Η ελληνική αγορά χρειάζεται 35.000 – 40.000 τόνους σουσαμιού τον χρόνο για να καλύψει την εγχώρια ζήτησή μιας τροφής που καλλιεργείται στην Ελλάδα από τους αρχαίους χρόνους. Οι καλλιέργειες σουσαμιού σταδιακά απαξιώθηκαν εξαιτίας της έλλειψης επιδοτήσεων γι αυτό πλέον το εισάγουμε από τρίτες χώρες όπως είναι το Σουδάν, το Ιράν και η Ινδία.
Για χρόνια, είχε διατηρηθεί στη Λήμνο μία περιορισμένη παραγωγή σουσαμιού που κάλυπτε μόνο ένα μικρό ποσοστό των αναγκών της αγοράς καθώς και μια μικρή παραγωγή που προοριζόταν κυρίως για οικιακή χρήση. Ωστόσο, ειδικά την τελευταία διετία, κάτι φαίνεται να αλλάζει στην ελληνική γη και συγκεκριμένα στον θεσσαλικό κάμπο. Οι παλιές καλλιέργειες του βαμβακιού αντικαθίστανται με νέες, πιο ανθεκτικές και πιο παραγωγικές καλλιέργειες σουσαμιού. Παράλληλα στον Έβρο γίνονται προσπάθειες οικοτεχνικής γεωργίας, με καινοτόμες τεχνικές που δημιουργούν νέες γευστικές εμπειρίες.
Το σουσάμι στην ελληνική κουζίνα
Στην ελληνική κουζίνα το σουσάμι είχε ξεχωριστή θέση. Μάλιστα, οι αναφορές για τη χρήση του έχουν βαθιές ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα. Ο «όφωρος» ήταν ένα χορταστικό και θρεπτικό γλύκισμα που παρασκευαζόταν με ζύμη από αλεύρι, σουσάμι και μέλι – κάτι σαν τα ξεροτήγανα της Κρήτης. Ο Ηρόδοτος κάνει την πρώτη αναφορά τον 5ο αιώνα π.Χ. για το έδεσμα από σουσάμι και μέλι, εννοώντας το ευρέως γνωστό παστέλι.
Το σουσάμι ταίριαζε πάντοτε με το μέλι και έδινε έξτρα γεύση στις ζύμες όπως π.χ. στα κουλούρια της Θεσσαλονίκης, στις πίτες με χειροποίητο φύλλο και στα παραδοσιακά λαδοκούλουρα. Η σουσαμόπαστα ή αλλιώς το ταχίνι αποτελεί μία από τις πιο θρεπτικές τροφές καθώς είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, βιταμίνες, αμινοξέα και άλλα πολύτιμα συστατικά, απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ο παραδοσιακός χαλβάς του μπακάλη αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα γλυκίσματα, ειδικά σε περιόδους νηστείας.
Παστέλι, ταχίνι, χαλβάς με παράδοση και καινοτομία
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις που ασχολούνται με την παραγωγή προϊόντων σουσαμιού μετακινήθηκαν πριν 100 χρόνια εξαιτίας της Μικρασιατικής Καταστροφής και εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα καταφέρνοντας να εξελιχθούν σε μεγάλες βιομηχανίες.
Σήμερα έχουν δημιουργήσει εξαιρετικά σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας, κατέχουν κυρίαρχες θέσεις στην αγορά της ΕΕ και παράγουν εκλεκτής ποιότητας προϊόντα σε τολμηρούς συνδυασμούς. Στη λίστα των Προϊόντων Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) υπάρχει πλέον καταχωρημένο το παστέλι της Ρόδου ενώ στον Έβρο λειτουργεί η πρώτη καθετοποιημένη μονάδα μεταποίησης ωμού σουσαμιού (farm-to-product).
10 προϊόντα με βάση το σουσάμι που ξεχωρίσαμε από την ελληνική αγορά:
Μελεκούνι ΠΓΕ Ρόδου
Το Μελεκούνι έχει ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα και η ονομασία του αποτελείται από τα 2 συνθετικά: μελε (μέλι) και κούνι (κούνα-ες) όπως ακριβώς λέγεται ο σπόρος στη Ρόδο. Το 2018 το Μελεκούνι αναγνωρίστηκε ως Προϊόν Γεωγραφικής Ένδειξης της Ρόδου και φέρει τη σήμανση ΠΓΕ. Ξεχωρίζει για τη μαλακή και εύκαμπτη υφή του, για τη μαστιχωτή δομή, το ρομβοειδές σχήμα και τη χαρακτηριστική γεύση του που συνδυάζει το μέλι, το αναποφλοίωτο ψημένο σουσάμι, τα ψημένα αμύγδαλα και το ιδιαίτερο άρωμα των εσπεριδοειδών και των μπαχαρικών που χρησιμοποιούνται στη συνταγή του.
Το παραδοσιακό γλύκισμα της Ρόδου θα το βρείτε σε όλα τα supermarket, στο διάδρομο με τα σνακ.
Βιολογικό Ταχίνι Ολικής – Άθερμο Ωμό
Η Οικοτεχνία ΣΑΜΥΘΟΣ με έδρα στη Θεσσαλονίκη παράγει με πρωτοποριακές μεθόδους παραδοσιακά και καινοτόμα προϊόντα χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη το σουσάμι, ποικιλίας Έβρου η οποία καλλιεργείται μόνο στα ορεινά, βιολογικά, αγροκτήματά της το σύνολο των οποίων είναι εντός της περιοχής του Δικτύου Natura. Η παραγωγή του ωμοφαγικού ταχινιού είναι μία δύσκολη διαδικασία καθώς απαιτεί συνεχείς ελέγχους, ειδικά στις θερμοκρασίες κάτω των 30°C, προκειμένου να διατηρήσει τις υπερπολύτιμες θρεπτικές ουσίες του.
Το ωμό και άθερμο ταχίνι ολικής άλεσης έχει το σύνολο των ενζύμων, των αιθέριων ελαίων και όλων των ωφέλιμων συστατικών του ωμού σπόρου γι αυτόν ακριβώς τον λόγο έχει ξεχωριστή γεύση που δεν θυμίζει σε τίποτα το ψημένο σουσάμι. Δίνει μια ελαφρά πικρή γεύση στο στόμα και αφήνει έντονη φρεσκάδα ωμού σπόρου στην επίγευση. Είναι ιδανική πρόταση για το πρωινό των αθλητών και όσων γυμνάζονται συστηματικά, ταιριάζει υπέροχα αναμειγμένο με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο σε ένα dressing για πράσινες σαλάτες ή σε χούμους.
Παράγεται σε περιορισμένη ποσότητα και θα το βρείτε στο ηλεκτρονικό κατάστημα της εταιρίας Samythos καθώς και σε ενημερωμένα delicatessen.
Παστέλι Τραγανό Καρέ
Το παραδοσιακό παστέλι του Ζευγολατιού έχει ιστορία από την περίοδο του Μεσοπολέμου όπου πουλιόταν σε ταβλά, χωρίς περιτύλιγμα, στο σιδηροδρομικό σταθμό της μικρής μεσσηνιακής πόλης. Σήμερα, η 4η γενιά της παστελοποιίας ΚΑΠΑ ΕΥΜΕΛΕΙΝ συνεχίζει την παράδοση παράγοντας την ίδια συνταγή με σταθερή ποιότητα και με την ίδια ακριβώς φροντίδα όπως και τότε.
Πρόκειται για παστέλι με πληθωρική γεύση καβουρντισμένου σουσαμιού, γλυκό και αρκετά τραγανό στο δάγκωμα. Κυκλοφορεί σε μπάρα των 50 γρ. ή σε σακουλάκι με μικρά κυματιστά καρέ των 25 γρ. Είναι ιδανική λύση για σνακ στο σχολείο, στο γραφείο ή ακόμα και ως συνοδευτικό σε ταιριάσματα κρασιού – τυριού.
Θα το βρείτε στα σουπερμάρκετ Σκλαβενίτης, στο διάδρομο με τις μπάρες ενέργειας.
Χαλβάς με μέλι και ταχίνι ολικής άλεσης
Η καλλιέργεια του σουσαμιού στη Λήμνο ήταν γνωστή από τα πολύ παλιά χρόνια. Υπήρχαν Λαδόμυλοι διάσπαρτοι και επεξεργάζονταν τον εξαιρετικής ποιότητας καρπό παρέχοντας αυτάρκεια λαδιού στους κατοίκους του νησιού. Στον τόπο αυτό, κάπου στο μακρινό 1930, ο Βασίλης Αχιλλαδέλης, έχοντας παρακαταθήκη τη γνώση των προγόνων του, έστησε μια οικοτεχνία παραγωγής ταχινιού και σησαμέλαιου (σαμόλαδου).
Σήμερα, η οικοτεχνία έχει εξελιχθεί σε μεγάλη βιοτεχνία και συνεχίζει να παράγει με το ίδιο πάθος. Στην μεταποίηση του σουσαμιού έχει προστεθεί ο χαλβάς που παράγεται σε διαφορετικές εκδοχές. Στη γεύση έχει έντονα στοιχεία καβουρντισμένου σουσαμιού, με πληθωρική ξηροκαρπάτη αίσθηση, ισορροπημένη γλύκα και αρώματα μελιού, ενώ στην όψη ξεχωρίζουν τα χαρακτηριστικά «κορδόνια» που δημιουργούνται κατά τη διαδικασία του «δεσίματος».
Θα το βρείτε στα ράφια των ενημερωμένων μπακάλικων, στα οργανωμένα σημεία πώλησης προϊόντων της Λήμνου.
Παστέλι με μαύρο σουσάμι, μέλι και κανέλα
Η παστελοποιία Patrikon, με έδρα στη Θήβα, παράγει το παστέλι «Μελίχιο» σύμφωνα τη μυστική συνταγή που κληρονόμησε από τους Πατέρες της Ιεράς Μονής Μακαριωτίσσης. Με 60% περισσότερο ασβέστιο, το παραδοσιακό παστέλι Μελίχιο με μαύρο σουσάμι αποτελεί την καλύτερη πηγή ενέργειας και ευεξίας. Τα σημαντικά οφέλη του μαύρου σουσαμιού σε συνδυασμό με το ιδιαίτερο άρωμα του ταιριάζουν ιδανικά με το εκλεκτό μέλι από το όρος Ελικώνα και την κανέλα. Όλα μαζί τα συστατικά ισορροπούν αρμονικά δίνοντας ένα εκπληκτικό γευστικό αποτέλεσμα.
Είναι ιδανικό σνακ για όλες τις ώρες της ημέρας και θα το βρείτε στα ράφια των supermarket Μασούτης.
Εξαιρετικό σησαμέλαιο με μαύρη τρούφα
H εταιρία Nature Blessed έχει μεγάλη πείρα στην παραγωγή εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων, τα περισσότερα από αυτά μάλιστα είναι πολυβραβευμένα. Μεταξύ άλλων, τυποποιεί εξαιρετικό σησαμέλαιο με έντονο χρυσοκίτρινο χρώμα το οποίο παντρεύει με αρώματα μαύρης τρούφας δημιουργώντας έτσι ένα μοναδικό άρτυμα. Αυτό το προϊόν «ανεβάζει» γευστικά μία βελουτέ σούπα μανιταριών, ένα ριζότο άγριων μανιταριών ή ακόμα και μία φρέσκο-ψημένη αλμυρή τάρτα.
Θα το βρείτε σε επιλεγμένα καταστήματα εκλεκτών προϊόντων.
Ταχίνι με αλατισμένη καραμέλα
Μετά τη μικρασιατική καταστροφή, ο Ιωάννης Κανδύλας ταξίδεψε στη Θεσσαλονίκη φέρνοντας μαζί του όλη τη γνώση που είχε αποκτήσει για τα παραδοσιακά προϊόντα και κατάφερε να δημιουργήσει ένα εργοστάσιο παραγωγής καραμέλας, χαλβά, ταχινιού και σησαμέλαιου. Η εκδοχή του ταχινιού με την προσθήκη αλμυρής καραμέλας έχει βελούδινη υφή και πλούσια γεύση.
Είναι ιδανική περίπτωση για ένα δυναμωτικό πρωινό που αγαπιέται από τα παιδιά. Ταιριάζει πολύ με λουκουμάδες, churros, τηγανίτες κ.ο.κ. Τα ταχίνι spreads της εταιρίας Κανδύλας κυκλοφορούν και σε άλλες συναρπαστικές γεύσεις όπως φράουλα, λεμόνι, πορτοκάλι, κακάο, σοκολάτα, πραλίνα φουντουκιού και espresso.
Θα το βρείτε σε επιλεγμένα σημεία πώλησης παραδοσιακών προϊόντων.
Μακεδονικό Ταχίνι με ρόδι και cranberries
Η εταιρία Χαΐτογλου ιδρύθηκε το 1924 και αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη βιομηχανία επεξεργασίας σουσαμιού σε όλη την Ευρώπη. Παράγει μια μεγάλη γκάμα προϊόντων με βάση το ταχίνι και πολλές ευφάνταστες επιλογές συμβατικής ή βιολογικής παραγωγής, για όλα τα γούστα και τις προτιμήσεις. Με ζάχαρη, με στέβια, με μέλι και πλούσια ποικιλία γευστικών συνδυασμών. Το Μακεδονικό Ταχίνι με ρόδι και cranberries μετατρέπει το παραδοσιακό άλειμμα σε σύγχρονο έδεσμα που ικανοποιεί γευστικά όλες τις ηλικίες.
Έχει βελούδινη υφή και γεύση που συνδυάζει την χαρακτηριστική ξηροκαρπάτη γεύση του ταχινιού με την φρουτένια γεύση των κόκκινων φρούτων δημιουργώντας ένα ευχάριστο και αρκετά ισορροπημένο αποτέλεσμα. Είναι ιδανική πρόταση για άλειμμα σε τραγανό κράκερ και ταιριάζει υπέροχα με porridge, γιαούρτι ή λευκή κρέμα.
Θα τα βρείτε σε όλες τις αλυσίδες supermarket στο διάδρομο κοντά στα μέλια και τις πραλίνες.
Σνακ με Μαύρο Σουσάμι – Low Carb
Η Joice Food είναι μία σύγχρονη εταιρία που παράγει προϊόντα που ακουμπούν στην παράδοση και αγαπούν την καινοτομία. Στην Joice Food επενδύουν στην έρευνα και έχουν σύγχρονες αντιλήψεις για την ποιότητα της ζωής. Η νέα γκάμα των προϊόντων αποτελείται από μία σειρά crackers που ακολουθούν το διατροφικό πρότυπο ΚΕΤΟ. Είναι ένα νέο, καινοτόμο σνακ με χαμηλούς υδατάνθρακες, περιέχει μαύρο σουσάμι και είναι ιδανικό σνακ για όλες τις ώρες της ημέρας.
Είναι βιολογικό προϊόν, δεν περιέχει φοινικέλαιο και θα το βρείτε στα supermarket Θανόπουλος, σε καταστήματα πώλησης βιολογικών προϊόντων και σε ενημερωμένα delicatessen.
Spread των παιδιών
Η εταιρία Μελίχρυσος έχει την έδρα της στη Λήμνο, διαθέτει μεγάλη εμπειρία στη μελισσοκομία και εξειδικεύεται στα spreads με βάση το μέλι. Το spread που έχει δημιουργηθεί ειδικά για τα παιδιά περιέχει πραλίνα αμυγδάλου, ανθόμελο Λήμνου, ταχίνι και χαρούπι. Ο συνδυασμός αυτών των υλικών δημιουργεί ένα άριστης ποιότητας άλειμμα, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά, ιδανικό για το πρωινό γεύμα των παιδιών.
Θα το βρείτε σε επιλεγμένα σημεία πώλησης ειδών delicatessen και στα καταστήματα των προϊόντων της Λήμνου.
