Τι κοινό έχει ένα αεροσκάφος με την καλλιέργεια καρυδιών; Πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν οι δεξιότητες ενός αεροπόρου στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του αγροτικού τομέα; Ποια είναι η σύνδεση με την έξυπνη γεωργία; Γνωρίζει ένας πιλότος με τι καρύδια τρέφονται οι Έλληνες;
Η ιστορία του Κωνσταντίνου Χαρίτου αποτελεί «μελέτη περίπτωσης» καθώς κινείται καθημερινά μεταξύ ουρανού και γης. Από τη μία πιλοτάρει, και από την άλλη, όταν δεν έχει πτήσεις, καλλιεργεί μαζί με την οικογένειά του, ελληνικά καρύδια στην Ελασσόνα. Πρόσφατα μάλιστα, προχώρησε σε ένα ακόμα δύσκολο εγχείρημα, αυτό της επώνυμης τυποποίησης.
Με επίκεντρο την καλλιέργεια καρυδιών στην Ελασσόνα και μέσω της νεοσύστατης Ομάδας Παραγωγών Ακρόδρυων «Πολύδενδρος», μόλις κυκλοφόρησε η νέα σειρά τυποποιημένων προϊόντων με το brand name «Nuthill».
Επειδή όμως η πληροφορία μοιάζει πολύπλοκη, ας πιάσουμε την ιστορία από την αρχή. Γνώρισα τον Κωνσταντίνο ως ωφελούμενο του προγράμματος «Αγροανέλιξη» που υλοποιείται από τον Οργανισμό Νέα Γεωργία Νέα Γενιά (Generationag.org). Πιλότος, καλλιεργητής, μεταπτυχιακός φοιτητής, οικογενειάρχης, νέος πατέρας. Πολλές ευθύνες ταυτόχρονα και παράλληλες δραστηριότητες που μόνο ένας νέος, διορατικός άνθρωπος, με συγκροτημένη σκέψη και στοχοπροσήλωση μπορεί να φέρει εις πέρας αποτελεσματικά. Μαζί, συζητήσαμε για τον πρωτογενή τομέα, τις προκλήσεις και το μέλλον στην καλλιέργεια των καρυδιών, ωστόσο δεν μπόρεσα μη σταθώ και στο βιογραφικό του καθώς αποτελεί πρότυπο για τη νέα γενιά επαγγελματιών.
Είτε βρίσκεται σε πτήση, είτε εργάζεται στη γη, ασκεί επαγγέλματα που έχουν άμεση σχέση με τον άνθρωπο και την ασφάλειά του. Αν το καλοσκεφτούμε, αν και φαινομενικά είναι εντελώς ασύνδετα, ωστόσο και τα δύο είναι επαγγέλματα που απαιτούν μελετημένους χειρισμούς και διάβασμα.
Μεταξύ ουρανού και γης
Ποιος είναι ο Κωνσταντίνος Χαρίτος; Γεννήθηκε πριν 34 χρόνια και μεγάλωσε στην Λάρισα, με καταγωγή από την Κρανέα Ελασσόνας. Είναι παντρεμένος, περιμένει τον τρίτο του γιό και αυτή την περίοδο η ζωή του μοιράζεται μεταξύ Ελασσόνας Λάρισας και Αθήνας. Είναι πιλότος αεροσκαφών, έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στην Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και σύντομα θα ολοκληρώσει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Επιχειρηματικότητα και Συμβουλευτική, στην Αγροτική Ανάπτυξη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Παράλληλα, εδώ και 14 χρόνια ασχολείται με την καλλιέργεια καρυδιών μαζί με την οικογένειά του στα ιδιόκτητα κτήματά τους στην Κρανέα Ελασσόνας. Από το 2021 συμμετέχει στη διοίκηση, την ανάπτυξη και το εμπορικό τμήμα της εταιρίας «Πολύδενδρος» που εδρεύει στην Ελασσόνα Λάρισας και έχει ως κύριες δραστηριότητες την επεξεργασία, την τυποποίηση και την διάθεση των ξηρών καρπών που παράγονται στην περιοχή, σε όλη την Ελληνική και την ξένη αγορά.
Ο σημαντικός ρόλος των δεξιοτήτων
Στον σύγχρονο κόσμο που εστιάζει στις πτυχές της τεχνολογίας και της εξειδίκευσης, η σημασία των δεξιοτήτων οδηγεί σε νέες ευκαιρίες. Είναι η ικανότητα να εφαρμόζουμε σε πραγματικές καταστάσεις αυτή τη γνώση με επιτυχία, να επικοινωνήσουμε με άλλους ανθρώπους και να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις με ευφυία και ευελιξία. Πόσο σημαντικό ρόλο έπαιξε στη ζωή του Κωνσταντίνου;
«Πιστεύω πως οι δεξιότητες που απέκτησα ως πιλότος, όπως η συνέπεια, η διαφάνεια, η τυποποίηση, η επίτευξη των αντικειμενικών σκοπών, η επίλυση προβλημάτων, η αντιμετώπιση κρίσεων και άλλες που απαιτούνται να έχει κάποιος ώστε να πετάξει ασφαλώς ένα αεροπλάνο, σε συνδυασμό με τις σπουδές μου, έπαιξαν τον σημαντικότερο ρόλο στη σύλληψη της ιδέας και την αναγνώριση της ανάγκης να περάσουμε από την απλή καλλιέργεια στην επεξεργασία και την τυποποίηση. Ο παιδικός μου φίλος Γιώργος Τσιάλτας με τον οποίο επενδύσαμε αρχικά, πριν την ίδρυση της επιχείρησής μας, στην καλλιέργεια καρυδιών, μαζί με τις οικογένειές μας, ήταν τα υπόλοιπα αναπόσπαστα μέρη που βοήθησαν στην υλοποίηση της ιδέας αφού μοιραστήκαμε το ίδιο όραμα για τους ελληνικούς ξηρούς καρπούς και τον τόπο μας».
Αφήνουμε στην άκρη το «καπέλο» του πιλότου και πιάνουμε την δεύτερη, εξίσου σημαντική, επαγγελματική δραστηριότητα. Ο Κωνσταντίνος Χαρίτος, έμπειρος καλλιεργητής και εκπρόσωπος της εταιρίας Πολύδενδρος, είναι ο ιδανικός άνθρωπος για να μας διαφωτίσει.
Ας δούμε τι μας είπε ο ίδιος:
Βασικός πρωταγωνιστής είναι το ελληνικό καρύδι
Ποιες είναι οι δημοφιλέστερες ποικιλίες, ποιες είναι ανθεκτικές στο περιβάλλον, ποιες είναι νόστιμες;
Κ.Χ. Δημοφιλέστερη ποικιλία αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι η Chandler ή Καλιφόρνιας όπως συνηθίζεται να λέγεται η συγκεκριμένη καρυδιά. Τα δέντρα για την καλλιέργεια αυτής της ποικιλίας προέρχονται από φυτώρια με εμβολιασμένα δέντρα και το κακό είναι ότι δεν βρίσκει κανείς φυτώριο να προμηθεύει πιστοποιημένα δέντρα στην Ελλάδα. Η Chandler είναι ποικιλία από την Καλιφόρνια η οποία έχει ξεχωρίσει για την παραγωγικότητά της και το σχεδόν λευκό χρώμα της ψίχας του καρυδιού της.
Σχετικά με την ανθεκτικότητα των φυτών, η επιλογή της σωστής ποικιλίας εξαρτάται από το υψόμετρο και το γενικό κλίμα στην περιοχή. Το πόσο κρατάνε τα κρύα δηλαδή σε κάθε τόπο και πότε είναι οι τελευταίες παγωνιές με σκοπό να επιλεγεί το φυτό που θα ανθίσει μετά από αυτές. Κάθε ποικιλία έχει τα δικά της ξεχωριστά χαρακτηριστικά που θα πρέπει ο ενδιαφερόμενος να λάβει σοβαρά υπόψη.
Το κομμάτι «νόστιμο» καρύδι είναι υποκειμενικό -θα έλεγα- αλλά σίγουρα υπάρχει κάποια αντικειμενικότητα. Αυτό που θέλω να πω είναι πως σίγουρα νόστιμο είναι το καλοδιατηρημένο και φρεσκοσπασμένο καρύδι, χωρίς μυρωδιά ή και την ανεπιθύμητη γεύση ταγγίσματος. Πέρα από αυτό όμως, είναι ευρέως αποδεκτό πως τα καρύδια Καλιφόρνιας υστερούν στην γεύση και κερδίζουν στο «μάτι».Η συγκεκριμένη ποικιλία δεν έχει την ένταση στη γεύση και τη μυρωδιά του καρυδιού. Αντίθετα, παλαιότερες ποικιλίες, τοπικές, ή και εισαγόμενες όπως η Pedro και η Franquette με λίγο πιο μελί-σκούρο χρώμα στην ψίχα τους, έχουν έντονη την γλυκιά γεύση του καρυδιού που σε καλεί να συνεχίσεις να τρως.
Να μιλήσουμε ανοιχτά για τις σύγχρονες προκλήσεις; Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ο ανταγωνισμός, η τιμή ή η ελληνοποίηση;
Κ.Χ. Οι προκλήσεις στον χώρο μας είναι πολλές και ο παγκόσμιος ανταγωνισμός τεράστιος. Η μεγάλη πρόκληση στην παγκόσμια αγορά είναι να ξεχωρίσει το ελληνικό καρύδι από πλευράς ποιότητας, συνέπειας και ασφάλειας διότι στην τιμή δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε εύκολα τις κύριες χώρες παραγωγής του Βορείου Ημισφαιρίου όπως είναι οι ΗΠΑ, η Κίνα, Ουκρανία και η Μολδαβία είτε λόγω μεγάλου βαθμού βιομηχανοποίησης τους είτε λόγω χαμηλού εργατικού κόστους.
Εδώ, θα ήθελα να αναφέρω αυτό με το «μάτι» στο καρύδι αναλυτικότερα. Μεγάλος παράγοντας στον ανταγωνισμό είναι το χρώμα της ψίχας του καρυδιού. Οι ΗΠΑ ως χώρα με πολύ μεγάλη παραγωγή καρυδιών, έχουν εδραιώσει στο λιανεμπόριο και στους καταναλωτές -με το απαραίτητο marketing- την αίσθηση ότι το λευκό χρώμα στο καρύδι είναι το καλό και υγιές. Αυτό έχει αναγκάσει τους παραγωγούς στην Ελλάδα να κινηθούν στην αντίστοιχη ποικιλία Chandler ώστε να πετύχουν το συγκεκριμένο αποτέλεσμα, χωρίς όμως να έχουν όλη την τεχνογνωσία που απαιτείται διότι μιλάμε για μια ποικιλία φυτού που δημιουργήθηκε στην Καλιφόρνια για την Καλιφόρνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Η τάση αυτή έχει προκαλέσει σοβαρή μείωση τιμών στα καρύδια που η ψίχα τους δεν έχει αυτό το «λευκό» χρώμα που είναι και η πλειοψηφία στην Ελλάδα. Συνηθίζω να λέω επάνω σε αυτό στους συνομιλητές μου να κλείσουν τα μάτια τους και να σκεφτούν ένα καρύδι. Σχεδόν κανείς δεν είδε ένα «λευκό» καρύδι.
Η κλιματική αλλαγή είναι επίσης μια μόνιμη πρόκληση στην παραγωγή και τα κυριότερα προβλήματα είναι οι μειωμένες ώρες ψύχους τον χειμώνα και οι αυξημένες και παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι. Αυτά και τα δύο φαινόμενα έχουν ως αποτέλεσμα μειωμένη και χαμηλής ποιότητας παραγωγή.
Κλείνοντας αυτή την ερώτηση, θα ήθελα να αναφέρω πως και στο καρύδι, όπως σε πολλά αγροτικά προϊόντα, το μεγάλο πρόβλημα στην αγορά είναι οι νοθείες και οι παράνομες ελληνοποιήσεις. Η παράνομη αυτή ενέργεια, εισαγωγής προϊόντων από χώρες όπως η Ουκρανία και η Βουλγαρία με σκοπό την νοθεία και τελικά την πώληση βαφτισμένων ελληνικών προϊόντων, λειτουργεί εις βάρος και των παραγωγών αλλά και των καταναλωτών. Οι παραγωγοί μένουν με τα προϊόντα τους στις αποθήκες λόγω μη ανταγωνιστικής τιμής και οι καταναλωτές πληρώνουν ακριβά προϊόντα που υπό άλλες συνθήκες θα τα έβρισκαν μέχρι και 50% φθηνότερα.
Τι προτιμούν οι Έλληνες; Επιλέγουν τα καρύδια στη διατροφή τους;
Κ.Χ. Οι Έλληνες καταναλωτές προτιμούν το ελληνικό καρύδι στην προσπάθειά τους να τραφούν με κάτι ποιοτικό. Τάση είναι πλέον να ψάχνει ο καταναλωτής και για μεταποιημένα προϊόντα με καρύδι, όπως αλείμματα, διάφορα σνακ πιο υγιεινά ή γλυκά και αυτό συμβαίνει κυρίως στις ηλικίες κάτω των 45 ετών. Υπάρχουν τα καρύδια στην διατροφή μας και γνωρίζει ο Έλληνας καταναλωτής τα θετικά τους στοιχεία. Δυστυχώς το πρόβλημα είναι πως με τόσα προϊόντα εισαγωγής και νοθευμένα Ελληνικά, ο καταναλωτής, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα, έχει λανθασμένη άποψη σχετικά με τη γεύση και τη μυρωδιά του καρυδιού.
Πιλοτάρισμα και Γεωργία μπορούν να οδηγήσουν στην Έξυπνη Γεωργία;
Κ.Χ. Από τη μία πλευρά, η τεχνολογία βοηθά τους πιλότους να εκτελούν τα καθήκοντά τους αποτελεσματικότερα, να λαμβάνουν γρήγορες και ακριβείς αποφάσεις που διασφαλίζουν την ασφάλεια των πτήσεων. Η τεχνολογία άλλωστε είναι ενσωματωμένη στα σύγχρονα αεροσκάφη καθώς χρησιμοποιούν πολύπλοκα συστήματα που ελέγχουν την κατάσταση του αεροσκάφους και βελτιώνουν την απόδοση και την ασφάλεια των πτήσεων.
Από την άλλη πλευρά, οι προδιαγραφές της έξυπνης γεωργίας, περιλαμβάνουν drones που χρησιμοποιούνται για την επιθεώρηση των καλλιεργειών, λήψη δεδομένων και αεροφωτογραφίες για ακριβείς και χρήσιμες πληροφορίες στους γεωργούς, ανίχνευση ασθενειών, αξιολόγηση των εδαφικών συνθηκών, υπολογισμένη χρήση νερού και συνθήκες λίπανσης. Σκέφτομαι τον παραλληλισμό και ζητάω από τον Κωνσταντίνο Χαρίτο να κάνει τη σύνδεση και να μου πει δύο λόγια, τι έχει προβλέψει και πώς θα ήθελε να εφαρμοστεί στα δικά του κτήματα.
«Δεν έχουμε εφαρμόσει ακόμα κάτι διότι οι καλλιέργειες παράγουν μετά τον 8ο χρόνο, και οι δικές μας είναι σχετικά νέες. Εμείς αναπτύσσουμε ακόμα τεχνογνωσία. Στο πλαίσιο της έξυπνης γεωργίας και τις εφαρμογές της, είμαστε σε επαφή συνεχώς με μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, όπως ο οργανισμός Νέα Γεωργία Νέα Γενιά, με σκοπό να καταφέρουμε να υλοποιήσουμε μεγάλα έργα μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Έχουμε ήδη καταθέσει προτάσεις στα προγράμματα Erasmus+ και HORIZON, με σκοπό την ανταλλαγή τεχνογνωσίας με άλλες χώρες και την ανάπτυξη εξειδικευμένων συστημάτων για την δική μας περίπτωση.
Έχω στο μυαλό μου την έξυπνη γεωργία πιο ολιστικά ως κάτι πέρα από έναν μετεωρολογικό σταθμό ή αντίστοιχους αισθητήρες που φαντάζεται ο περισσότερος κόσμος. Για μένα η έξυπνη γεωργία, ειδικά στις πολυετείς καλλιέργειες, είναι η μόνιμη επαφή/επικοινωνία με τα δέντρα μας με συλλογή και καταγραφή δεδομένων που θα οδηγεί σε αυτόνομες ενέργειες, υπό την επίβλεψη του ανθρώπου.
Προσπαθούμε με την έγκριση κάποιας πρότασής μας να μειώσουμε το κόστος έρευνας και ανάπτυξης, ώστε, τελικά, μια εγκατάσταση να μειώσει το κόστος παραγωγής και να κάνει τα άριστα ελληνικά προϊόντα πολύ ανταγωνιστικά στην παγκόσμια αγορά.
Έχουμε, τέλος, ήδη σχεδιάσει μια state of the art γραμμή παραγωγής στο πλαίσιο της έξυπνης μεταποίησης, αμέσως μετά την γεωργία, ως καθετοποιημένη μονάδα. Μέσα από την νέα αυτή γραμμή παραγωγής που σχεδιάζουμε να εγκαταστήσουμε στο άμεσο μέλλον, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία, τα χωράφια μας θα είναι συνδεδεμένα με την μονάδα επεξεργασίας και κάθε καρπός θα δέχεται την φροντίδα που του αρμόζει».
Να γνωρίσουμε και την εταιρία ΠΟΛΥΔΕΝΔΡΟΣ;
Κ.Χ. Η Πολύδενδρος, είναι εταιρία επεξεργασίας και τυποποίησης ξηρών καρπών με δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Δημιουργήθηκε το 2021 από παραγωγούς καρυδιών με όραμα την εδραίωση του ελληνικού καρυδιού στην εγχώρια και την παγκόσμια αγορά. Ως εταιρεία εμπορεύεται ξηρούς καρπούς και προϊόντα από ξηρούς καρπούς, με επιμονή στην ελληνική τους προέλευση, αλλά παρέχει τις υπηρεσίες της και σε άλλους παραγωγούς ξηρών καρπών. Η εταιρεία έχει έδρα την Ελασσόνα της Λάρισας, όπου καλλιεργούνται πολλά στρέμματα καρυδιών και αμυγδάλων και με αυτό ως έναυσμα, έχει δημιουργηθεί πλέον η Ομάδα Παραγωγών Ακρόδρυων Πολύδενδρος.
Η νέα σειρά προϊόντων Nuthill
Κ.Χ. Στο πλαίσιο της ανάπτυξης και της διάθεσης τυποποιημένων προϊόντων στην αγορά, μέσα από την Πολύδενδρος, έχει δημιουργηθεί πλέον η σειρά προϊόντων Nuthill με αλείμματα καρυδιού και συσκευασίες ξηρών καρπών ως πρώτα προϊόντα σε κυκλοφορία. Σκοπός της Πολύδενδρος είναι να διατηρηθούν οι υπάρχουσες καλλιέργειες ακρόδρυων καθώς και να αυξηθούν μέσα από την προώθηση των ελληνικών προϊόντων στην παγκόσμια αγορά.
