγκλουβής στη Λευκάδα, φαντάζομαι θα το έχετε ακούσει. Το δύσκολο βέβαια είναι να τις βρεις. Πάντως αν βρείτε ποτέ, πάρτε λίγες παρόλη την υψηλή τιμή τους και απολαύστε τες, κυρίως σε σαλάτα οσπρίων, όπου είναι πιο ξεκάθαρη η γεύση τους σε σχέση με τη σούπα.
Επίσης αξίζει να πάρετε κάποια φορά και τη μαύρη μικρή φακή, την κομψή Μπελούγκα, που επίσης είναι υπέροχη σε οσπριάδες. Επίσης μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε απλά βρασμένη ως βάση για δημιουργικά πιάτα σε συνδυασμό με θαλασσινά, καπνιστά και γενικά έντονα γευστικά στοιχεία.
Απ’ τις άλλες χρωματιστές φακές, κίτρινες και κόκκινες, προσωπικά δεν έχω εντυπωσιαστεί γευστικά, αλλά κάλλιστα μπορεί κανείς να τις χρησιμοποιήσει σε σαλάτες αρκεί να μη τις παραβράσει, γιατί λιώνουν πιο εύκολα. Οι πράσινες φακές όμως είναι γευστικά πιο ενδιαφέρουσες και πολύ καλές για σαλάτα.
Γυρνώντας στην καφέ φακή, έχω ακούσει ότι κάποιοι τις μουλιάζουν, διαδικασία που δεν θεωρώ πως χρειάζεται. Αυτό που επίσης έχω ακούσει και βρίσκω εντελώς λάθος είναι ότι κάποιοι τις βράζουν για λίγο και πετάνε το πρώτο νερό για να τις ξαναβράσουν μετά κανονικά ως σούπα. Εδώ απλά πετάμε την ουσία της γεύσης και της θρέψης της φακής απερίσκεπτα. Είναι κρίμα!
Πέρα απ’ την κλασική συνταγή σούπας και τη συμμετοχή της φακής σε σαλάτες οσπρίων, απ’ τις πιο ενδιαφέρουσες συνταγές που έχω βρει στη διεθνή κουζίνα είναι μια Μεσανατολική συνταγή για φακές με κύμινο και ταχίνι, που είδα ότι έχει αρέσει σε πολλούς. Στη Γαλλία οι φακές συνδυάζονται συνήθως με μπέικον, που είναι ένας ακόμη εξαιρετικός συνδυασμός. Αλλά τις κάνουν και βελουτέ στη λογική της δικής μας φάβας ή και κεφτέδες βήγκαν με αρωματικά.
Οι φακές έχουν σημαντική θέση και στην Ινδική κουζίνα με το Dahl να είναι ένα τυπικό πιάτο σε πάρα πολλές εκδοχές όπου διαφορετικοί τύποι φακής συνδυάζονται με διαφορετικά μίγματα μπαχαρικών και συχνά με κρέμα. Γεγονός που δείχνει και το πόσο εύκολο είναι να συνδυαστούν οι φακές με διαφορετικά μπαχαρικά και λαχανικά.
Τώρα που έρχεται φθινόπωρο, βάλτε τις φακές στο δεκαπενθήμερο ή μηνιαίο πρόγραμμα διατροφής σας και απολαύστε κάτι φτηνό, θρεπτικό και υπέροχα νόστιμο.
Δείτε παρακάτω και μερικές συνταγές:
Φακές σούπα με βαλσαμικό ξίδι
Η κλασική συνταγή με φακές με δύο νεωτερισμούς: σέλερι που μπαίνει στο αρχικό σοτάρισμα του κρεμμυδιού με το καρότο, για να αυξήσει τη νοστιμιά, χωρίς να καταλαβαίνεις την ύπαρξή του και αντικατάσταση του απλού ξιδιού με κόκκινο μπαλσάμικο, για περισσότερο βάθος γεύσης και γλύκα.
Φακές με ταχίνι και κύμινο και αρώματα ανατολής
Οι φακές με ταχίνι και κύμινο είναι ένα παραδοσιακό Μεσανατολικό πιάτο, με καθημερινά, ντόπια superfood, όπως οι φακές και το ταχίνι, γεμάτα θρέψη και νοστιμιά. Ένα πιάτο, με χαρακτήρα και ενδιαφέρουσες αντιθετικότητες υφών και γεύσεων.
Σαλάτα με φακές και πολύχρωμα ντοματίνια
Μια σαλάτα που μπορεί να λειτουργήσει και σαν ελαφρύ γεύμα, με φακές, πολύχρωμα ντοματίνια και αρωματικά, αρτυσμένη με κρέμα μπαλσάμικο και ελαιόλαδο. Ένα απλό και υπέροχο πιάτο με πανδαισία χρωμάτων, γεύσεων και υφών.
* Ο Δημήτρης Παπαζυμούρης είναι δημιουργός του ιστολογίου Cucina Caruso.
