Το ξέρετε ότι μπορείτε να φτιάξετε και εσείς το δικό σας μποστάνι στο μπαλκόνι σας ή την ταράτσα σας; Ανάλογα με τον χώρο αλλά και τον χρόνο που έχετε στη διάθεσή σας μπορείτε να φυτεύσετε και τον ανάλογο αριθμό οπωροκηπευτικών, ώστε να έχετε τα δικά σας λαχανικά απευθείας από το μποστάνι σας στο πιάτο σας! Πόσο εύκολο είναι αυτό; Όχι τόσο δύσκολο και εξωπραγματικό όπως φαντάζεστε, τουλάχιστον το να έχετε μια μικρή συμπληρωματική παραγωγή με ζαρζαβατικά από το δικό σας… περιβόλι! Εμείς ρωτήσαμε 3 σεφ που έχουν εμπειρία τόσο σε δικά τους μποστάνια αλλά και που εργάζονται σε εστιατόρια που συνδέονται με μποστάνια.
Εκείνοι μας έδωσαν tips για να σας βοηθήσουν να φτιάξετε ένα αστικό μποστάνι στο μπαλκόνι σας.
Δείτε παρακάτω τι μας είπαν:
Φάνης Μαϊκαντής- Panigyri Santorini
Ο Φάνης Μαϊκαντής άνοιξε το 2019 το δικό του εστιατόριο στη Σαντορίνη,το Panigyri Santorini. Πρόκειται για ένα farm to table εστιατόριο, που το μενού του χτίζεται βάσει τον τοπικών προιόντων ενώ παράλληλα συνδέεται με το δικό του μποστάνι, το οποίο του παρέχει μεγάλο ποσοστό των πρώτων υλών του.
Ας δούμε τα 5 tips που μας έδωσε:
Ο κατάλληλος εξοπλισμός
Ανάλογα με τον χώρο που έχει ο καθένας, πρέπει να προμηθευτεί και τον εξοπλισμό. Στα εξειδικευμένα μαγαζιά μπορεί και κάποιος να τον κατευθύνει αλλά θα χρειαστεί σίγουρα πέρα από τις ζαρντινιέρες και κάποια βασικά εργαλεία, όπως τα σκαλιστήρια.
Το σωστό χώμα
Το χώμα πρέπει να είναι εμπλουτισμένο με ιχνοστοιχεία και τα κατάλληλα θρεπτικά συστατικά, ώστε να βοηθήσει τα φυτά να αναπτυχθούν σωστά. Εδώ σπουδαίο ρόλο παίζει η κομποστοποίηση οργανικών αποβλήτων, που δίνει πολλές χρήσιμες ουσίες στα φυτά μας. Είναι πιο δύσκολο να την επιχειρήσουμε στο μπαλκόνι ή την ταράτσα μας παρά σε έναν κήπο, ωστόσο αν το ψάξει κάποιος, υπάρχουν λύσεις, αλλά απαιτούν χρόνο και συνεχή παρακολούθηση.
H επιλογή των λαχανικών
Κάθε λαχανικό έχει τις ιδιαιτερότητές του, ωστόσο υπάρχουν κάποια πιο ευαίσθητα και απαιτητικά, όπως η ντομάτα, που δεν αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες και θέλει και πολύ νερό. Πιο ανθεκτικά λαχανικά είναι οι μελιτζάνες και οι πιπεριές.
Η προστασία από τον αέρα και τις θερμοκρασίες
Δεν ευδοκιμούν όλα τα οπωροκηπευτικά σε όλες τις περιοχές. Ένας πολύ σημαντικός εχθρός είναι οι καιρικές συνθήκες, οι απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας που παρατηρούνται λόγω της κλιματικής αλλαγής,, το κρύο και ο καύσωνας. Ο υπερβολικός αέρας στρεσάρει τα φυτά, καίει τα φύλλα και μειώνει ή καταστρέφει την παραγωγή. Γι΄ αυτό θα χρειαστεί να σκεπάσετε τα φυτά σας με ένα πανί, ώστε να τα προστατεύσετε από τον άνεμο.
Τα φυτά που καταπολεμούν τα ζιζάνια
Αν θέλουμε να έχουμε ένα βιολογικό μποστάνι, υπάρχουν πολλά ζιζάνια που μπορούν ακόμα και να καταστρέψουν την παραγωγή. Μια φυσική προστασία είναι να φυτέψουμε δίπλα στα λαχανικά μας κάποια φυτά- φύλακες. Οι βασιλικοί, οι κατηφέδες, τα σκόρδα και τα κρεμμύδια βοηθούν τις καλλιέργειές μας και διώχνουν τα έντομα που τείνουν να τους επιτεθούν.
Πέτρος Δήμας- Makris Athens
Ο Πέτρος Δήμας είναι chef patron του Makris Athens . Η φιλοσοφία του fine dining εστιατορίου είναι βασισμένη στις αρχές της βιωσιμότητας και του farm to table. Γι’ αυτό και άλλωστε έχει τη δική του φάρμα, όπου καλλιεργούνται βιολογικά τα λαχανικά που χρησιμοποιούνται στην κουζίνα του σεφ.
Ας δούμε τις συμβουλές που μας έδωσε για το πώς να φτιάξουμε ένα μποστάνι σε αστικό περιβάλλον:
Ο σχεδιασμός ανάλογα με τον χώρο που έχουμε
Ο χώρος είναι το πρώτο βήμα ώστε να δούμε πώς μπορούμε να φτιάξουμε ένα μποστάνι. Το ιδανικό είναι να έχουμε κήπο στη διάθεσή μας, αλλά στην πόλη οι κύριες λύσεις είναι η ταράτσα ή το μπαλκόνι. Στο μπαλκόνι οι επιλογές είναι περιορισμένες, καθώς μπορούμε να φυτέψουμε σε γλάστρες ή ζαρντινιέρες σε μια κάθετη διάταξη. Αν πάλι υπάρχει διαθέσιμη ταράτσα, τότε το μποστάνι μπορεί να σχεδιαστεί οριζόντια και να αναπτυχθεί μέσα σε ζαρντινιέρες αλλά και σε παρτέρια.
Ανάγκες για νερό
Προτού φτιάξει κάποιος το μποστάνι του πρέπει να μελετήσει τις ανάγκες για νερό, που ποικίλλουν ανάλογα με τα φυτά που θέλει να επιλέξει. Να δει αν έχει τη δυνατότητα να στηρίξει το project με τον κατάλληλο εξοπλισμό, όπως λάστιχα, αυτόματο πότισμα κλπ. Ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, τα περισσότερα οπωροκηπευτικά χρειάζονται καθημερινό πότισμα.
Ο προσανατολισμός του μποστανιού
Δεν φυτεύονται όλα τα φυτά παντού. Η έκθεση στον ήλιο και τους ανέμους είναι δυο στοιχεία που διαφέρουν ανά περίπτωση. Σύμφωνα με τον σεφ, το καλύτερο είναι ο ανατολικός ή νότιος προσανατολισμός. Ένα βορεινό μπαλκόνι θα έχει ισχυρούς βοριάδες και υψηλή έκθεση στον ήλιο, κάτι που βλάπτει μεγάλο αριθμό οπωροκηπευτικών. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό; Με την κάλυψη με δίχτυα ή πανιά, που βρίσκουμε στα εξειδικευμένα μαγαζιά γεωργικού εφοδιασμού.
Η ποιότητα και το είδος του χώματος
Σε κοινό χώμα δεν φύονται τα περισσότερα λαχανικά, όπως μου ανέφερε. Πρέπει να αγοράσουμε ένα χώμα πλούσιο σε βιταμίνες και κοπριά. Μπορούμε βέβαια να φτιάξουμε και φυσικό compost στο σπίτι (πχ ο σεφ φτιάχνει με τσόφλια αυγών και φλούδες μπανάνας) αλλά απαιτεί αρκετό ψάξιμο και γνώσεις. Μερικά αρκετά απαιτητικά λαχανικά σε βιταμίνες είναι οι ντομάτες και τα αγγούρια ενώ από τα πιο εύκολα -που φύονται και σε κοινό χώμα- είναι τα μαρούλια, τα σκόρδα και τα κρεμμύδια.
Η τελική επιλογή των φυτών
Έχοντας συνυπολογίσει όλους τους παραπάνω παράγοντες, προχωράμε στην επιλογή των φυτών. Αν έχουμε μικρό χώρο, δεν πάμε σε ευαίσθητα φυτά, όπως οι ντομάτες. Αρκετά εύκολα είναι οι πιπεριές και οι μελιτζάνες. Και αν προκύψει οποιοδήποτε ζήτημα στην πορεία, με αρρώστιες και ζιζάνια, τότε ζητάμε τη συμβουλή ενός γεωπόνου.
Σταύρος Υφαντίδης- Lesante Cape Ζάκυνθος
O Σταύρος Υφαντίδης ανέλαβε φέτος τα ηνία του εστιατορίου Μποστάνι στο Lesante Cape στο Ακρωτήρι Ζακύνθου, όπου εφαρμόζεται η Farm to table φιλοσοφία καθώς πολλά από τα προϊόντα που χρησιμοποιούνται στην κουζίνα του εστιατορίου καλλιεργούνται στο μποστάνι τους. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια ασχολείται ερασιτεχνικά με την καλλιέργεια του δικού του μποστανιού στο σπίτι του, στα Πηγαδάκια Ζακύνθου.
Ας δούμε τι συμβουλές μας έδωσε:
Κάθε πράγμα στον καιρό του, όπως έλεγαν οι παλαιότεροι!
Η εποχή, καθώς και η κατάλληλη στιγμή, είναι το Α και το Ω όσον αφορά το τι θα φυτέψουμε στο μποστάνι μας. Μετά από μεγάλο αγώνα, διάβασμα και αποτυχίες, ανακαλύψαμε ότι οτιδήποτε και να φυτέψουμε, πρέπει να το φυτεύουμε στην ώρα του. Επιπλέον, η κάθε ώρα έχει να κάνει με το κλίμα της κάθε περιοχής.
Οι βιολογικοί σπόροι
Είναι προτιμότερο να επιλέξει κανείς βιολογικούς σπόρους αντί για ήδη ανεπτυγμένα φυτά που έχουν συνηθίσει σε συγκεκριμένες συνθήκες, αυτές του φυτωρίου, και μπορεί να μαραθούν στο μπαλκόνι ή τον κήπο σας, Αλλά παράλληλα, η γεύση που θα αποδώσουν στον καρπό τους δεν θα είναι τόσο έντονη και μυρωδάτη.
Καλό χώμα και καλός συνδυασμός φυτών
Για να προστατεύσετε τα λαχανικά σας από τα έντομα και τις ασθένειες, αλλά και να αποφύγετε τα φάρμακα, η λύση είναι ο συνδυασμός φυτών αλλά και καλό χώμα. Επιλέγουμε χώμα, το οποίο θα πρέπει να είναι πολύ γόνιμο και αφράτο. Προτιμήστε ένα μείγμα με οργανική ουσία και όχι κοπριά, ειδικά αν σκοπεύετε να φυτέψετε στη γη. Για παράδειγμα, μπορείτε να φυτέψετε μελιτζάνες με βασιλικό, ο οποίος είναι εντομοαπωθητικός και θα δώσει στη μελιτζάνα και πιο γλυκιά γεύση. Ρωτήστε, στο φυτώριο από το οποίο θα αγοράσετε τους σπόρους, τι άλλους συνδυασμούς μπορείτε να κάνετε.
Είναι σημαντικό το πού θα τοποθετήσουμε τα φυτά μας
«Όταν οι γλάστρες και οι ζαρντινιέρες σας είναι έτοιμες, τραβήξτε τις στο πιο ηλιόλουστο σημείο της βεράντας. Τα λαχανικά χρειάζονται πολύ ήλιο για να μεγαλώσουν –αυτό πρέπει να το θυμάστε αν σκοπεύετε να φτιάξετε μποστανι στον κήπο σας.
Το συστηματικό πότισμα
Ένα πολύ σημαντικό tip που μας δίνει ο σεφ από προσωπική εμπειρία είναι το συστηματικό πότισμα των φυτών και των λαχανικών μας σε συγκεκριμένη ώρα και μέρα. Για την περίοδο του καλοκαιριού, οπωσδήποτε δύο φορές την εβδομάδα, ίσως και τρεις τις πολύ ζεστές μέρες. Όταν αρχίσουν να αναπτύσσονται, καλό είναι να τα ψεκάσετε με βιολογικά λιπάσματα, τα οποία θα ζητήσετε από το φυτώριο όπου θα αγοράσετε τα φυτά.
Φωτογραφία ανοίγματος: Panigyri Santorini
